С. Ш.Құмарғалиева коллоидтық химия



жүктеу 5,89 Mb.
бет19/105
Дата25.10.2023
өлшемі5,89 Mb.
#44020
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   105
treatise128700

5.2. Жарықтың жұтылуы

Жарықтың шашырауын қарастырғанда, дисперстік бөлшектер жарықты жұтпайды деп алдық. Бірақ көптеген коллоидтық жүйелер қанық түсті болады, яғни спектрдің әр бөлігінде жарықтың жұтылуы ықтимал. Зольдердің түсі бөлшектерінің өлшемдері мен дисперстік фазаның концентрациясына байланысты болады. Мысалы, қалайы оксиді түссіз, ол жарықты тек шашыратады. Сүрме сульфидінің золі қызыл-сары, берлин көгілдірінің золі көк, марганец қостотығының золі қоңыр-қызыл және т.б. зольдердің түсі қанық болады.


Зольдер өткен жарықта гомогенді болып көрінеді және шын ерітінділерге ұқсайды. Сондықтан шын ерітінділердегі жарықтың жұтылуына сәйкес, зольдердегі жұтылу Бугер-Ламберт-Бер заңымен анықталады:


Iп = I0e-klc, (5.4)

мұндағы Iпзольден өткен жарықтың қарқындылығы; I0 түскен жарықтың қарқындылығы; k – жұтылу коэффициенті; l – золь қабатының қалыңдығы; c – зольдің концентрациясы.


Сонымен қатар, k (жұтылу коэффициенті) жарықтың шашырауын (жүйенің ылайлануын) да ескереді. Түсті зольдерді зерттеу үшін турбидиметрия әдісі арқылы жарықтың шашырауын бағалайды. Ол үшін жарықты зерттелетін зольге сәйкес жұтатын жарықтық фильтрлерін қолданады. Бөлшектердің радиустары тұрақты және концентрациясы аз болғанда, зольдер Бугер-Ламберт-Бер заңына бағынады.
Метал бөлшектері бар зольдер жарықты жақсы жұтады, себебі жарықтың энергиясы мұндай бөлшектерде электрлік энергияға және жылулыққа айналады. Металдардың зольдерінде дисперстілікке байланысты таңдаулы жұтылу байқалып, дисперстіліктің артуымен жұтылудың максимумы қысқа толқындар аймағына қарай ығысады. Дисперстілік әсері жұтылу спектрімен қатар шашырау спектрінің өзгеруіне байланысты. Мысалы, бөлшектердің радиустары ~20 нм болса, спектрдің жасыл бөлігі (~530 нм) жұтылып алтынның зольдері қанық қызыл түсті болады. Бөлшектердің радиустары ~40-50 нм болғанда, спектрдің сары бөлігі (~590-600 нм) жұтылады және зольдің түсі көк болады. Алтынның жоғары дисперсті золі спектрдің көк бөлігін (~440-450 нм) жұтып, алтын тұздарының шын ерітінділеріне сәйкес сары түсті болады. Дисперстілікке байланысты түсінің мұндай өзгеруін басқа зольдер үшін де байқауға болады.

жүктеу 5,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   105




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау