ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ
ТӘУЕКЕЛДІ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚҚА, ЖЫНЫСТЫҚ ҚАНАУШЫЛЫҚҚА ЖӘНЕ АДАМ САУДАСЫНА ОСАЛДЫҒЫН БАҒАЛАУ
174
олардың жұмыс істеп ақша тауып, оны жанұясына
жіберіп тұрғанын көргенін мәлімдеу ықтималдығы
анағұрлым жоғарырақ болған. Сонымен қатар,
жыныстық қанаушылық мақсатымен жасалған
адам саудасының құрбандарының өздерін
әлдекім жұмысқа тартқанын және үйден кетуге
үгіттегенін мәлімдеу ықтималдығы анағұрлым
жоғарырақ болған, жекелеп айтқанда,
жыныстық
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандарының 50,7% оларға үйден
кетуді ұсынған достары болған және олардың
59,2% оларды жұмысқа тартқан және үйден ке-
туге үгіттеген адамның олар бет алған қалада
жұмысқа тұру мүмкіндігі
молырақ екенін айтқанын
мәлімдеген. Сонымен бірге еңбекпен қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандарымен (43,8%) салыстырғанда,
жыныстық қанаушылық мақсатымен жасалған
адам саудасының құрбандарының (71,8%) үлкен
қалада тұрғысы келу ықтималдығы жоғарырақ
болған. Жыныстық еңбекпен қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандарының көпшілігі сонымен бірге өздерінің
үйден ешкімге тәуелді болмай өз бетімен өмір
сүргісі келгендіктен және өздері бет алған қалада
жақсырақ өмір сүремін немесе тіршілік деңгейі
жоғары болады деп ойлағандықтан кеткендерін
мәлімдеген.
САуАЛНАМАҒА ЖАуАП БЕрГЕН
ЖЫНЫСТЫҚ ЖӘНЕ ЕңБЕКПЕН
ҚАНАуШЫЛЫҚ МАҚСАТЫМЕН ЖАСАЛҒАН
АДАМ САуДАСЫНЫң ҚҰрБАНДАрЫНЫң
іШіНДЕГі іШКі ЖӘНЕ СЫрТҚЫ АДАМ
САуДАСЫНЫң ҚҰрБАНДАрЫ
Сауалнамаға жауап берген адам саудасының
103 құрбандарының ішінде 68,9% жыныстық
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандары және 31,1% еңбекпен
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандары болған. 7-кестеде
көрсетілгендей, әйелдердің 80,7% жыныстық
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандары, ал 19,3% – еңбекпен
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандары болған; ал ер
адамдардың барлығы еңбекпен қанаушылық
мақсатымен
жасалған адам саудасының
құрбандары болған. 21-кесте жыныстық
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандарының 78,9% ішкі адам
саудасының құрбандары, ал 21,1%
сыртқы адам
саудасының құрбандары болғанын көрсетеді; ал
еңбекпен қанаушылық мақсатымен жасалған
адам саудасының құрбандарының 65,6% сыртқы
адам саудасының құрбандары, ал 34,4% – ішкі
адам саудасының құрбандары болған.
21-кесте. Жыныстық қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандарының және еңбекпен қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандарының ішкі және сыртқы адам
саудасының құрбандары ретіндегі мәртебесі
Жыныстық
қанаушылық
мақсатымен
жасалған адам
саудасының
құрбандары
Саны=71
Еңбекпен
қанаушылық
мақсатымен
жасалған адам
саудасының
құрбандары
Саны=32
Саны
%
Саны
%
Ішкі адам
саудасының
құрбандары
56
78,9
11
34,4
Сыртқы адам
саудасының
құрбандары
15
21,1
21
65,6
ЖЫНЫСТЫҚ ЖӘНЕ ЕңБЕКПЕН
ҚАНАуШЫЛЫҚ МАҚСАТЫМЕН ЖАСАЛҒАН
АДАМ САуДАСЫНЫң ҚҰрБАНДАрЫНЫң
ӘДіЛ СОТ ЖүйЕСіНЕ ЖӘНЕ
ҚҰрБАНДАрДЫң ҚОЛДАу ҚЫЗМЕТіНЕ
КОЛ ЖЕТКіЗу МүМКіНДіГі
22–27-кестелер жыныстық қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандары мен еңбекпен қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандарының арасындағы олардың құқық
қорғау органдарына, заңгерлік, сот органдарына
және құрбандарға көмек көрсету қызметтеріне
дәрігерлік көмек, психологиялық қолдау, білім
беру және кәсіптік дайындық, тұрғын үй/қоныс
аудару мәселесіне байланысты көмек сияқты
мәселелер бойынша, қол жеткізу мүмкіндігі мен
жүгіну тәжірибесіне қарай айырмашылығын
көрсетеді.
22-кесте жыныстық қанаушылық мақсатымен
жасалған адам саудасының құрбандары мен
еңбекпен қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандары бірдей дәрежеде поли-
циямен байланыс жасағанын көрсетеді. Сонымен
бірге, жыныстық қанаушылық мақсатымен
жасалған адам саудасының құрбандары мен
еңбекпен қанаушылық мақсатымен жасалған
адам саудасының құрбандарының арасында
олардың мәселелерін шешу үшін полицияның
қолданған шараларымен қанағаттану дәрежесі
бойынша айырмашылығы болмаған.
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ТӘУЕКЕЛДІ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚҚА, ЖЫНЫСТЫҚ ҚАНАУШЫЛЫҚҚА ЖӘНЕ АДАМ САУДАСЫНА ОСАЛДЫҒЫН БАҒАЛАУ
175
22-кесте. Жыныстық және еңбекпен
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандарының полициямен
байланысы мен қанағаттану деңгейі
Жыныстық
қанаушылық
мақсатымен
жасалған адам
саудасының
құрбандары
Саны=71
Еңбекпен
қанаушылық
мақсатымен
жасалған адам
саудасының
құрбандары
Саны=32
Саны
%
Саны
%
Полициямен
байланыс
45
63,4
20
62,5
Олардың
мәселелерін
шешу үшін
полицияның
қолданған
шараларымен
қанағаттану
дәрежесі
Саны=45
Саны=20
Толық
қанағаттанған
9
20,0
4
20,0
Жартылай
қанағаттанған
16
35,6
8
40,0
Қанағаттанба-
ған
20
44,4
8
40,0
құрбандарының (28,1%) құқықтық мәселелер
жайлы көбірек айтқанын көрсетеді. Бұндай
нәтиже көп жағдайда жыныстық қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандарының
әдетте ішкі адам саудасының
құрбандары болғанына негізделген. Еңбекпен
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандары әдетте сыртқы
адам саудасының құрбандары болған.
Еңбекпен қанаушылық мақсатымен жасалған
адам саудасының құрбандарымен (25,0%)
салыстырғанда, жыныстық қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандары (66,7%) өздеріне
көрсетілген
заңгерлік көмекпен қанағаттанбағаннын көбірек
айтқанын атап өткен жөн. Еңбекпен қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандары (50,0%) көрсетілген заңгерлік
көмекпен қанағаттанғаннын мәлімдеген.
24-кесте жыныстық қанаушылық мақсатымен
жасалған адам саудасының құрбандарына
(14,1%)
қарағанда, еңбекпен қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандарының (25,0%) сот жүйесіне көбірек
жүгінетінін көрсетеді. Жыныстық және еңбекпен
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандары соттардың олардың
жағдайына шара қолдануымен бірдей дәрежеде
қанағаттанбаған. Бірақ, «толық қанағаттанғану
деңгейі» еңбекпен қанаушылық мақсатымен
жасалған адам саудасының құрбандарына
(12,5%) қарағанда, жыныстық қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандарының (30,0%)
ішінде көбірек
байқалған.
23-кесте. Жыныстық және еңбекпен қанаушылық мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандарының құқықтық мәселелері, заңгерлік көмек және заңгерлік көмекпен
қанағаттану дәрежесі
Жыныстық қанаушылық
мақсатымен жасалған
адам саудасының
құрбандары
Саны=71
Еңбекпен қанаушылық
мақсатымен жасалған
адам саудасының
құрбандары
Саны=32
Саны
%
Саны
%
Құқықтық мәселелері болған
13
18,3
9
28,1
Құқықтық мәселелерін шешу үшін заңгерлік
көмек көрсетілген
9
12,7
8
25,0
Құқықтық мәселелерін шешу үшін көрсетілген
заңгерлік көмекпен қанағаттану дәрежесі
Саны=9
Саны=8
Толық қанағаттанған
1
11,1
4
50,0
Жартылай қанағаттанған
2
22,2
2
25,0
Қанағаттанбаған
6
66,7
2
25,0
23-кесте жыныстық қанаушылық мақсатымен
жасалған адам саудасының құрбандарына
(18,3%) қарағанда, еңбекпен қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
