Сабаќ жоспары



жүктеу 1,82 Mb.
бет2/9
Дата12.01.2018
өлшемі1,82 Mb.
#7386
түріСабақ
1   2   3   4   5   6   7   8   9

Жай команда. Кез келген алгоритмнің қарапайым бір қадамы ақпаратты өңдеудің немесе өрнектеудің операциясын орындайтын жай командадан тұрады. Жай командаларға меншіктеу, мәлімет енгізу және нәтиже алу командалары жатады.

Құрама командалар. Жай командалардан құрылымы күрделі құрама командалар құралады. Құрама командалар құрылымына байланысты тізбекті, тармақталу және циклдік топтардан немесе бірыңғайланған алгоритмдік құрылымдардан тұрады. Олардың жай командадан ерекшелігі бірнеше командадан құрылады және орындалуы берілген шарттарға негізделеді.

Алгоритм құрылымы

Алгоритмдер блоктардың өзара байланысуына қарай үш құрылымға – сызықтық тармақтық және циклдік түрлерге бөлінеді.



1. Сызықтық немесе тізбекті алгоритм. Сызықтық алгоритм тізбектеле орналасқан командалардан, ал блок-схемалар бір сызық бойына орналасқан тізбекті блоктардан тұрады. Әрекеттердің тізбектей орындалуысызықтық алгоритм деп аталады.

Мысалы:


алг үй тапсырмасын орындау

басы

күнделікті алу, тиісті бетін ашу,

үй тапсырмасын анықтау

үй тапсырмасын орындау

күнделікті орнына қою

соңы

Сызықтық алгоритм командалары осында көрсетілген рет бойынша орындалатын тізбектеле орналасқан командалардан (блоктардан) тұрады.

Амалдардың бұлай бірінен соң бірі реттеліп орындалу тәртібін табиғи атқарылу дейді. Мысалы, төменде көрсетілген Z функциясының сандық мәнін есептеп шығару алгоритмін жасау керек болсын.

2 2 2


Z = ax + b + cos (ax + b) – tg (ax + b)

Бұл функцияның мәнін табу үшін алдымен жақшада тұрған

ax 2 + b көпмүшелігін жеке есептеп алу қажет, себебі ол

тізбек үш рет есептеліп, орындаушы машина оған уақытты

көп кетіреді. Есептеліп болған Z функциясының мәні

қағазға не экранға басылып шығуы тиіс. Жалпы компьютер

жадына a, b, x мәндері алдын – ала енгізілуі керек.

алг Z функциясын есептеу

(нақ a, b, x, z )

арг a, b, x

нәт z

басы

a, b, x енгізу

t : = ax 2 + b

z : = t + cost + tgt

x, z шығару

соңы

Сонымен қарастырылған алгоритм қарапайым сызықтық

алгоритмнің мысалы ьолып табылады. Мұндағы 2-блок - a, b, x

мәндерін пернелерден программаға енгізу блогы, 3-блок t - ның,

ал 4-блок Z функциясының мәндерін есептейді. 5-блок х

айнымаласының және Z функциясының нәтижесін қағазға басып шығарады.



2. Тармақталу алгоритмдері. Тармақталу алгоритмінде көбінесе арифметикалық теңсіздік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі. Егер орындалса, онда алгоритм бір тармақпен жүзеге асырылады да, соңында екі тармақ қайта бірігеді. Мұндай алгоритмде шартты тексеру тармақталу командасы деп аталады. Оны алгоритмдік алгоритмдік тілде өрнектелгенде егер, онда, әйтпеес, бітті

түйінді сөздері пайдаланылады. Орынду тәсіліне байланысты тармақталу командасы «таңдау»(толымды) және «аттап өту» (толымсыз) болып екі түрге бөлінеді.



