С т а н р е с п у б л и ка г к г м Х л у л а т и э н е ъ1лы м м ™ с т р л п бұзаубақова К. Ж. Ойлайық та ойнайық Тараз 2003

III. 
Сендер, 
әрине, 
бүгін 
не 
нәрсемен 
айналысатындарынды білгілерің келеді ғой?  Олай болса,  мына 
қүпия «есіктерді» ашайық.  Ол үшін мына жүмбақ сөздерді оқу 
керек. Бүл ребустар:
100 гіш; 5 ік.
Әр  топтың  ез  ееігі  бар.  қай  топ  сөзді  дурыс  оқыса,  сол 
топ  «есікті»  ашып,  келесі  беттегі  сөздерді  оқиды,  ол  сөздер 
бүгін біздің не істейтіндігімізді айтады.
-Қане, бәріміз бірге бүгін не істегенімізді айтайық;
-Есептеу, шешу, ойлау!
Шешуді біз бастап та кеттік, енді өлеңмен берілген есепті 
шығарыңцар. Мүқият тыңдаңдар.
1. Бір-бірімен жарысқа 
Төрт аю, бір арыстан.
Екі қой мен бір түлкі 
Бәрі нешеу, кім білді?  (
8
)
2. Түйе, бота маң басқан,
Төрт аяғын тед басқан.
ІІІүнақ күлақ бес ешкі 
Қос лақты қос ешкі.
Төрт қозылы екі қой 
Бәрін бірге санап қой. (15)
-Ал қазір бүдан да қиынырақ есепті шығарасыңдар. Әуелі 
мына сүрақтарға жауап беріңдер:
-Сіздер қазақтың “Қыз қуу” ойынын білесіңдер ме?
-“Қыз қуу” ойыны қалай ойналады?
Олай болса, мына есепті шығарайық.
“Қыз  қуу”  ойынына  12  жүп  қатысты.  Ал  қүлағында  J 
ойнайтын қыздар мен жігіттер қандай әсем киінген, шіркін-ай! 
1 
Ойын аяқталғанда  жеңілген кыздардың саны  ойынға қатысқан  : 
қыздардың  санынан  3  есе  аз  екендігі  белгілі  болды.  Ойында 
қанша ер бала, қанша қыз бала жеңіске жеткен? 
І
248

Санап көріңдер!
Мына  сызбаларда  қанша  үшбұрыпггар  бар,  жазьга 
шығарыңцар.
М
Жанкуйерлерге жумбак
Дүкеннен мен сабын алдым,
Оның және
 қабын алдым,
Екі дәптер, бір қарындаш,
Tic ысқышты тағы да алдым.
Есептеші сонда бәрі 
Қанша болды, қолда бары?  (
6
)
Ойын
Ойын  үшін  0-ден  9-ға  дейінгі  дифрлар  жазылған 
2  
топтама (комплект) қажет. Ойыншылар оларды өздеріне киеді.
Сапта түрған әр топтың  алдына  бірдей  қашықтықта  бір- 
бір  орындық  қойылады.  Олар  ойьш  кезінде  жылжып  кетпес 
үшін, қабырғаға жақын қойылады.  Екі топтың ойыншылары өз 
цифрына  қарама-қарсы,  яғни  9-ға  қарсы  9  түруы  керек, 
8
-ге 
қарсы 
8
, т.б.
Басқарушы  кез-келген  арифметикалық  амал  айтады, 
ойыншылар  ойша  санап,  шыққан  санды  қүрайтын  цифрлары
249

бар  ойыяшылар  өз  орывдықтарына  қарай  жүгіріп,  сол  санды 
оқуға болатындай етіп отырулары керек.
Есеп
Бөлменің  төрт  қабырғасының  әрқайсысында  2  орындық 
түратындай  етіп,  5  орындықты  қалай  орналастыруға  болады? 
(ер топқа алдын-ала плакатқа тік төртбүрьгаі сызылып беріледі. 
Бүл  -   бөлменің  сызбасы.  Қағаздан  5  шаршы  қиылады,  бүл  - 
орындыктар) 
Топтар 
есептеп 
болғанша, 
жүргізушілер 
жанкүйерлермен ойын жүргізеді.
Жүргізуші  сөйлемді  бастайды,  ал  жанкүйерлер  оны 
мағынасы сәйкес болатындай етіп аяқтау керек.
1)  Егер 
қызыл 
қарындаштың 
үзындығы 
сары 
қарындашқа тең болса, онда...
2)  Егер Сәуле Айгүлдің артында отырса, онда Айгүл...
3)  Егер  1 т қағаз  1  ц темірден 10 есе ауыр болса, онда...
Ойын
Тақтаға  екі  бірдей  кесте  ілінеді,  оларда  110-нан  бастап 
300-ге дейінгі дөңгелек сандар орналасқан. Осылайша,  кестеде 
белгілі бір ретсіз  110,120,  1 3 0 , . 3 0 0  сандары орналасқан.
Эр топтан бір-бір ойыншы шығып, қолдарына көрсеткіш 
таякша  алып,  кестенің  алдында  сыныпқа  карап  түрып, 
сандарды  ретімен  дауыстап  атайды:  110,  120,  ...  т.б.  Олар 
әуелі  110 тауып көрсетіп,  әрі қарай  120-ны  т.б.  300-ге  бірінші 
жеткен  оқушы  жецеді.  Ойынды  бірнеше  рет  қайталауға 
болады.
Ойын “Жаңылмаймын”
Жүргізуші  ойыншылардың  бірін  шақырып,  мынадай 
сүрақ береді:
-Нешеге дейін санай аласың?
-Ойыншы, әрине, сасып қалады, жауап беруге  кідіреді.
Жүргізуші оған көмекке келеді:
-Қане, батылдырақ айт.  Жүзге дейін? Мыңға дейін? Тіпті 
миллионға  дейін?  Жақсы!  Ендеше  біз  сенен  дауьістап 
санауыңды  сүраймыз.  Миллионға дейін  емес,  әрине,  қорыкпа, 
30-ға дейін санай аласың ба?
250

г
-Санаймын! -  деп оқушы жауап береді:
-Ал  ендеше, баста, бірақ бір шарты бар: “3 санын жэне'З- 
ке”  бөлінетін  сандарды  сен  айтпауьщ  керек  (
6
,  9,  12,  ...) 
Сонымен  қатар  қүрамында  “3”  бар  (13,  23)  сандарды 
да 
айтпайсың,  оның  орнына  жағылмаймын  деп  айтуың  керек. 
Мысалы:  1,2  жағылмаймын,  4,5  жаңылмаймын.  Түсінікті  ме? 
Баста. Қателеспей 30-ға дейін санап шығыңдар.
Компьютерде сурет салу
Эр  топтан  екі  оқушы  шығып,  компьютерде  өздерінің 
қиялы бойынша сурет салу керек.

жүктеу 9,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: