Сабақ жоспары Сабақ тақырыбы: "Ақпараттық қауіпсіздік", деректер "құпиялылығы" және "тұтастығы"

жүктеу 319,39 Kb.

бет	2/3
Дата	26.01.2023
өлшемі	319,39 Kb.
	#41037
түрі	Сабақ

1 2 3

акп кау саб2

Тіркелу (регистрация)
Идентификация (сәйкестендіру)
Аутентификацияда (түпнұсқалық) Кіру батырмасы басылғаннан
Аутентификацияны (түпнұсқалықты)
Құпиясөз арқылы қорғау

Идентификация (сәйкестендіру) – идентификатор арқылы тұлғаны тану процедурасы. Сервергетіркелгенқолданушыныңөзінеғана тән жекемәліметтерді енгізуі.

Аутентификация(түпнұсқалық) – түпнұсқалықты тексеру процедурасы. Басқаша айтқанда, пайдаланушыны құпия сөз арқылы және т.б. жатады. Серверде енгізілген жеке мәліметтерді (құпия сөзді және т.б.) тексеру және қабылдау.

Кейде бұл әдістердің орнына тіркелу сөзі қолданылады. Тіркелу үрдісі қарапайым, кез келген әлеуметтік желіде тіркелу үрдісін алып қарастыруға болады, мысалы:

Тіркелу (регистрация) – мұнда қолданушы электронды поштасын, телефон нөмірі мен құпиясөзді енгізеді. Бұл ақпараттар жүйеде қайталанбауы керек, сондықтан бір адам тек қана бір аккаунтпен тіркеле алады.
Идентификация (сәйкестендіру) – тіркеуден өту кезінде көрсетілген ақпаратты енгізу. Мысалы: операциялық жүйеге немесе электрондық почтаға кіру кезінде сәйкестендіру орындалады. Сәйкестендіруге электронды пошта немесе телефон нөмірі, төлқұжат нөмірі, әлеуметтік желідегі парақша нөмірі және т.б. жатады.

Сәйкестендіруден кейін аутентификация (түпнұсқалық) орындалады.

Аутентификацияда (түпнұсқалық) Кіру батырмасы басылғаннан кейін парақша сервермен байланысып, мұндай логин мен құпиясөздің бар-жоқтығы тексеріледі. Егер барлығы дұрыс болса,онда әлеуметтік желі парақшасы ашылады.

Аутентификацияны (түпнұсқалықты) анықтау үшін бірнеше әдістер қолданылады.

Құпия сөз – сөз, PINкод, графикалық кіл, сейф үшін кілт және т.б.
Құрылғы - пластикалық карточка, құлыптың кілті, USBкілті және т.б.
Биометрика – саусақ ізі, портрет, көздің қарашығы және т.б.

Құпиясөз арқылы қорғау. Қолданушы өзінен басқа ешкім білмейтін қандай да бір кілтті немесе құпиясөзді біледі. Бұл топқа СМС хабарлама алу арқылы идентификациядан өтуді жатқызуға болады. Қолданушы өз атымен құпиясөзін енгізген кезде сервер енгізілген ақпаратты желіде сақталған ақпаратпен салыстырады. Ақпараттар толық сәйкестендірілсе, жүйеге кіру қолжетімді болады.
Құпиясөздің екі түрі бар: динамикалық және тұрақты. Тұрақты құпиясөздер қолданушы талабы бойынша, ал динамикалық құпиясөздер белгілі бір параметр бойынша өзгертіледі. Мысалы, құпиясөз ұмытылып қалған жағдайда сервер жүйеге кіру үшін қолданушыға динамикалық құпиясөз ұсынады.

жүктеу 319,39 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3