С т а н р е с п у б л и ка г к г м Х л у л а т и э н е ъ1лы м м ™ с т р л п бұзаубақова К. Ж. Ойлайық та ойнайық Тараз 2003

Балалар 6-7  минута  бір тақырыпты “Жаңалықтан” оқып 
шыққаннан  кейін  картадан  сол  оқиға  болған  жерді  қарайды. 
Тақырып  санына  қарай  окупіы  балаға  мәшине  жібі  мен 
кнопкымен  түйреп,  екіншің  үшын  каргадағы  қалаға,  не  қала 
болмаса  сол  өлке  үстіне  түйрейді.  3-4  минутта  таба  алмаған 
бала  кейін  түрып,  басқалары  кезекпен  оқып  картадан  іздейді. 
Тапқан  оаяаларға  “саясн  қъірағы”  деген  атак  беріледі.  Бүл 
балалар  өзінің  тақырыбын  картадан  көрсетіп  түрып,  кысқаша 
айтып шығады.
Ескерту.
  Жаңалық  тақтасына  жазылған  хабар,  ең 
алдымен,  сол  мектеп  балаларына  түсінікті  болсын.  Саяси 
дүрыс болуына мектеп саяси сабақ беруші, саясат көмекшілері 
жауапты.  Кейбір  саяси  хабарларды  қысқартам  деп  маңызын 
түсіріп алмау керек.
«Кітан лотосы»
Бүл  ойынды  3-4  баланың  басы  қосылса-ақ  ойнауға 
болады. IV кластан жоғары балалар ойнайды.
Ойын орны  - мектеп кітапханасының оқу залы, не класс.
Ойынға  дайындық:  мектеп  кітапханасынын  басқарушы, 
не  кітапханашыға  жердемші  бала  сол  мектеп  балаларына 
таныс,  класта  тексерген  не  балалар  алып  көп  оқыған 
кітаптардың тізімімен сол кітаптың қысқаша мазмүнын жазып 
дайындайды. Мазмүнын жазудың орнына кітаптың ең қызықты 
жерінен  өлең  болса  1-2  куплет,  қара  сөз  болса  3-4  жолын 
жазып алу керек.
Кітап  лотосы  ойналатын  күнді,  уақытты,  қай  жерде 
ойналатынын 
көрсетіп 
ірі 
әріппен 
2-3 
күн 
бүрын 
қүлақтандыру, оның қасына  ойынға түсетін кітап тізімін тағы 
қою керек.  Сонымен қабат,  әр класқа кіріп бәлен күні  көркем 
әдебиет  тарауынан,  не  денсаулық  жөнінен,  не  ауыл 
шаруашылық  жөнінен,  тағы  сол  сықылды  білім  тарауынан 
кітап  лотосы  ойналады.  Осы  тақырыптарға  біздің  кітапханада 
бар кітаптарды көп оқып, оқығанын үмытпайтындар үтады деп 
қысқаша түсінідіріп өтеді.
Ойын түрі:  ойнаушы бадалар қатарынан столға отырады. 
Әр баланың қолында бір парақ кағаз болады. Ойын баскарушы 
“кітап  лотосына”  қатынасатын  кітап  тізбесін  оқиды.  Егер 
32

ойнаушылар  3-4  бала  болса,  әрқайсысы  өздеріне  таныс  3 
кітаптын атын жазып алады. Кітап аттарын бөлісіп болысымен 
“дайынбыз”  деп  бірауыздан  жауап  береді.  Бұдан  кейін  ешбір 
дыбыс,  сыбдыр  болмауы  керек.  Ойын  басқарушы  дайындап 
келген кітаптың мазмұнын не қызықты жерінен үзіндіні оқиды. 
Ойнаушылар  ықыласын  салып,  қадағалап  тыңдайды.  Бірак, 
кітаптын  атын  айшайды.  Алғашқы  мазмүнды  оқыр  алдында 
бірінші,  одан  кейін  екінші,  тағы  сол  ретпен  немірін  айтып 
отырады.  Оқылған  мазмүнды  анғарып,  тапқандар  өздерінің 
жазып  алған кітап аттарының астына нөмірін жазып отырады. 
3  кітаіггың  атын  тапқан  бала  “жүмбақ шешілді,  сыр  ашылды” 
дейді.  Ойын  басқарушы  оқуын  тоқтатады.  Бала  кітап  астына 
ж азғая 
нөмірін айтады, ойын басқарушы мазмүн тізіміне қарап 
тексереді.  Табуы  дүрыс  болса  ол  бала  үтқан  болады.  Егер 
дүрыс  аңғармай  басқа  кітаптың  мазмүнының  орнына  қойған 
болса, 
ол бала ойыннан шығып қалады.
Ойын  басқарушы  жоғарғы  ретпен  оқып,  3  кітап  тапқан 
бала  үтқан  болып  есептеледі.  Кітап  лотосын  үтқан  баланың 
аты-жөнін көрсетіп, кітапхана алдына ірі әріяпен жазып қояды. 
Қабырға  газетке  жариялайды.  Кітапхана  екпінділер  қатарына 
қосылады.  Бүл  ойынның  үзақтығы  30-40  минуттан  артық 
болмасын.  Балаларды  жалықтырмай  кітапқа  қызықтырып, 
оқып, көңілдіріп отыру керек.
Осы  ойынның  екінші  түрі:  күні  бүрын  кітап  лотосына 
қатынасатын  кітаптардың  үсыныс  тізбегін  іліп  қояды,  лото 
айналатын суретті  көрсетеді.  Бүған  10-20  бала  екі  одақ  болып 
қатынасады. Балалар екіге бөлініп қарсыма-қарсы үлкен столға 
отырады.  Эр  бала  бір  кітаптың  атын  жазып  алып,  соның 
мазмүнына қарай аңғарып тапқанының астына айтылған қатар 
немірін  жазып  отырады.  Қай  жағы  5  кітаптың  атын  бүрын 
тапса,  сол  жағы  үтқан  болады.  ¥тқан  топтың  аты-жөні  көпке 
әйгіленеді.
“Есеп”
Бүл  ойынды  дөңгелектеніп  көгалда  не  орындыққа 
отырып  ойнауға  болады.  Ойын  түрлері:  І.Ойын  басқарушы 
«бір»  дегенде  көршісі  «екі»  оның  көршісі  «үш»  дейді.  Сол 
ретпен қатар түрғандар 5-ке дейін, «бесінші» санға жеткен бала
33

«бес» деудің орнына «есеп» дейді. Сол ретпен қатарына айнала 
санай береді.
2.Басы  5,  аяғы5,  және  5-ке  бөлінетін  савдар  кездескен 
бала оны атаудьщ орнына «есеп» дейді. Бұл сандарға кездескен 
бала  санның  өзін  атап  қойса,  не  жоғарғы  бестіктерден  басқа 
сандарға «есеп» деп койса, ол балалар ойыннан шыға береді.
3.Доцгелектеи шыққан цифрдан 3-4 бала болтанная кейін 
олар  өз  алдына  бірлік  сыйпырдан  бастап  сол  ретпен  санап 
ойнайды.  Бұл  ойнаған  сайьш  дөңгелектегі  балалар  саны  азая 
береді.  Өйткені  жаңылғандар  қатардан  шыға  береді,  жеңген 
деп 
ойын 
басталғаннан 
дөңгелектен 
шықпай, 
бір 
жаңылмағандар есептеледі.
4.Бұл  ойынды  Ш  кластан  жоғары,  көбейту  кестесін 
білетін  балалар  ойнайды.  Үйдің  ішінде  ойналса,  көбейту 
кестесімен  ең  кіші  бөлгіштерге  бөлінетін  сан  ережелсрін 
ксрегеге  іліп  қойылып,  соныц  ішінен  таптыруы  керек.  Бсстің 
орнына  6,8,9,10-дық  сандарды  алуға  болады.  Одан  төменгі 
сандарды  алу  қызық  болмайды.  Бұл  ойын  балалардын  есехіке 
тапқырлығын сынаумен қабат, есепке қүмарлығын артгырады.
Сондықтан  ойын  басқарушы  ойнамастан  бұрын  ойынға 
аз  уақыт  өзі  араласып,  балаларды  ойынға  қызыктырып  алуы 
керек.

жүктеу 9,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: