Сабақ №1. Тақырыбы: Кіріспе

1. Жапырақ дегеніміз не?__________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

2. Жапырақтың ішкі құрылысы қандай қабаттардан тұрады?____________________________

_______________________________________________________________________________

3. Жарықта және көлеңкеде өсетін өсімдіктердің ерекшеліктері қандай?__________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

4. 
   Жанаспалы жасушалар деп неге аталады, оларда болатын тыныс саңылауларының қызметі? ____________________________________________________________________
   

Білімділігі – сабақтың мәнісін, өсімдік үшін маңызынғ атқаратын функциясын түсіндіру.

Тәрбиелілігі – адамның тұлға ретінде дамуын, ғылыми дүниетанымын байыту.

Дамытушылығы – пәнге, тақырыпқа байланысты қызығушылықтарын дамыту.

Келмей қалған оқушыларды белгілеп, оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Бүршік неліктен бастапқы өркен деп аталады, ішкі құрылысы бойынша дәлелдеп беріңдер. Буын, буынаралық дегенді қалай түсінесіңдер?

Ұзарған өркен мен қысқарған өркеннің айырмашылығы неде, олар қандай қызмет атқарады? Өсу бүршігі мен гүл бүршіктерінің айырмашылықтарын талдаңдар.

Қосалқы бүршіктер қайдан дамиды, қызметі қандай? Бүршіктер нешеге бөлінеді?

Жоспар:

1. 
   Сабақ және оның түрлері
   
2. 
   Сабақтың ішкі құрылысы
   

Сабақ -

Сабақтың ішкі құрылысын ағаш діңінің көлденең кесіндісінен көреміз. Ішкі құрылысы төрт қабаттан тұрады: қабық, камбий, сүрек, өзек.

Сабақ мынадай қызметтер атқарады:

1) қоректік заттарды тамырдан өсімдіктің басқа мүшелеріне жеткізеді;

2) сабаққа бүршік, жапырақ, гүл, жеміс бекінеді;

3) көбеюге қатысады;

4) органикалық заттар қорға жиналады;

5) өсімдіктердің жоғары жағының аумағы бұтақтану арқылы артады;

6) вегетативтік көбею.

Сабақ дегеніміз не? Оның қандай түрөзгерістері бар? Құрылысы қандай? Атқаратын қызметі ше?

№7-зертханалық жұмыс.

1. Әр түрлі ағаштардың (қарағаш, емен, қайың, терек, тал, т. б.) жас бұтақтарынан (ұзындығы 20 см) сыртқы қабығының түсіне, қабығын жарып бұртиып шыққан (шұбарланған) жасымықшаларына, оның пішініне көңіл аударып, лупамен қарап суретін салыңдар.

2. Кез келген ағаштың көлденең кесіндісінен сабақтың ішкі құрылысының қабаттарын ажырату. Әр қабаты қанша көлемді алып жатқандығын (калыңдығын) ажыратып, түсіне көңіл аудару. Өзек жасушаларының ерекшеліктерін бақылап көру.

3. Оқулықтағы суретпен салыстырып талдау.

Қабық	Камбий	Сүрек	Өзек

1. Сабақты жуандатып өсіреді. 2. Жылдық шеңбер (сақина) түзіледі. 3. Органикалық заттар қорға жиналады. 4. Су мен минералды заттар қозғалады. 5. Тін талшықтары орналасқан. 6. Сабақтың барлық бөлімдерін бір-бірімен байланыстырады. 7. Қабық пен сүректің арасында орналасады. 8. Сабақ тыныс алатын жасымықша жасушалары орналасады.

Білімділігі – өсімдіктің вегетативті мүшесі – сабақ, оның бойымен қозғалатын органикалық және бейорганикалық заттардың мәнісін, сабақтың түрөзгеріс түрлерін, олардың өзіндік ерекшеліктерін оқушы тұлғасына жете түсіндіру.

Тәрбиелілігі – түрлі тәрбиелік шаралардың әсерімен оқушы тұлғасында жағымды өзгерістерге жету;

Дамытушылығы – пәнге, тақырыпқа байланысты қызығушылықтарын дамыту.

Өсімдік су мен онда еріген минералды заттарды қайдан алады және ол сабақтың қабатымен қозғалады?

Білімділік – гүлшоғырлар, биологялық маңызы туралы білім қалыптастыру.

Дамытушылық – өздігінен іздену, қосымша материалдарды пайдалану дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – табиғатты сүюге, аялауға тәрбиелеу.

Біздің сабағымыз 4 бағытта жүргізілмек:

1. Ой қозғау ( нені білеміз?)

2. Іздену ( нені білгіміз келеді?)

3. Ой қорыту ( нені білдік?)

4. Ой дамыту ( танымдық ойындар)

2. Гүлдің негізгі бөліктерін атаңдар.

3. Гүлсерігі деп қандай бөліктерін айтады және олар қалай бөлінеді?

4. Қос жынысты деп қандай гүлдерді айтады?

5. Дара жынысты гүлдердің ерекшелігі неде? Неліктен тек аталық гүл немесе аналық гүл дейді?

6. Бір үйлі, екі үйлі өсімдіктердің бір-бірінен айырмашылығын мысалмен түсіндіріңдер.

7. Гүл формуласы қалай белгіленеді?

8. Жыныссыз гүлдердің ерекшелігі неде? Мысал келтіріңдер.

9. Қызғалдақ гүлінің формуласын жаз.

10. Асбұршақ гүлінің формуласын жаз.

11. Алабота гүлінің формуласын жаз.

12. Картоп гүлінің формуласын жаз.

Гүлшоғыр деп – гүл шығаратын өркенде белгілі ретпен орналасатын ұсақ гүлдер тобын айтады.

Сабағы негізі жай гүлшоғырлар

күрделі түзеді

тарамдалған жанама сабақшалары болады

гүлшоғырда гүлдер саны 2-ден бірнеше 100-ге жетеді.

шоғырлар қырыққабат

мойыл

мия

жай масақ жол желкен

собық жүгері

калла

адамтамыр

наурызшешек

ақшұнақ

себет күнбағыс

бақбақ

өгейшөп

күрделі шашақ жүзім

гүлшетен

тамыр

күрделі масақ бидай

бидайық

қарабидай

сырға қайың

терек

көктерек

күрделі шатыр сәбіз

балдырған

аскөк
Гүл мен гүлшоғырлардың маңызы

мәдени гүлзарларда өсіреді реңі

пішіні

аңқыған хош иісі үшін

жөке

қасиеттері үшін

парфюмерияда хош иістері үшін

бал алады, дәмін кіргізеді жөке

қарамық гүл шірнелері

татымды дәм жасалады қалампыр

банан

бунақденелілерді еліктіреді тозаңдану үшін

№13-зертханалық жұмыс.