3-сурет. Түс датчигі
Екі орта бөлім деңгейін өлшеуге арналған құрылғы (3.1-сурет) тігінен жəне
талап етілетін резервуарда немесе тұндырғышта орналасқан кварцты немесе шыны
түтіктен тұрады. Бұл түтіктердің бірінде жарық көзі 2 (сəулелендіргіш), екіншісінде түс
датчигі 3 орналасқан. Сəулелендіргіш 2 жəне түс датчигі 3 арқанның 4 көмегімен
жетекпен 4 байланысқан жəне түтікте1 үйлесімді қозғала алады. Сонымен қатар электрлік
қоректену жетегі үшін жарық көзіне жəне түс датчигіне, күшейткішке 6 арқан 4 бойымен
электр кабельдері қойылған (сызбада көрсетілген). Одан басқа жетек 5 өз кезегінде
екіншілік құрылғымен 7 байланысқан деңгейдің механикалық есептегішімен (сызбада
көрсетілген) қамтамасыз етілген. Берілген түтіктерде түстілігімен ерекшеленетін ортаға
332
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ
РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
түскенде екі орта бөлімінің шекарасына жету сəті ретінде құрылғыдан қабылданатындай
дабыл шығара бастайтын жарық көзі 2 мен түс датчигі 3 үйлесімді қозғалады.
4-сурет. Түс датчиктерінің құрылымдық сұлбасы
2 қалыпта өлшегіш сызғыш ретінде көрсетілген көрсеткіштің сезімтал элементінің
құрылысы келтірілген. Суреттен корпус денесінің 1 төменгі жағында терезе арқылы 4
орта түсіне сəйкес өзінен өтетін сəулелерді қабылдайтын жарық сəулелендіргіш 2 пен түс
датчигі 3 орналасқан. Өлшегіш сызғыштың төменгі жағы түсі бойынша біріншіден
ерекшеленетін басқа ортаға түскенде датчик сигналы өзгереді. Соңғысын екі бөлім
шекарасына жетті деп қабылдауға болады.
Қорытынды. Сигналды өңдеуде жоғары нақтылықты сезімтал құрылысында
элемент ретінде 3 қалыпта көрсетілген. Екі түс датчигінен тұратын көрсеткіштен күтуге
болады. Бұл қалыпта төменгі бөлігінде сызғыштың денесінде жəне ортада жарық
терезеден 4 өтіп, түс датчигіне түсетін жарық сəулелендіргішінен 2 бірдей арақашықтықта
орналасқан екі түс датчигінен тұратын көрсеткіштің өлшегіш сызғышы келтірілген.
Сигналдар бұл түс қабылдағыштан айырмалық күшейткішке түседі. Егер сигналдар
датчиктері бір ортада орналасса, бірдей сигналдар шығарады, онда күшейткіштің
шығаберісінде нөлге жақын сигнал болады. Егер енгізілетін элемент түстерімен
ерекшеленетін бөлімнің, ортаның шекарасына жетсе, онда жарық датчиктері əртүрлі
ортада болып, түрлі дабылдар шығарады, бұған шығарда шығаберіс кернеуі бірден
күшейетін айырмалық күшейткіш əсер етеді. Соңғысы орта бөлімінің шекарасы бар
екендігін көрсететін пайдалы сигнал болып табылады, мысалы, қойыртпақтың жəне
фосфордың, мұнай өнімдерінің жəне судың жəне т.б.
Тəжірибелі сынақтар ұсынылатын құрылғының екі орта бөлім деңгейін анықтау
үшін жоғары да пайдалы көрсеткіштер екенін көрсетті.
333
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ
РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
УДК 681.7.068
Достарыңызбен бөлісу: 