3. Циклдік алгоритмдер. Көптеген алгоритмдерде белгілі бір әрекеттер тізбегі бірнеше рет қайталанып орындалып отырады. Математикада есеп шығару кезінде бір теңдеуді пайдаланып, ондағы айнымалы мәнінің өзгеруіне байланысты оны бірнеше рет қайталап есептеуге тура келеді. Осындай есептеу процесі бөліктерінің қайталап орындалуы цикл деп атайды, ал қайталанатын бөлігі бар алгоритдер тобы циклдік алгоритмдер жатады. Қайталану командасын алгоритмдік жазу үшін әзірше (әзір), цикл бар (цб), және цикл соңы (цс) түінді сөздер қолданылады.

Тапсырма: (33 бет 2 жаттығу)

Екі үшбұрыш қабырғалары a, b, c және d, e, f деп берілген. Қайсы үшбұрыштың үлкен екенін

анықтау қажет.


  1. Күрделі тармақталу

  2. Күрделі шарттарды пайдалану

  3. Арифметикалық циклдер

  4. Итерациялық (қадамдық) цикл.

Сабақты бекіту сұрақтары

  • Алгоритм командалары есеп шартына байланысты қалай бөлінеді?

  • Жай және құрама командалардың айырмашылықтары қандай?

  • Сызықтық алгоритм дегеніміз не?

  • Тармақталу алгоритмі мен циклдік алгоритмнің айырмашылығы қандай?

  • Компьютерде есеп шығару қандай кезеңдерден тұрады?


Үйге тапсырма: 1.9 - 1.10 тақырыптарын оқу. 32 бет, 1, 4 жаттығулар.

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж
Пән аты: Информатика

Класы: 9 «А», 9 «Б», 9 «В»

Сабақтың тақырыбы: Паскаль – программалау тілі. Паскаль тілінің негізгі элементтері.

Тілдің алфавиті. Программалау тілінің синтаксистік диаграммалары.

Тілдің қарапайым обьектілері.

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Оқушыларға Паскаль программалау тілі және оның негізгі элементтері, Паскаль ортасы туралы толық түсінік беру;

Дамытушылығы: Оқушыларды алгоритмнің командаларымен және құрылыммен таныстыра отырып, алгоритм құру дағдыларын қалыптастыру, логикалық ой-өрістерін дамыту;

Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, жинақылыққа адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Білім білікті қалыптастыру сабағы

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Өткен материалды қайталау

3. Жаңа сабақты түсіндіру

4. Сабақты бекіту

5. Үйге тапсырма

Өткен материалды қайталдау сұрақтары


  • Алгоритм командалары есеп шартына байланысты қалай бөлінеді?

  • Жай және құрама командалардың айырмашылықтары қандай?

  • Сызықтық алгоритм дегеніміз не?

  • Тармақталу алгоритмі мен циклдік алгоритмнің айырмашылығы қандай?

  • Компьютерде есеп шығару қандай кезеңдерден тұрады?

Жаңа сабақты түсіндіру

Паскаль тілін 1968-1971 жылдары Швейцарияда профессор Никлаус Вирт оқып-үйренуге қолайлы программалау тілі ретінде ұсынған болатын. Паскаль тілі өзінің қарапайымдылығының және тиімділігінің арқасында дүние жүзіне тез таралды.

Бұл тілде жазылған программа компьютерде орындалу барысында алдымен трансляцияланады (машина тіліне аударылады), объектік программаға түрлендіріледі де, содан кейін ғана орындалады.

Паскаль тілінің негізгі элементтері

Паскаль тіліндегі программа жеке-жеке жолдардан тұрады. Оларды теру, түзету арнайы мәтіндік редакторлар арқылы атқарылады. Программада әрбір жолдан кейін нүктелі үтір (;) қойылады.

Паскаль тілінде программа үш бөліктен тұрады: тақырып, сипаттау бөлімі және операторлар бөлімі.

Кез-келген программа Program сөзінен басталып, оның тақырыбы жазылады. Бұл бөлім программадағы айнымалылар, тұрақтылар тәрізді объектілердің жалпы қасиеттерін алдын ала анықтап алуға көмектеседі.

Программаның соңғы және негізгі бөлімі операторлар бөлімі – болып табылады.

Орындалатын іс-әрекеттер, командалар осы бөлімде орналасады. Ол begin түйінді сөзінен басталып, барлық атқарылатын операторлар (командалар) тізбегі жеке-жеке жолдарға жазылып біткен соң end түйінді сөзімен аяқталады.



Тілдің алфавиті

Тілдің алфавиті программаның элементтерін құруда қолдануға болатын символдар жиынынан тұрады. Оған әріптер, цифрлар және арнайы белгілер (символдар) жатады.

Тіл ерекшіліктеріне қарай символдар тобын шартты түрде төмендегі топтарға жіктеуге болады:


  • атаулар (идентификатор);

  • цифрлар;

  • айыру белгілері;

  • арнайы символдар.

Атау символдары ретінде латын алфавитінің 26 әріпі мен цифрлары қолданылады.

Арнайы символдарға пунктуация және арифметикалық операция (амалдар) белгілері жатады.

Арифметикалық амал белгілері:

(+) – қосу; (-) –азайту;

(*) – көбейту; (/) – бөлу.

DIV – және (логикалық көбейту) операциясы;

MOD – қалдықты табу. Мысалы: 10 MOD 3 амалының нәтижесі 1;

Логикалық амал белгілері:

AND – және (логикалық көбейту) операциясы;

OR – немесе (логикалық қосу) операциясы;

NOT – емес (терістеу немесе жоққа шығару) операциясы;

XOR – арифметикалық немесе амалы;

SHL – биттер (1 мен 0-дер)тіркесін солға ығыстыру;

SHR – биттер (1 мен 0-дер)тіркесін оңға ығыстыру;

Айыру белгілеріне бос орын, барлық басқару символдары, тыныс белгілері, ENTER (келесі жолға көшу) пернесін басу белгісі және түсініктемелер жатады.

Сонымен айыру белгілері: ____ (бос орын); , (үтір); . (нүкте); : (қос нүкте); ; (нүктелі үтір) ; ` (апостроф); (;); [;] ; {;}.

Қатынас таңбалары немесе салыстыру белгілері: = (тең), <>(тең емес), < (кіші), >(үлкен), <= (кіші не тең), >= (үлкен не тең).

Программалау тілдерінде «өрнек», «операторлар», «тіл синтаксисі» мен «семантикасы» ұғымдары кең пайдаланады.

Арифметикалық немесе логикалық амалдар таңбасымен біріктірілген айнымалар атаулар, функциялар, жиымдар т.б. мағынасы бар сөздер тізбегі - өрнек деп аталады.

Программалау тілінің белгілі бір іс-әрекетті орындай алатын тиянақты мағынасы бар ең қарапайым сөйлем – оператор деп аталады.

Тілі объектілерін, яғни программадағы пайдаланылатын мәліметтердің құрылымы мен ұйымдастырылуын алдын ала анықтайтын сөйлемдер жиыны - программаның сипаттамасы болып табылады.

Синтаксистік диаграммаларда екі геометриялық фигура тіктөртбұрыш және (кейде дөңгелек) кең пайдаланады. Тіктөртбұрыш ішінде тілдің анықталатын элементтер ал элипс ішінде терминалдық символдар, яғни анықтауды қажет етпейтін таңбала жазылады.



Тілдің қарапайым объектілері

Тілдің қарапайым объектілеріне «сан», «идентификатор», «тұрақты», «айнымалы», «функция» және «өрнек» ұғымдары кіреді. Программадағы негізгі амалдардың орындалуын керекті мәліметтердің сандық, логикалық немесе символдық (литерлік) мәндері болады.



1. Сандар. Сандар мен айнымалылар бүтін және нақты болып бөлінеді. Дербес компьютерде бүтін сандар ағылшынша integer, нақты сандар real деп жазылады.

Мысалы: Бүтін сандар: +4, -100, 15743,0 т.б. Нақты сандар: 2.65, 0.5, -0.856, -6.0.



