Капиллярдағы сұйықтық деңгейінің өзгеруі

Жіңішке түтікшелер мен капиллярларда жұғатын сұйықтықтың көтерілетіні XVII ғасырда белгілі болған. Капиллярлық көтерілудің шарты – түтікшенің материалына сұйықтық жұғып, шеткі бұрыш сүйір болу керек. Осы шарт орындалса, түтікшедегі сұйықтықтың беті ойыс болады.

Сұйықтықтың тығыздығы газға қарағанда едәуір үлкен болғандықтан (ρ_с>>ρ_г), газдың тығыздығын ескермеуге де болады, онда

Жюрен теңдеуіндегі капиллярлық көтерілу мен түтікшенің радиусының көбейтіндісі әр сұйықтық үшін тұрақты шама болады:

деп белгілеп, оны сұйықтықтың капиллярлық тұрақтысы деп атайды, оның шамасы сұйықтықтың физикалық қасиеттері (σ, ρ_с) мен еркін түсу үдеуіне (g) байланысты.

1. 
   Беттік керілудің механикалық және термодинамикалық анықтамасын беріңіз.
   
2. 
   «Капиллярлық қысым» ұғымына анықтама беріңіз. Сфералық бет және жалпы жағдай үшін Лаплас заңын жазыңыз.
   
3. 
   «Жуғудың шеткі бұрышы», «жұғу сызығы (үш фазалық контакт сызығы)» ұғымдарына анықтама беріңіз.
   
4. 
   Қандай құбылысты таңдамалы жұғу деп атайды?
   
5. 
   Жұғудың шеткі бұрышы үшін Юнг заңын жазыңыз.
   
6. 
   Беттің қасиеттері жұғуға қалай әсер етеді?
   
7. 
   Адгезия және когезия құбылыстарының физикалық мәні неде? «Адгезия жұмысы», «когезия жұмысы» ұғымдарына анықтама беріңіз.
   
8. 
   Қаныққан бу қысымымен сұйық беттің қисықтығын байланыстыратын Кельвин (Томсон) заңын жазыңыз.
   
9. 
   Сұйықтықтардың капиллярдағы көтерілу (Жюрен) теңдеуін жазыңыз.
   
10. 
    Сұйықтықтың капиллярлық тұрақтысы дегеніміз не?