Сабақ №1 (2 сағат) Сабақтың тақырыбы: English Alphabet

Зат есім 2 түрге бөлінеді

жүктеу 0,82 Mb.

бет	2/7
Дата	07.02.2018
өлшемі	0,82 Mb.
	#8939
түрі	Сабақ

1 2 3 4 5 6 7

Зат есім 2 түрге бөлінеді:

1) Singular (Жекеше) – a table (үстел), a book (кітап), a pen (қалам) және т.б.

2) Plural (Көпше) – tables (үстелдер), books (кітаптар), pens (қаламдар) және т.б.

Plural form (Көпше түр)

1. Зат есімнің көпше түрі жекеше түрдегі зат есімнің соңына -s көптік жалғауын қосу арқылы жасалады. Мысалы: pen → pens, hand → hands, finger → fingers және т.б.

2. s, ss, x, sh, ch әріптерімен аяқталатын жекеше түрдегі зат есімдерге -es көптік жалғауы қосылады. Мысалы: fox → foxes (түлкі → түлкілер)

class → classes (сабақ → сабақтар)

bus → buses (автобус → автобустар)

bench → benches (орындық → орындықтар)

3. -Y әрібімен аяқталатын жекеше түрдегі зат есімдерге -es көптік жалғауы қосылып, соңғы Y әрібі I әрібіне өзгереді. ЕГЕР соңғы тұрған Y әрібінен алдын дауыссыз әріп тұрса!!! Мысалы: city → cities (қала → қалалар)

army → armies (армия → армиялар)

4. -Y әрібімен аяқталатын жекеше түрдегі зат есімдерге -s көптік жалғауы қосылады. ЕГЕР соңғы тұрған Y әрібінен алдын дауысты әріп тұрса!!! Мысалы: day → days (күн → күндер)

toy → toys (ойыншық → ойыншықтар)

5. -s көптік жалғауы қосылмай, түбірден өзгеру арқылы көпше түрді жасайтын зат есімдер бар. Мысалы:

Singular	Plural	Translation (Аудармасы)
Man	Men	Ер → Ерлер
Woman	Women	Әйел → Әйелдер
Foot	Feet	Табан → Табандар
Tooth	Teeth	Тіс → Тістер
Goose	Geese	Қаз → Қаздар
Mouse	Mice	Тышқан → Тышқандар
Ox	Oxen	Бұқа → Бұқалар
Child	Children	Бала → Балалар

Cases (Септіктер)

Ағылшын тілінде екі септік бар: Common case (атау септігі) және Possessive Case (ілік септігі).

Common Case (Атау септігі) – кім? не? деген сұрақтарға жауап бергендіктен зат есімге ешқандай жалғау жалғанбайды.

Мысалы: dog (ит), tree (тал), blackboard (тақта) және т.б

Possessive Case (Ілік септігі) – кімнің? ненің? деген сұрақтарға жауап

береді және зат есімге (‘) жалғауы қосылу арқылы жасалады. Мысалы:

the girl’s dress à қыздың көйлегі,

the door’s key à есіктің кілті және т.б.
Possessive Case (Ілік септік)

Ілік септік қолданылуы:

Зат есім жекеше түрінде жалғауы қосылуы арқылы жасалады.

Мысалы: the student’s pen à студенттің қаламы,

Kazakhstan’s capital à Қазақстанның астанасы

Зат есім көпше түрінде апостроф қосылуы арқылы жасалады.

Мысалы: the students’ pens à студенттердің қаламдары,

the countries’ capitals à мемлекеттердің астаналары
Count and uncountable nouns

(Саналатын және саналмайтын зат есімдер)

Зат есімдер саналатын және саналмайтын болып бөлінеді.

Саналатын зат есімдер: book (кітап), egg (жұмыртқа), bed (кереует) және т.б. Бұлардың алдына a/an артиклі қолданылады.

Саналмайтын зат есімдер:

жаратылыс құбылыстар (rain, snow, snow storm),

ұсақ және үгітінді (flour-ұн, hair, dust-шаң,wool-жүн),

сұйық (tea, oil, sour milk-айран, milk, coffee),

газ тектес (steam-бу, air, smoke, fog-тұман),

дерексіз ұғымдар (mind-ақыл, sense-сезім, sorrow-қайғы, honesty-адалдық),

өздігінен (gold. Silver) табиғи заттар.

Оларға a/an белгісіз артиклі қолданылмайды. Саналмайтын зат есімдерге көпше түрде жалғанатын -s/-es жалғаулары жалғанбайды.

Common nouns (Жалпы есімдер)

Ағылшын тілінде жалпы есім мындай түрлерге бөлінеді:

1	Жеке заттардың білдіретін жалпы есім	A book A girl A window A doctor A tree
2	Адамдар немесе жануарлар тобының атауларын бірбүтін зат ретінде қарастыратын жалпы жинақтау зат есімдері	A family A crowd A herd
3	Саналатын жалпы есім	A horse A postman A pen
4	Саналмайтын жалпы есім	Wool-жүн Water rain

Proper nouns (Жалқы есімдер)

Ағылшын тілінде жалқы есім мындай түрлерге бөлінеді:

1	Personal names (Кісінің аты-жөні, жануарларға қойылатын аттар)	Rakhim Mukhankyzy Pussy
2	Geographical names (географиялық атаулар)	The Alatau The Atlantic Ocean Almaty The Thames- Темза өзені
3	Astronomical names (строномилық атаулар)	The Great Bear-Жеті қарақшы The Milky way-Құс жолы The Earth-Жер The moon-Ай The Uran-Уран планетасы
4	Names of streets, bridges, hotels, clubs, newspapers and magazines (көше, алаң, көпір, кеме, қонақ үй, клуб, газетөжурнал атаулар)	Abai avenue-Абай даңғылы Trafalgar square-Трафальгар алаңы The Tower bridge-Тауэр көпірі The hotel Otyrar-Отрар қонақүйі The Egemendi Kazakhstan-Егеменді Қазақстан
5	Names of the months and the days o the week (ай, апта атаулары)	September-қыркүйек February-ақпан Wednesday-сәрсенбі Friday-жұма

жүктеу 0,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7