2. Атау – идентификатор (identification – объектің белгілі бір символдар тіркесін сәйкестігін бекіту) программаны және прграммадағы тұрақтыларды, типтерді айнымалаларды, функцияларды, файлдарды т.б. белгілеп жазу үшін қажет.

Идентификатор – міндетті түрде әріптен басталанатын сандар мен әріптердің тізбегіне тұратын атау.Мысалы: Х, Х1, СҮММА, Р23РН6, МТ54АР т.б.

3. Тұрақты немесе константа деп программаның орындалу барысында бірден сандық мен берсек де немесе оны программаның сипаттау бөлімінде идентификатор түрінде белгілеп алып мән берсек те болады. Олар сандық, символдық, логикалық және тіркстік (integer, real, boolean, cha string) мәндерді қабылдай алады. Логикалық түрдегі тұрақтылар – true (ақиқат) немесе fallig (жалған) мәндерінің біріне ие бола алады.

Мысалы: x = 25; y = -0.5; z = 4E15; g = 9.8; pi = 3.14 т.б.



4. Айнымалылар деп программаның орындалу барысында әр түрлі мәндерді қабылдай алатын шамаларды айтады. Олар идентификаторлармен белгіленіп, әр уақытта ір түрлі мәнге ие бола алады. Айнымалылар атауы сипаттау бөлімнде var түйінді сөзінен кейін орналасады да, атауынан кейін қос нүкте қойылып, айнымалының типі көрсетіледі.

Сабақты бекіту сұрақтары

  • Паскаль тілі қай жылдардан бастап қолданыла бастады?

  • Паскаль тілінде программа неше бөліктен тұрады?

  • Ғ10 пернесінің қызметі қандай?

  • Ғ5 пернесінің қызметі қандай?

  • Паскаль тілінде программаны тексеру қай перненің көмегімен орындалады?

  • АІТ + Ғ5 пернесі қандай қызмет атқарады?

  • Программаны орындауға жіберу қандай пернелер комбинациясы арқылы орындалады?


Үйге тапсырма: §2.1 – § 2.4 тақырыпты оқу. 2.1 - 2.2- кесте.

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж
Пән аты: Информатика

Класы: 9 «А», 9 «Б», 9 «В»

Сабақтың тақырыбы: Мәлімет типтері. Стандартты функциялар. Стандартты типтерінің

сипатталуы.



Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Оқушыларға Паскаль программалау тілінің алфавиті, тілдің қарапайым объектілері, мәліметтер типтері, стандартты функциялар, өрнектер және олардың жазылуы туралы толық мағлұмат беру.

Дамытушылығы: Паскаль программалау тілдің алфавиті, тілдің қарапайым объектілері, мәліметтер типтері, стандартты функциялар, өрнектер және олардың жазылуы туралы толық мағлұмат бере отырып, оқушылардың білім білік дағдыларын қалыптастыру, алған білімдерін дамыту;

Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, жинақылыққа адамгершілікке патриоттыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: теориялық сабақ

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Өткен материалды қайталау

3. Жаңа сабақты түсіндіру

4. Сабақты бекіту

5. Үйге тапсырма
Өткен материалды қайталдау сұрақтары

  • Паскаль тілі қай жылдардан бастап қолданыла бастады?

  • Паскаль тілінде программа неше бөліктен тұрады?

  • Ғ10 пернесінің қызметі қандай?

  • Ғ5 пернесінің қызметі қандай?

  • Паскаль тілінде программаны тексеру қай перненің көмегімен орындалады?

  • АІТ + Ғ5 пернесі қандай қызмет атқарады?

  • Программаны орындауға жіберу қандай пернелер комбинациясы арқылы орындалады?

Жаңа сабақты түсіндіру
Мәлімет типтері
Мәліметтердің немесе шамалардың типі деп, олардың қабылдай алатын мәндерінің және олармен орындауға болатын амалдардың жиынын анықтауды айтады, яғни тип дегеніміз – шамалардың қабылдайтын мәндеріне берілетін сипаттама.

Паскаль тілінде пайдаланатын барлық типтер скалярлық (қарапайым) және құрылымдық (структуралық) болып үлкен екі топқа бөлінеді. Скалярлық типке шамалардың стандартты типі және жасанды тип (тағайындалған) жатады. Стандартты типтерге:



  • бүтін – INTEGER нақты – REAL логикалық – BOOLEAN

  • тіркестік – STRING мәтіндік - TEXT типтер жатады.

Құрылымдық типтегі жиымдар – ARRAY, жазбалар – RECORD, жиындар – SET және файлдар – FILE түрлеріне бөлінеді.

Стандартты функциялар
Турбо Паскаль тілінде алдын ала програмалары жасалып стандарттты модульге жинақталып қойылған, қажет кезінде пайдалануға болатын объектілер бар. Солардың бірі стандартты функциялар болып табылады. Олар жиі кездесетін математикалық және басқа да функцияларды есептеу үшін қолданылады.

Енді программаларда жиі пайдаланылатын функцияларды қарастырайық.



    1. Арифметикалық функциялар

    2. Типтерді өзгерту функциялары.

Арифметикалық функциялар


Математикада жазылуы

Паскаль тілінде жазылуы

Атқаратын қызметі

Функция типі

|x|

arctg x


cos x

sin x


e x

[x]
Inx



П

х 2


х



Abs (x)

Arctan (x)

Cos (x)

Sin (x)


Exp (x)

Frac (x)


Int (x)

Ln (x)


Pi

Sqr (x)


Sqrt (x)


Аргументтің абсолюттік шамасы

Аргументтің арктангенсі

Аргументтің косинусы

Аргументтің синусы

е-нің х дәрежесі

х-санының бөлшек бөлігі

х-санының бүтін бөлігі

х-санының натурал логарифмі



п-дің мәні

х-тің квадраты

х-тің квадрат түбірі


х-тің типіндей

нақты


нақты

нақты


нақты

нақты


нақты (бүтін)

нақты
х-тің типіндей

нақты


Стандартты типтердің сипатталуы

Шамаларға қолданылатын амалдар олардың типтеріне байланысты болады.

Бүтін сан түріндегі тип. Бүтін типтегі мәндерді қабылдайтын атаулар былай сипатталады:

атау1, атау2, ...., атауn: тип;

мұнда тип орнында бүтін типті көрсететін түйінді сөздің бірі жазылады. Мысалы, integer, byte

Арифметикалық амалдар.


Белгілер

Операциялар

Операндтар типі

Нәтиже типі

+

қосу

Екеуі де бүтін, не біреуі

Бүтін, біреуі нақты



Бүтін, нақты

-

азайту

Екеуі де бүтін, не біреуі

Бүтін, біреуі нақты



Бүтін, нақт

*

көбейту

Екеуі бүтін немесе екеуінің

біреуі нақты



Бүтін, нақты

/

бөлу

Бүтін немесе нақты

Нақты

Div

Бүтін бөлу

Бүтін

Бүтін

Mod

Бүтін қалдық

бүтін

бүтін

Төмендегі стандартты функциялар бүтін аргументтер үшін бүтін мән береді:

Abs(x) – бүтін х санының абсолют шамасы

Sqr(x) – бүтін х анының квадраты

Trunc(x) – нақты х санының бүтін бөлігі

Round (x) – нақты х саны дөңгелектеніп бүтін нәтиже береді.

Succ(x)- х-тан кейінгі бүтін санды береді.

Pred(x) – х-тың алдындағы бүтін санды береді.



Сабақты бекіту сұрақтары

  • Тілдің алфавиті нелерден тұрады?

  • DIV және MOD функциялары не үшін қолданылады?

  • Программа қандай оператормен басталады?

  • Программаның негізгі бөлігі қандай түйінді сөзбен басталып, қандай сөзбен аяқталады?

  • Идентификатор дегеніміз не?

  • Жиым дегеніміз не?

  • Мәліметтердің типі дегеніміз не?

  • Мәліметтердің типтері қалай сипатталады, олар қандай қызмет атқарады?

  • Мәліметтердің қандай типтері бар?

  • Атаулардың типтері қалай сипатталады?

  • Паскаль тілінде стандартты функциялар қалай жазылады?

  • Арифметикалық өрнек дегеніміз не? Өрнектер Паскаль тілінде қалай жазылады?


Үйге тапсырма: §2.5. – §2.7. тақырыптарды оқу. 2.7-кестені жаттау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж
Пән аты: Информатика

Класы: 9 «А», 9 «Б», 9 «В»

Сабақтың тақырыбы: Өрнектер және олардың жазылуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Оқушыларға Паскаль программалау тілінің алфавиті, тілдің қарапайым объектілері, мәліметтер типтері, стандартты функциялар, өрнектер және олардың жазылуы туралы толық мағлұмат беру.

Дамытушылығы: Паскаль программалау тілдің алфавиті, тілдің қарапайым объектілері, мәліметтер типтері, стандартты функциялар, өрнектер және олардың жазылуы туралы толық мағлұмат бере отырып, оқушылардың білім білік дағдыларын қалыптастыру, алған білімдерін дамыту;

Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, жинақылыққа адамгершілікке патриоттыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: теориялық сабақ

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Өткен материалды қайталау

3. Жаңа сабақты түсіндіру

4. Сабақты бекіту

5. Үйге тапсырма
Өткен материалды қайталдау сұрақтары

  • Паскаль тілі қай жылдардан бастап қолданыла бастады?

  • Паскаль тілінде программа неше бөліктен тұрады?

  • Ғ10 пернесінің қызметі қандай?

  • Ctrl + Del, Ctrl + Ins, Shift + Del, Shift + Ins пернелері қандай қызмет атқарады?

  • Ғ5 пернесінің қызметі қандай?

  • Паскаль тілінде программаны тексеру қай перненің көмегімен орындалады?

  • АІТ + Ғ5 пернесі қандай қызмет атқарады?

  • Программаны орындауға жіберу қандай пернелер комбинациясы арқылы орындалады?

Жаңа сабақты түсіндіру
Өрнектер және олардың жазылуы
Өрнек деп арифметикалық амал таңбаларымен біріктірілген айнымалылардың функциялардың, тұрақтылардың жиынтығын айтады. Өрнектегі арифметикалық амалдардың орындалуы олардың орналасу реті мен жақшалар арқылы өзгертіледі. Қарапайым жағдайда өрнек тек айнымалылардан, тұрақтылардан немесе функциялардан тұруы мүмкін. Мысалы:

(5+7*х)/1.8; (sin(x)+5* cos(2+х))/ In(х); т.б




Математикада жазылуы

Программалау тілінде жазылуы

a + b

a - b




(a + b)/ (a – b)

a b

exp (b * ln (a))

a + b

xy


(a + b)/(x * y)

1 + x

sqrt (1 + sqrt (x))


Алгоритмдік тілде (Паскаль, Бейсик, Си , т.б.) арифметикалық амалдардың орындалу тәртібі олардың математикадағы орындалу тәртібіне сәйкес келеді, яғни алдымен жақша ішіндегі амалдар, сонан соң көбейту, бөлу, қосу, азайту, т.б. амалдар орындалады.




Реті

Амалдар түрі

Амалдар немесе оның элементі

1

Жақшы ішіндегі өрнектер

( )

2

Функция мәндері

Фкнуциялар

3

Унарлық амалдар

@ , not, бірорынды +және -

4

Көбейту, бөлу түріндегі амалдар

*, /, div, mod, and, shl, shr

5

Қосу амалдары

+,-,or, xor

6

Қатынас амалдары

=, <>, <,>,<=, >=, in

Өрнектердің алгоритмдік тілде және программалау тіліндегі жазылуы да бір-біріне сәйкес келеді.

Паскаль тілінде өрнектер тек сызықты түрде жазылады.


жүктеу 1,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау