С. Т. Алмагамбетова

Қорытынды 
Қазіргі таңда Қазақстанда суға төгілген 
мұнай мен мұнай өнімдерін тазарту маңызды 
мәселе екені белгілі. Суды тазартатын жеңіл 
және арзан өнімді шығарудың маңызы зор. 
Қазақстан мұнай өндіретін негізгі ел-
дердің бірі болғандықтан қара алтынды өнді-
ру, тасымалдау барысында қоршаған ортаға 
біршама залал келетіні жасырын емес. Кейде 
мұнай суға, жерге төгіліп, экологиялық мәсе-
лелер асқынып жатады. 
Қазір әлем ғалымдары мұнаймен лас-
танған суды табиғи қалдықтармен, яғни, жаң-
ғақ қабығы, ағаш пен банан қабығы, бидай 
сабағынан дайындаған. Орыс ғалымдарының 
графиттен жасаған сорбенттері бойына көп 
мөлшерде мұнайды сіңіретін қасиетімен ерек-
шеленеді. 
Графиттен жасалған 1 грамм сорбент 40 
грамм мұнайды бойына сіңіріп, мұнай компа-
нияларының қызығушылық танытқан. Гра-
фиттен дайындалатын сорбенттің кемшін тұ-
сы бар екен. Біріншіден, ол жеңіл, ластанған 
аймаққа тікұшақпен шашқанда желдің әсері-
нен айдалаға шашылып кетеді. Екіншіден, 
бағасы қымбат. 
Қызылордадағы өсетін күріштің қауы-
зын бәрін жинап, сорбент жасалса, мұндай 
инновациялық өніммен өзіміздің мұнай ком-
панияларын да қамтамасыз етіп, қалғанын 
сырт елдерге экспорттап, мол пайдаға кене-
луге болады. 

 
Алматы технологиялық университетінің хабаршысы. 2019. №3. 
 
 
108 
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1. Мусина А.С. Экология Казахстана. - 
учебник. - Караганда: Medet Group, 2016. - 144 с. 
2. Дацко Т.Я., Зеленцов В.И., Дворникова 
Е.Е. Физикохимические и адсорбционно-структур-
ные свойства диатомита, модифицированного сое-
динениями алюминия // Электронная обработка 
материалов. – 2011. –Т. 47. – № 6. – С. 59-68. 
3. Пятко Ю.Н., Ахметова Р.Т., Хацринов А.И., 
Фахрутдинова В.Х., Ахметова А.Ю., Губайдуллина 
А.М. Влияние ультразвуковой обработки на свойства 
трепела // Фундаментальные исследования, 2015. – № 
12–2. – С. 320–324. 
4. Нұрахметов Н., Ниязбаева А., Рысқалиева 
Р., Далабаева Н. Қазақ тілі терминдерінің салалық 
ғылыми түсіндірме сөздігі: Химия. - Алматы: 
"Мектеп" баспасы, 2007. - 336 б.
5. Жұмағалиев Т.Н., Куандықов Б.М. Мұ-
най және газ геологиясы терминдерінің орысша-
қазақша түсіндірме сөздігі. -Алматы: АРНGroup, 
2000. - 328 б. 
6. Кудайбергенов К.К., Мусакулова М.К., 
Онгарбаев Е.К., Мансуров З.А. Сорбенты из отхо-
дов сельского хозяйства для утилизации нефти при 
аварийных разливах на водной акватории
// Вестник КазНУ, серия химическая, 2011.- 
№1(61). - С. 141-147. 
7. Кудайбергенов К.К., Мусакулова М.К., 
Онгарбаев Е.К., Мансуров З.А. Карбонизированные 
сорбенты на основе рисовой шелухи для очистки вод 
от нефтяных загрязнений / Научно-технологическое 
развитие нефтегазового комплекса: Доклады VIII 
международных научных Надировских чтений. - 
Алматы, 17.09.2010.- С. 531-536.