Сабақ жоспары пән : Электр машиналары мен трансформаторлар Тақырыбы: Синхронды машиналар Оқытушы: Бугыбаева Д. Б

Синхронды қозғалтқыштың әрекет принципі негізделген құбылыс тартылыс разноименных магниттік полюстерін екі магнит өрістерінің - статор және ротор.

Айналмалы магнит өрісі статор бастап полюсами N және S құрылады қоректендіру кезінде фаза статор орамасының үш тоқпен жылғы үшфазалы желіге ұқсас вращающемуся өріс асинхронды қозғалтқыштың.
Синхронды генераторлар электр энергиясын өндіреді.Үлкен және кіші станцияларда қойылатын айнымалы ток генераторларының көбісі осы синхронды генераторлар тобына жатады. Бұл генераторлардың қуаты әр түрлі, бірнеше кВ А-дан (жылжымалы электр станциялары) бірнеше жүздеген кВ А-ға (қуатты орталық электр станцияларына) дейінгі аралықта. Синхронды қозғалтқыштардың ең күштілерінің басты атқаратын жұмысы электржетекке (привод) пайдаланылу болып табылады.

3. СИНХРОНДЫ МАШИНАЛАРДЫҢ ЭЛЕКТР ЭНЕРГЕТИКА

САЛАСЫНДАҒЫ ҚОЛДАНЫЛУЫ.
Осы күнгі электр станцияларында электр энергиясын будың немесе гидравикалық турбиналардың көмегімен айналдырылып, қозғалысқа келтірілетін синхронды генераторлар береді.Бірінші жағдайда синхронды генераторлар турбогенераторлар деп, ал екінші жағдайда - гидрогенераторлар деп аталады. Бұлар айнымалы токтың ен ipi машиналары. Қазіргі таңда, Ресейде, Кострома ГРЭС-інде қойылған турбогенератордың қуаты 1200 МВт, кepнeyi 24 кВ. Саян - Шушенск СЭС-ның қуаты 640 МВт. Автономды жұмыс жасайтын электр станцияларында (алыс жерге орналасқан ағаш дайындауда, таулардағы кәсіп орындарында) синхронды генераторлардың қуаты онша үлкен болмайды, олар дизeльдi қозғалтқыштармен немесе газ турбиналарымен айналдырылады. Қуаты жоғары дизельді генераторлар теңіз кемелерінде қолданылады.

Синхронды машиналарды қозғалтқыштар ретінде де қолданады. Синхронды қозғалтқыштардың айналу жиіліктері тұрақты, сондықтан да оларды айналу жиілігін реттеуді қажет етпейтін жағдайда немесе жиілік тұрақты болуға тиіс болғанда қолданылады. Синхронды қозғалтқыштардың қуаты үлкен (50 кВт-тан бірнеше ондаған мың киловатка дейін) болады. Оларды металлургия заводтарында, шахталарда және басқа да қуатты насостарды, компрессорларды, үздіксіз реттелмейтін прокат стандарында да және т.б. қозғалысқа келтірілген жұмыс жасау үшін қолданады. Олардың энергетикалық көрсеткіштеpi өте жоғары (қуат коэффициенті, п.э.к-i) сондықтан бұлар ic жүзінде қолданылу облыстарында басқа электрлік машиналармен салыстырғанда бәсекеден тыс тұрады.

Синхронды генераторлар мен  қозғалтқыштар реактивтік энергияның көзі қызметін де атқара алады. Алайда, тек реактивтік энергияны ғана генерациялауға арналған, синхронды теңгергіш деп аталатын, арнайы синхронды машиналар шығарылады.

Өнеркәсіпте синхронды машиналардың көптеген арнайы түрлepi шығарылады, мысалы, соның ішінде индукторлы машиналар, роторы домалайтын машиналар, полюстері тырнақ тәрізді машиналар адымдаушы қозғалтқыштар және т.б. олардың кұрылымдары (конструкциялары) және қызмет көрсету принциптері электр машиналары жөніндегі әдебиеттерде қарастырылады.

• 
  Үлестірме карточкалар
  

1. 
   Синхронды машиналар қандай (айнымалы) ток машиналары болып саналады?
   

2. 
   Суретте синхронды машинаның қандай бөлігі бейнеленген?