С. В. Киселев и. Л. Киселев желілік технологиялардың негіздері

 

 

 

жалғастыруларды қосқан кезде осындай бақылаушы үшін екі немесе одан көп дискілер 

қосылады. 

Бұл  опция  компьютер  толығымен  істен  шыққан  және  оны  жөндеу  немесе 

ауыстыру  қажет  болған  жағдайда  алынып  тасталмайды.  Серверлер  үшін,  әдетте,  ұзақ 

уақыт  бойы    оңай  жұмыс    істеу  мүмкін  емес.    Мұндай  жағдайларда  ыстық  сақталған 

көшірме  серверлері  пайдаланылады.  Бұл  жағдайда  сервер  екі  немесе  одан  көп  бірдей 

серверлерден  тұратын  кластерлі  жүйемен  ауыстырылады.  Егер  серверлердің  біреуі 

сәтсіз  болса,  сұрау  басқа  серверде  қызмет  көрсетуді  жалғастырады.  Кластерде 

орнатылған  арнайы  бағдарлама,  кластердегі  жеке  серверлердің  денсаулығын 

қадағалайды,  деректерді  синхрондау  және  серверлер  арасындағы  сұраныстарды  бөлуді 

басқарады. Сондықтан кластерлік жүйелер өнімділікті жақсарту үшін пайдаланылады – 

біреудің  орнына  екі  немесе  одан  да  көп  серверлерді  орнатуға  болады  және  мұндай 

сервер жүйесі тұтынушылардан көбірек сұрауларға қызмет көрсете алады. 

Қазіргі  заманғы  қолданбалы  жүйелер  өте  жиі  серверлік  қатты  дискілердің 

жұмысында жылдамдықтың жоқтығына тап болады. 

 

 

 

Іс  жүзінде,  арнайы  сервермен  байланыс  желілері  көбінесе  теңдестірілген 

желілерде жұмыс істеу әдістерін пайдаланады – арнайы серверлердің ортақ ресурстарын 

пайдалануымен  қатар,  пайдаланушылар  бір-біріне  өздерінің  жұмыс  станцияларының 

ресурстарымен қамтамасыз ете алады. 

Файлдармен  жұмыс  істеу  жылдамдығын  арттыру  үшін,  желілік  сақтау  – 

файл серверлерінің арнайы түрі қолданылады. Мұндай дүкендер өздерінің дискілік 

кеңістігін  жергілікті  желідегі  жұмыс  станцияларына  және  серверлерге  ұсынады. 

Олардың  біреуі  бір  мезгілде  бірнеше  серверлер  үшін  дискілік  кеңістікті 

қамтамасыз  ете  алады,  ал  әр  сервер  үшін  басқа  біріне  тәуелсіз,  деректерді  беру 

жылдамдығы  арнайы  әзірленген  файлдық  жүйелер  мен  хаттамаларды,  RAID 

технологияларын  пайдалану  арқылы  сақтаудың  сенімділігін  және  сонымен  қатар, 

динамикалық диск бөлімдерінің көлемін көбейтіңіз. 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

Интернет 

 

Ғаламдық интернет желісі бүкіл адамзатты бірыңғай ақпараттық қоғамдастыққа 

біріктірді.  Бүгінде  интернетте  әлемнің  барлық  дерлік  елдерінде  жүздеген  миллион 

қолданушы  жиналды.  Күн  сайын  интернеттің  ғаламдық  желісінпайдаланушылардың 

мыңдаған жаңа буыны пайда болады. 

Ғаламдық  желі  пайдаланушысы  бүкіл  әлем  бойынша  шексіз  ақпарат 

ресурстарына  қол  жеткізеді,  осы  ресурстардың  айтарлықтай  бөлігі  тегін  ұсынылады. 

Сонымен  қатар,  интернеттің  керемет  қарым-қатынас  мүмкіндіктері  –  достар, 

мұғалімдер,  әріптестер  мен  пікірлестерді  табуға  көмектесетіні:  жер  шарының  әртүрлі 

жерлерінде 

орналасқан 

адамдармен 

байланыс 

жасауға 

мүмкіндік 

береді; 

компьютеріңізден  алдында  отырып-ақ  білім  алу,  жұмыс  және  ойын-сауыққа 

көмектесуге жол ашық. 

Интернет  дүниежүзілік  компьютерлік  желісінің  құрылымы.  Интернетті 

біртекті  желі  деп  санауға  болмайды.  Бұл  бірыңғай  байланыс  кеңістігінде  біріктірілген 

мыңдаған  коммерциялық  және  коммерциялық  емес  желілер  тобы.  Интернетке  кірген 

ақпараттар  ағыны  адресатқа  жеткенге  дейін  ондаған  желіні  өткізе  алады.  Интернет 

негізі  аймақтардың,  штаттар  мен  континенттер  желілерінің  «қаңқасын»  құрайтын 

қуатты байланыс жолдары болып табылады. Интерконтинентальдық байланыс желілері 

континенттер  арасында  байланыс  орнатуға  мүмкіндік  береді  және  бұл  интернетті 

дүниежүзілік желі деп санауға болады. Аймақтық желілер интернет желісіне қосылуды 

қамтамасыз  етеді,  бұл  өз  кезегінде  соңғы  пайдаланушыларға  –  мекемелер  мен  жеке 

тұлғаларға  қол  жетімділікті  қамтамасыз  етеді.  Соңғы  пайдаланушыларға  интернет 

желісіне қатынауды қамтамасыз ететін компаниялар провайдерлер деп аталады. 

Интернетке    қосылу.    Интернетте    деректерді    беру,    көптеген    жергілікті 

желідегідей,   TCP   /   IP   хаттамасы   бойынша   жүзеге   асырылады.   Компьютердің 

ресурстарына қол жеткізу оның IP-мекен-жайымен жасалады. Пайдаланушы үшін 

осындай ұсыныс ыңғайсыз сандардың тетрадистерін білдіретін IP-мекен-жайлары есте 

қалады.  Интернет  желісіндегі  компьютерлердің  мекен-жайларын  ұсыну  ыңғайлылығы 

үшін домендік атау қызметі бар (DNS - Домендік атаулар жүйесі). 

 

 

 

 

 

 

28

 

тарау

 

2

 

Ғаламдық компьютерлік желілер

 

 

 

Ғаламдық компьютерлік желілер

 

2

 

 

 

 

Бұл  қызметтің  арқасында  әрбір  компьютерге  пайдаланушы  үшін  оңай  есте  сақтауға 

болатын  бір  немесе  бірнеше  атаулар  тағайындалуы  мүмкін.  Қызметтің  функциясы 

компьютердің  атауы  мен  оның  IP-мекен-жайы  арасындағы  сәйкестікті  тағайындауды 

қамтиды.  Мысалы,  www.ru  аты  194.87.0.50  IP  адресіне  сәйкес  келеді.  Серверге  кіру 

үшін осы компьютердің IP-мекен-жайын білудің қажеті жоқ: домендік атау қызметі атау 

орнына қатысуыңыздысыз «адресті алмастырады». Интернетте домендік атау қызметінің 

жұмысын  DNS  деп  аталатын  арнайы  серверлер  қамтамасыз  етеді.  Бұл  қызметті 

компьютеріңізде  пайдалану  үшін  DNS  серверлерінің  IP  мекен-жайларын  TCP  /  IP 

желілік параметрлерінде көрсету керек. 

Жекелеген  компьютерлер  модем  арқылы  интернетке  жиі  қосылады.  Жергілікті 

желілерге қосылған компьютерлер шлюз арқылы интернетке қосылады. Шлюз әдеттегі 

компьютер  немесе  интернетке  қосылған  және  жергілікті  желідегі  барлық 

компьютерлерге интернетке кіруді қамтамасыз ететін арнайы құрылғы болуы мүмкін: 

 

Жергілікті  желідегі  компьютерді  интернетке  қосу  үшін  келесі  параметрлерді 

теңшелеу  қажет:  компьютердің  IP-мекен-жайы  және  желі  маскасы,  шлюздің  IP-мекен- 

жайы және бір немесе бірнеше DNS серверлерінің IP-мекен-жайын. 

 

Интернетке  модем  арқылы  қосылатын  жеке  компьютер  үшін  қосылым  үшін 

логин  мен    құпия  сөзді  көрсету  керек;  TCP  /  IP    параметрлері  қосылу  кезінде 

динамикалық түрде орнатылады. 

 

   «Ғаламтор» 

Интернет-пайдаланушылар  ең  алдымен  WWW-мен  байланысты.  World  Wide 

Web (World Wide Web) деп аталатын жобаны Еуропалық ядролық зерттеулер орталығы 

іске қосты және әртүрлі форматтағы электрондық құжаттарды жасау, сақтау, көру және 

ортақ  пайдалану  үшін  компьютерлік  жүйе  құруды  көздеді.  WWW  ғаламдық  жаһандық 

желіде  жұмыс  істеудің  ең  икемді  және  перспективалық  құралы  болып  табылады. 

Пайдаланушы  компьютер  экранында  мәтінді,  графиканы,  бейнені  көрсете  алады  әрі 

дыбыстар мен музыканы тыңдай алады. 

 

WWW  технологиясының  негізі  –  гипермәтіннің  тұжырымдамасы  –  мәтіндегі 

кейбір сөздер бір уақытта басқа ақпаратқа (көрсеткіш) сілтеме болған кезде ұсынылған 

ақпарат.  Басқа  құжатқа  қоңырау  шалу  үшін  тінтуірмен  бөлінген  сілтемелерді  (көбіне 

бөлектелген  немесе  шрифтпен  бөлектелген)  таңдаңыз.  Мұндай  сілтемелер  графикалық 

суреттер  (сызбалар  және  фотосуреттер),  сондай-ақ  арнайы  түймелер  болуы  мүмкін. 

Осылайша, білім мен объектілердің кең ауқымымен (бұл әрекетті кейде веб-серфинг деп 

атайды)  ақылға  қонымсыз  байланысты  ақпарат  алу  нәтижесінде,  бір    құжаттан 

екіншісіне  сілтеме  арқылы  желіге  өтуге  болады.  Веб-парақтың  салыстырмалы  түрде 

кішкентай  кеңістігінде  гипермәтінді  қолдану  арқылы  үлкен  көлемде  ақпарат 

орналастырылады,  өйткені  гипермәтіндік  құжатта  кез  келген  сөз  қосымша  ақпаратты 

қамтитын  көрсеткіш  болуы  мүмкін.  Сілтеме  жүйесі  арқылы  сұралған  құжаттар  қай 

 

 

 

 

 

 

29

 

Желілерді логикалық ұйымдастыру

 

2.2