«Торлы дөңгелек»
Бүл дене шынықтыру ойынының бір түрі. Бүған 40-50
бала қатысады. Бала бүдан да көп болса тіпті жақсы.
Ойынға дайындық.
Ойнаушылар ішінен біреуі қоян,
біреуі тазы болады. Ойнаушылар санына қарай бірінің
сыртынан бірі 2-3 қатар дөңгелек қүрып түрады. Әр қатардың
арасы бір-біріне коддарын созғанда тиіп түратын болсын.
Ойын түрі.
Ойын басқарушы бірінші ысқырғанда
барлық ойнаушылар қолдарын жанына созып иығының
деңгейіне келтіріп көтереді. Бүл кезде екі дөңгелектің арасы
үзын коридор қүсап түрады. Коридор ішінен қашып, тазы
қуады. Екінші ысқырғанда - қолдарын жанына көтерген
күйінен, оңға қарай бүрылады. Үшінші ысқырғанда - тағы оңға
бүрылады. Қабат екі ыскырғанда солға бүрылады. Ысқыру
санына қарай ойнаушылар біресе оңға, біресе солға бүрылып
түрады, қоян мен тазы арасында жүгіріп жүреді. Тазы жетіп
29
қалғанда ысқырса қоянмен арасы екі-үш баламен торланып
бөгеліп қалады. Қоянды тазы үстаса тағы екі баланы
шығарады. Бүл ойынды балаларды жалықтырмай 10-15
минутта бітіру керек.
«Орамал соқты»
Ойнаушылар саны - 5-15 бала. Қысты күні үлкен бәлмеде
киіз не алаша төсеп, дөңгелектеніп отырады. Жазғы күні болса
далада көгалда отырады.
Ойын түрі.
Ойнаушылар таяқ үстасып, басына шыққан
біреуі ортаға отырады. Ойнаушылар бір орамалды босаңдау
қылып есіп алып бәрі де қолдарын артына ұстап, орамалды бір
қолдан бір қолға жүгіртеді. Ортада түрған бала орамалдьщ кай
жақта жүргенін аңғарып отыруы керек. Егерде орамалды үстап
гүрған баланы аңғармай, оған арқасын қаратса қолында
орамалы бар бала жайлап кана үрып, дереу орамалды екінші
балаға береді. Орамалды үрған кезде ортада түрған бала үстап
алса, сол баланың орнына отырады. Орамалды үстатқанда бала
ортаға шығады да сақшы болады. Бүл ойын қазақ елінің ескі
ойынының бірі. Бірақ балаларды шапшандық, сақтыққа
д ағды л андырады.
Ескерту.
Орамалды қайта шиыршықтап, ауыртып қатты
үруға жарамайды.
«Қол жаулық»
Ойын үйдің ішінде болса, үлкен бөлмеге киіз, алаша
төсеп, ойнаушылар малдас қүрып дөңгелектеніп отырады.
Жазғы күні далаға ойнаса, көгалда дөңгелектеніп отырады.
Ойынға керек нәрсе - домалақтаған бешпет не үлкен мәтшік.
Әйтеуір не болса да бір қолдан бір қолға тым шапшаң беруге
ыңғайлы болмасын.
Ойын түрі.
Бір бала дөнгелектің сыртында қуғыншы
болады. Дөңгелек отырғандар «қол жаулықты» оңға не солға
қарай бір қолдан бір қолға шаіпиаң беріп айналдырып
отырғанда куғыншы дөңгелек сыртымен жүғіріп үстап алуға
тырысады. Егер де қуғыншы дөңгелекте отырған бала қол
жаулықты қатарындағы балаға бергенше үстап алса, соның
орнына отырады да, үсталған бала қуғыншы болады.
30
|