С. Ж. Асфендияров атындағы ҚазҰму ғылыми инновациялық жобалары

ҚазҰМУ-дың Қазақстан бойынша ынтымақтыстығы

ҚазҰМУ-дың халықаралық ынтымақтыстығы

«Қазақстандағы Егде жастағы тұлғалардың белсенді өмір сүру ұзақтығын қамтамасыз ететін қартаюға қарсы модельді (бағдарламаны) әзірлеу» (ҚР ДМ)

• Жетістіктері. Қарт адамдардың денсаулығы және өмір сүру сапасына қоршаған орта факторлары (экономикалық, әлеуметтік, биологиялық, демографиялық, медициналық психологиялық, экологиялық және т.б.) әсерінің бөлігі анықталды, математикалық үлгісі дайындалды, соның ішінде биологиялық және күнтізбелік жастар негізінде.
• Медициналық-қоғамдық қызмет көрсетудің жаңа стандарттары дайындалды және ұсынылды, жасарту және белсенді өмір сүруді ұзарту бойынша медициналық-қоғамдық қызмет көрсетуге қажеттілігі, Егде жастағы тұлғаларға профилактикалық және медициналық көмек көрсетуді жетілдіруге жаңа тәсілдері анықталды, және жалпы алғанда – республикадағы гериатриялық көмек көрсету.
• Қартаю процесінің жасуша аралық, морфологиялық, биорегуляторлық ерекшеліктерінің негізінде қартаю процессінің негіздері зерттелді. Тәжірибелік зерттеулер негізінде қартаю процесіне оксидативті күйзелістің механизмдеріне ықпалы орнатылды.

• Өзектілігі. 2010 жылдың 1 қаңтарына Қазақстанда 65 және одан жоғары жастағы адамдардың саны мемелекетт тұрғындарының жалпы санынан 7,14 % құрады. БҰҰ сараптамашыларымен Қазақстан қартаюдың шапшаң қарқындағы мемелекеттер тізіміне жатқызылды, олардың болжамдары бойынша 2050 жылға дейін мемлекетте қарттар саны 25 % жету кутіледі.
• 2010 жылдың 1 ақпанында № 922 мемелекет Басшысышың Өкімімен бекітілген Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі дамудың стратегиялық жоспарына сәйкес, 2020 жылына мемелекеттегі өмір сүрудің күтілетін ұзақтығы 72 жасқа дейін көбейеді, ол мемелекеттің стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуге негізгі бағыттарының бірі болып табылады, сонымен қатар оның басеке қабілеттілігі,
• Адамның белсенді өмір сүру ұзақтығының көбеюі әлемдегі заманауи геронтологияның маңызды міндеттерінің бірі болып табылады, соның ішінде Қазақстанда . Жаңа сорбенттерді қолдану технологиясының апробациясы жүргізілді, соның ішінде жасарту процесінің тәжірибесінде наносорбенттер, оның негізінде егде жастағы тұлғалардың белсенді өмір сүру ұзақтығын қамтамасыз ететін қартаюға қарсы моделі (бағдарламасы) дайындалады және енгізіледі.

• Жұмысы бойынша респонденттерді бөлу (қазіргі кезде), ішінде %

«Туберкулез рецидивтерінің әр түрлі дәрілік тұрақтылық түрлерінің алдын алу шараларын құру» (ҚР ДМ)

• Жетістіктері
• Туберкулезбен аурулардың рецидивтерінің дамуы дәрілік тұрақтылығының бар болуы (69,8%), қоғамдық жағдайдың төмендігімен (59,8%) және емдеуді аяқтауға төмен жолын ұстауы, ПВР төзгісіздігі, емедеудің барлық деңгейлеріндегі бірге жүретін аурулардың (АІЖ – 36,8%) бар болуымен байланысы анықталды.
• Туберкулез рецидивтері тұрғындардың қоғамдық қорғалмаған топтарында (материалыдық кірістің төмен немесе жоқ болуы – жұмыссыздар, зейнеткерлер, оқушылар, ИТУ келген тұлғалары - 75,9%), сонымен жас және көбінесе еңбекке қабілетті жастағы тұлғаларда ер адамдарда 2/3 жағдайда дамығаны белгіленді.
• Бірінші рет, алшақталған нәтижелерді зерттей келе, туберкулезбен ауруларды (азық-түлікпен, транспорттық шығындармен қамтамасыз ету) және медициналық қызметкерлерді (әрбір жағдайды дұрыс шығару және емдеу үшін материалдық ынталандыру) қоғамдық қолдау бойынша кешендік тәсілімен рецидивтер (материалдық ынталандыру алғандары - 8,4 %, және қоғамдық демеу алмағандар – 15,9 %) санын 2 есе төмендетуіне алып келетінін белгіледі.
• Бірінші рет, 1 локус бойынша VNTR типтеу әдістерінің мәліметтері бойынша туберкулездің көп таралғандығы және оның рецидивтерінің эпидемиологиялық факторларын анықтау үшін молекулалық-генетикалық зерттеудің тиімділігі анықталды.
• VNTR типтеу мәліметтері бойынша отбасылық туберкулездің ошақтарында МЛУ туберкулездің жайылу қаупінің жоғары ықтималдылығы дәлелденді, онда изоляттар туберкулезге қарсы препараттарға бірыңғай сезімталдығын көрсетті.

«Тәжірибелік медицинаға жаңа әдістер мен технологияларды енгізу» (ҚР БжҒМ)

• Өзектілігі
• Жүрек-қантамыр жүйесінің ауруларын зерттеуде дәстүрлі әдістерді қолдану, сонымен қатар қоғамның мезгілсіз жоғалтуларының негізгі себебі болып табылатын нфаркт, миокард нәтижесінде пайда болатын ағзаның өмір сүруін қамтамасыз ететін технологияларды жасау мүшенің (жүректің) толық қалпына келмеуіне алып келеді.
• ҚР жүрек-қантамыр патологиясы ауырудың, мүгедектіктің және өлім-жітім құрылымында жетекші орын алып келеді.
• Жетістіктері
• Ғылыми инновациялық емдеу жетістіктерін дамыту, мүгедектікті, өлім-жітімді (жерлеу қызметтеріне шығындарды төмендету), еңбекке жарамсыздық туралы қағаздардың санын төмендету.
• Демографиялық жағдайды жақсарту.
• Тәжірибелік денсаулық сақтау өкілдерін дайындаудың сапасын бағалаудың және кәсіби құзыры деңгейінің жаңа жүйесін жасау.
• Жекеленген медицинаны жасау.
• Мемлекеттің қажеттілігін қанағаттандыруға қабілетті профилактикалық медицинадағы инновация жүйесін құратын аурудың даму қаупі туралы ақпаратты қысқа уақытта алуға мүмкіндік беретін жаңа әдістер мен бағдарламаларды қалыптастыру.

«Тәжірибелік медицинаға жасушалық технология мен және тіндік инженерияны енгізу» (ҚР БҒМ)

• Өзектілігі.
• Жаңа отандық жасушалық емдік технологияларды енгізу: остеогендік бағыттағы диферренцирленген, сүйек майының бағаналы жасушалардың ауто – және алло трансплантациясы
• Регенративті терапияның ен қауіпсіз және келешек әдісі
• Жетістіктері.
• Жоғары медициналық және қоғамдық тиімділік;
• Бәсекеге қабіліттілік;
• Ғылымилық;
• Жалпы қол жетімділік;
• Регенративтік медицинаның басқа салаларына енгізу трансферті;
• Жекешеленген медицина дамуы.
• GMP, GLP халықаралық стандарттар бойынша ҚР БҒМ ҒТЖ аясында 7 жыл бойы жаңа отандық жасушалық технологиялары: остеогендік бағыттағы диферренцирленген, сүйек майының бағаналы жасушалардың ауто – және алло трансплантациясын клиникалық тәжірибелерге және енгізуге дайындалған және әзірлеген
• Дайындалған жасушалық емдеу технологиялары регенеративті медицинасына қауіпсіз және келешегі болып табылады.
•  

«Қазақстан Республикасында өзекті зоонозды инфекциялар (хламидиоз (пситтакоз), бруцеллез) диагностикасының, емінің және алдын-алуының ғылыми негізделген бағдарламасын өңдеу»  

• Өзектілігі. Қазақстанды эпидемиологиялық және эпизоотологиялық мониторинг жүйесін жүзеге асыруға қарамастан, бруцеллез Қазақстан Республикасында, әсіресе, ауылдық аймақтарда адамдардың және жануарларға эндемиялық инфекциялық болып қала береді. Қазақстан тұрғындарында диагностикаланған бруцеллезбен алғаш ауруларының жоғары деңгейі бойынша мемелекеттер ондығына кіреді. 2010 жылы Қазақстанда адамдардың 2153 жағдайда ауырғандары туралы айтылды. 100 мың адамға көрсеткіші тұрғындардың 13,3 құрады. Тасымалдау жолдарының бірлігі микст-инфекция (хламидиоз және бруцеллез) дамуын негіздейді. Қазіргі кезде ҚР-да срининг – зооноздық хламидиоз диагностикасын жүргізу қажет.

• Жетістіктері. Геоақпараттық жүйелерді қолданумен 2004-20120 жж. тұрғындардың диагностикаланған бруцеллезбен алғаш ауруларының және dBASE IV форматында 2004-2010 жж. ауылшаруашылық жануарларында бруцеллездің таралуының мәліметтер базасы өңделді. Алынған мәліметтер негізінде ГАЖ коммерциялық және бос жүйелерінде оқылатын шейпфайлдары құрылды.
• Көпжылдық генез аурулар деңгейінің мәліметтері бойынша, адамдардың бруцеллезбен ауруы орташа республикалық көрсеткіші болғанда, бруцеллезбен адамдардың төмен деңгейдегі аурумен (m/5-m/1,1) аймақтары – Солтүстік-Қазақстан, Маңғыстау, Қостанай, Ақмола, Павлодар облыстары, орташа деңгейдегі аурумен (m-2,9m) - Батыс-Қазақстан, Қарағанды, Ақтөбе, Атырау, Шығыс-Қазасқтан және жоғары деңгейдегі аурумен (3m-5m және жоғары) – Алматы, Оңтүстік-Қазақстан, Жамбыл, Қызылорда облыстары бөлінді.
• Адамдардың бруцеллезбен ауруы және кіші қара малдың зақымдануының жоғары көрсеткіштері террирориялық белгі бойынша сәйкес келуі анықталды, ол Қазақстан Республикасындағы осы топтағы ауылшаруашылық жануарларының бруцеллездік инфекциясының сақталуы және айналуын дәлелдейді.

«Жас өспірімдерге қарсы ашық және жасырын жыныстық қылмыстардың анықтайтын инновациялық әдістерді қолдану арқылысот-медициналық сараптаманы жетілдіру және енгізу»

• .

• Өзектілігі: дүние жүзі бойынша жыныстық қылмыстар саны өте көп. Қазақстан Республикасының сот-медицина орталығының мәліметтері бойынша жылына жыныстық қылмыстар 3000 астам сараптамалар өткізіледі. Кәмелеттік жасқа толмаған жасөспірімдерге қарсы жыныстық қылмыстар жоғары деңгейде жасырын қалады,олардың психикасына әсер етеді және өзіне өзі қол жұмсауға мәжбүрлейді. Қазіргі уақытта сот-медицина тәжірибесінің өзекті мәселесі жыныстық қылмыстардың диагностикасы және сарапшы қарытындысының обьективтілігі болып табылады, сонымен қатар сот-гинекологиялық сараптама кезінде жаңа әдістерді іздеу

• Жетістіктер: Алғаш рет ҚР оңтүстік және оңтүстік шығыс аймақтарында жасөспірімдерге қарсы жыныстық қылмыстар туралы жүйелендірілген ақпараттар алынды. Осы аймақтарда жыныстық қылмыстардың жасырын қалу бағасы берілді және осы қылмыстың жоғары деңгейде жасырын қалуының себептері анықталды. Жасөспірімдерге қарсы жыныстық қылмыстардың жасырын қалуы бойынша алынған мәліметтер құқық қорғау органдарының осы қылмысты ашу кезіндегі әрекеттерінің жақсаруына әсер етеді. Жәбірленушілердің қоғамға толық енуіне реабилитациялықжәне профилактикалық шаралар ұсынылды

«Дерматомикозды алдын алу және емдеуде қолданылатын препараттарды жасау үшін, бактериялардың жаңа штаммдарын алу »

• Өзектілігі
• Дерматомикоз қазіргі уақытта адамдардың ең көп таралған ауруларының бірі болып саналады. Оларды емдеуде негізінде жоғары бағасымен ерекшеленетін және қолдануда көптеген жағымсыз қосымша әсерлері бар антибиотиктерден тұратын шетелдік дәрілік препараттар қолданылады. Мұның барлығы тиімді отандық препараттарды жасауға қажеттілік туғызады.

• Жетістіктері
• Целлюлотиттік бактериялардың патогендік саңырауқұлақтарға, адамдардан және жануарларда микозды тудыратын бтерияларға қарсы антагонистикалық белсенділік көрсететін жаңа штаммдары іріктелді, патогендік емес және уламайтын целлюлотиттік бактериялардың іріктелген жаңа үлгілері емдік-профилактикалық әсер беретін препараттар дайындауға қолданылады.
• Целлюлотиттік бактериялардың жаңа штаммдары алынды – антифунгальді заттардың продуцентттері, олардың негізінде адамдардағы және жануарлардағы микоздарды емдейтін отандық препараттар жасалуы мүмкін.
• Целлюлолитикалық бактериялардың антагонистикалық белсенділігінің табиғатын анықтау үшін іріктелген бактериялардың штааммдарының антифугальді белсенділігінің спектріне зерттеу жүргізілді

«Денталды имплантациядағы жасушалық технологияларды қолдану»

• Өзектілігі. Бүгінгі күнде стоматологиялық имплантология тіс-жақ жүйесі ақаулықтарын жою мәселелерін шешу сұрақтарындағы маңыздысы болып табылады, ол функционалдық жүктеменінің тиімділігін, бет эстетикасын және адамының қоғамдық қалпына келуін жоғарылатуға мүмкіндік береді. Күні бүгінге дейін, әсіресе, егде жастағы тұлғалардың тұрақты остеоинтеграциясына жету және имплантанттардың ұласуын бақылау сұрақтары өзекті болып қала береді

• Жетістіктері . Остеоинтеграция процессін оңтайландыру мақсатында регентеривті медицина басқа салаларына жасушалық трансплантология әдістерін және прициптерін ары қарайғы трансфертімен денталды имплантациядағы жасушадық технологиялары әзірленді және енгізілді.
• Остеоинтеграция процесін оңтайландыру мақсатында сүйек майының алло- және аутологиялық мультипотенттік мезенхимальді жасушаларды алу және қолдану әдістері дайындалды.
• Жастық аспектілерде денталды имплантациядағы жасушалық технологияларын жануарлар моделінде клиникаға дейінгі тәжірибелері жүргізілген.
• Тәжірибелік медицинаға денталды имплантациядағы жасушалық технологияларды енгізу жүргізілуде.

«Тіс қатарының түрлі ақауларын диагностикалаудың және ортопедиялық емдеудің инновациялық әдістері»

• Өзектілігі. Диагностикалаудың және ортопедиялық емдеу әдістерінің мәселелерін отандық өндірушілердің конструкциялық материалдарды қолдану арқылы шешу қазіргі тұрғындардың стоматологиялық мәселелеріне әсер ететін объективті факторларды анықтауда маңызды және өзекті болып табылады. Кешенді бағалау функциональді жағдайды ескере отырып, технологияларды модификациялау негізінде емдеудің ортопедиялық әдістерінің тиімділігін арттырады.
• Жергілікті шикізаттардан алынған отандық биокерамикалық және металдық балқыламаларды ортопедиялық емдеуде негізделе отырып қолдану стоматологиялық қызмет көрсетуді бағасын шетелдік тіс протезі материалдарымен салыстырғанда 50-70 %-ға төмендетті.

• Жетістіктері. Зерттеудің жүйеленген медициналық, технологиялық және эксплуатациялық қасиеттері негізінде стоматологиялық конструкторлық материалдар жасау бойынша жасалынған кешенді пәнаралық тәсіл (механикалық, физикалық, химиялық сынақ, технологиялық сынақ, токсикологиялық сынақ, электрондық микроскопия, спектрлі талдау, рентгенология, салыстырмалы талдау, зертханалақ және статистикалық әдістер)
• Отандық өндірушілердің стоматологиялық конструкторлық материалдарына шетелдік материалдарына ұқсас мәліметтермен салыстыра отырып, технологиялық пайдалану сипаттамасы берілді. Шайнау жүйесінің функционалдық жағдайын кешенді зерттеу бір уақытта 14 параметр бойынша функционалды жағдайды да оқуға мүмкіндік береді.
• Жергілікті шикізаттардан алынған отандық биокерамикалық және металдық балқыламаларды ортопедиялық емдеуде негізделе отырып қолдану стоматологиялық қызмет көрсетуді бағасын шетелдік тіс протезі материалдарымен салыстырғанда 50-70 %-ға төмендетті.

«Медициналық қызметкерлерді және халықты білім және ақпарат беру бойынша дайындау, папилломавирусты инфекциясына қарсы вакцинациялаудың иммунологиялық тиімділігін бағалау»

• Өзектілігі. Жатыр мойын ісігіне қарсы вакцинаны ҚР Ұлттық екпе күнтізбесіне енгізу – болашақ аналардың денсаулығын сақтаудың берік жолы. Жатыр мойын ісігін тудыратын, папилломавирусты инфекциясына қарсы 9-14 жастағы қыз балаларды ерте екпесі 100% қорғауды береді.
• Берілген ҒЗЖ ана мен баланы қорған юойынша «Саламатты Қазақстан» мемелекеттік бағдарламысының іс-шаралар жоспарына сәйкес келеді. ҒТЖ жаңашылдығы жатыр мойын ісігінен қыз бала және жас әйелдерді қорғауды қамтамасыз етеді, өйткені бұл мәселе барлық мемелекеттерде, соның ішінде ҚР-да өзекті болып табылады.

• Жетістіктері. Жатыр мойн ісігінің папилломавирустық этилогиясын қоса, вакциналық басқарылатын инфекциялардан тұрғындарды қорғаудағы тиімді жүзеге асырылуы үшін «Вакцинология мектебінің» мүмкіндіктері қолданылды. ҚР алғаш рет жатыр мойын ісігін тудыратын, папилломавирусты инфекциясына қарсы вакцинациясының иммнологиялық тиімділігі анықталды.
• Жұмыс нәтижесінде «Вакцинология мектебінің» инфекциялық аурулар иммундық профилактикасы сұрақтары бойынша медициналық қызметкерлер дайындық деңгейі жоғарылатылды, сонымен қатар, әсіресе, жатыр мойын ісігі вакцинациясы қажеттігі туралы тұрғындардың хабардар болуы жоғарылайды.
• Алынған нәтижелерде ПОҚ, PhD-докторанттар, магистранттар, интерндер, медициналық ЖОО-дар студенттердің арнайы дайындығы бойынша бәсекеге қабілетті және жаңашылдық басымдығы болады.

«Гендік қорлар дамуының бағдарламасы»

• Маңыздылығы. Гендік қорлар дамуының бағдарламасы ҚР 2004 ж 16 маусымда шыққан № 565-II «Азаматтардың репродуктивті құқықтары және олардың ҚР жүзеге асыру кепілдігі туралы» заңын орындау шеңберінде құрылған. ҚР Президенті Н.А. назарбаев айтқандай біздің мемелекетіміздің басты стратегиялық міндеті дені сау ұлт қалыптастыру. Ел басшысы өзінің жыл сайынғы жолдауында ана мен бала мәселелерін ерекше атап көрсетеді. Еліміздің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы және қабылданған әлеуметтік- бағдарланған бағдарламалардың арқасында жанұя институты, ана денсаулығына және болашақ ұрпақ үшін ерекше назар аударылып отыр.

• Жетістіктер. Қазақстанда және шет елдерде репродуктивті маңызды инфекцияларды анықтайтын зертханалық диагностиканың замануй жағдайына саратама жасалды; құқықтық-нормативтік және институттық базаға сараптама жасау.
• Молекулярляқ-генентикалық әдісті қолдану арқылы фертилді жастағы әйелдер мен ерлер арасында жыныс жолдары арқылы берілетін инфекциялардың таралуына салыстырмалы сараптама жасалды. Заманауй диагностика әдістерін енгізу негізінде ЖЖБЖ ерте анықтаудың тиімділігі көрсетілді.
• Фертилді жастағы әйелдер мен ерлер арасында репродуктивті маңызды инфекцияларды молекулярлық – генетикалық әдіспен анықтау үшін алгоритм жасалды. Веноздық тромбоздардың түзілу қауіптілігі, біріншілік жүкті бола алмаудың генетикалық факторары анықталды. Ерлер арасындағы бедеуліктің генетикалық факторлары зерттелді. Метилентетрагидро-фолатредуктаз генінің мутацияға ұшырау себебі, лейден факторы және AZF Y-хромосомалардың сипаттамасы жасалды.

2011-2012 жж арналған ҚазҰМУ гранты есебінен қаржыландырылатын, ғылыми – зерттеу жұмыстары

• Студенттердің әртүрлі этникалық топтарында артериальды гипертензияның ерте диагностикасы мен алдын алу бағдарламасын ғылыми негіздемесін құру. Басшысы: м.ғ.д., профессор Даулетбакова М.И. Қаржыландыру көлемі: 2,5 млн. теңге.
• Обтурациялық өткізбеушілік кезінде жастық аспектілерінде тоқ ішектің қабырғасының морфофункционалдық өзгерістерін кешенді бағалау және клиникалық-тәжірибелік және генетикалық зерттеулердің нәтижелерін ескеріп түзету. Басшысы: м.ғ.д., Мустафина А.Р. Қаржыландыру көлемі: 2, 5 млн. теңге.
• Нейроэндокринді ағзалардың ағзалық және тіндік аллотрансплантациясы (анатомиялық, тәжірибелік, морфологиялық аспектілері). Басшысы: м.ғ.д., , профессор Жаныбеков Д.Е., Каракушикова А.С. Қаржыландыру көлемі : 2,0 млн. теңге.
• Жоғары критикалық жағдайда алынған көмірқышқылды экстракттар негізінде фитопрепараттар алу. Басшысы: м.ғ.д., профессор Дилбарханов Р.Д. Қаржыландыру көлемі: 2,5 млн. теңге.
• Семіздігі және метаболикалық синдромы (инсулинорезистенттігі) бар балалардағы миокард патологиясының жоғары қауыпын және қантамырларды зақымдайтын факторларды зерттеу. Басшысы: м.ғ.д., проф. Хабижанов Б.Х. Қаржыландыру көлемі : 3,0 млн. теңге.
• Ауыздың шарана ауруларын және пародонт ауруларының профилактикасына және емдеуіне қолданған шөптерден алынған дәрілік заттармен клиника-лабораторлық зерттеулер арқылы түсіндіру. Басшысы: Искакова М.К. Қаржыландыру көлемі: 2,5 млн. теңге.
• Төтенше жағдайларда күйзелісті түзету және алдын алудың кешендік бағдарламасын ғылыми негіздеу. Басшысы: м.ғ.д., проф. Аканов А.А. Қаржыландыру көлемі : 1,0 млн. тенге.
• Мамандықтар бойынша медициналық жоғары оқу орындарының түлектерінің құзырлық қабілеттерін қалыптастыруға негізделген, оқыту бағдарламаларын енгізу және өңдеу. Басшысы: м.ғ.д., проф. Аканов А.А. Қаржыландыру көлемі : 1,5 млн. теңге.
• Гендік қорлар дамуының бағдарламасы. Басшысы : м.ғ.д., Каракушикова А.С. Қаржыландыру көлемі : 1,3 млн. тенге.
• «Марс - 500» жобасы шеңберінде медициналық – экологиялық зерттеу жүргізу. Басшысы : м.ғ.д., проф. Аканов А.А. Қаржыландыру көлемі : 1,5 млн. тенге.

«ҚазҰМУ ғылыми – техникалық жобаларын қаржыландыру (млн. теңге)

жүктеу 44,62 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: