ҚҰрылыс нормалары және ережелер

9.3.6.2  Пластмасса жүктемесі бар биосүзгілер үшін:

- жұмыс биіктігін H_pf - 3,0 м бастап, 4,0 м дейін;

- жүктеме ретінде поливинилхлорид, полистирол, полиэтилен, полипропилен, полиамид блоктар, диаметрі 50,0 мм бастап, 100,0 мм дейін беті жұмсақ немесе кедір пластмасса түтіктер не болмаса ұзындығы 50,0 мм бастап, 150,0 мм дейін, диаметрі 30,0 мм бастап, 75,0 мм дейін, қабырғалары перфорацияланған, гофраланған және жұмсақ кесілген түтіктер түріндегі толтыратын элементтерді;

- жүктелетін материалдың кеуектілігі 93% бастап, 96% дейін және меншікті беті 90,0 м²/м³ бастап, 110,0 м²/м³ дейін;

- табиғи аэрацияны қарастыру қажет.

Биосүзгіге келіп құятын тоспа суларды тоқтату мүмкін болған жағдайда жүктелудің бетіндегі биоүлбір құрғап кетпеу үшін тоспа сулардың қайта циркуляциялануын қарастыру қажет.

9.3.6.3  Пластмасса жүктемесі бар биосүзгілердің есебін жүргізген кезде мыналарды анықтау қажет:

а) гидравликалық жүктеме q_pf, м³/(м³ тәул):

-  тиісті тазалану тиімділігіне сәйкес Э, %;

- тоспа сулардың температурасы T_w, С;

- қабылданған биіктік H_pf, м, 9.15-кесте бойынша;

б)  биосүзгілердің жүктелу көлемі мен ауданы:

-  гидравликалық жүктеме бойынша;

- тоспа сулардың шығымы бойынша.

9.3.7.2 Аэротенктерді дербес құрылыстар ретінде және жинақталған қондырғылардың (аэротенктер-тұндырғылар, мембраналы биореакторлар, флотенктер және т.б.) құрамында қолдануға болады. Ығыстырғыш принципі бойынша жұмыс істейтін аэротенктерді токсиндік заттар дүркін түспейтін кезде, сондай-ақ екі сатылы тазалау тәсілінің екіншісінде қолданған жөн.

Аэротенктер-тұндырғылар типті (аэроакселераторлар, окситенктер, флототенктер, аэротенктер-ашықтандырғыштар және т.б.) жинақталған құрылыстарды негізделген жағдайда биологиялық тазалаудың кез келген сатысында пайдалануға болады.

9.3.7.3 Белсенді тұнбаның ргенерациялануын аэротенктерден мөлшері 150 мг/л артық қалқымалы заттармен бірге келетін тоспа сулардың ОБТ_тол кезінде, сондай-ақ суда токсиндік заттар мен зиянды өндірістік қоспалардың концентрациясы жоғары болған уақытта қарастыру қажет.

9.3.7.4 Аэротенктерге келетін тоспа сулардың ОБТ_тол концентрациясын бастапқы кезде тұндырған уақытта азаятындығының ескерілуімен алу қажет. Аэротенктерге келетін тоспа сулардағы қалқымалы заттардың рұқсат берілетін мөлшері техникалық сипаттамалар мен дайындаушы зауыттардың пайдаланылатын материалдарына сәйкес анықталады.

9.3.7.5  Аэротенктердегі азот қосылыстарын кетіру үшін арнайы шараларды қарастыру қажет, соның ішінде:

- аэрациясыз аймақтарға құрамында аэробты аймақтарда түзілген нитраттар бар тұнба қоспасының әперілуін қамтакмасыз ете отырып, аэрация мен аэрациясыз (аноксидті аймақтар) жекелеген аймақтарды ажырату;

- аэробты және анаэробты шарттардың мерзімді түрде кезектеліп отыруын қамтамасыз ету;

- аноксидті және аэробты процесстер бір уақытта жүру үшін тараған оттегі концентрациясын реттеу керек.

- электрмеханикалық араластырғыштармен араластырып тұру қажет;

- негізделген жағдайда азот қосылыстарын тұнба қоспасында ауа оттегінің, я болмаса қайта циркуляцияланатын газдың ең аз көлемде еруін қамтамасыз етіп, аэрациялау жолымен араластыруға болады;

- пневмомеханикалық және оған ұқсас басқа да құрылғылардың көмегімен араластырып тұру қажет;

- аэротенктің екі және одан артық дәлізінде тұнба қалқып тұратын жылдамдықпен ұзына бойғы циркуляциялық ағын жасап, араластыруға болады.

9.3.7.7 Фосфорды биологиялық кетірудің жақсартылған процесі жүру үшін аэротенктерде аноксидті және аэробты аймақтарға қосымша тараған отттегінің ғана емес, нитраттардың да төмен мөлшерлі құрамын қамтамасыз ете отырып, аэробты аймақтарды ұйымдастыру қажет. Мұнымен қоса, суағарлардағы ағынның көп төмендеуіне, ағындардың қақтығысуына және т.с.с. жол бермей, мұндай құрылстарға келіп түсетін тоспа суда оттегінің артық еруіне жол бермеу шараларын қолға алу қажет. Фосфордың биологиялық кетірілуін азоттың биологиялық кетірілуімен бірге қарастыру қажет.

9.3.7.8  Аэротенктердің есебін жүргізген уақытта кем дегенде келесілерді анықтау қажет:

- технологиялардың барлық типтері үшін – түрлі технологиялық аймақтарда болу кезеңдері, құрылыс аймақтарының көлемі, технологиялық рециклдардың шығымы, оттегінің тұтынылуы, ауа шығымы, пайдаланылатын аэрациялық жүйенің сипаттамасы, артық белсенді тұнбаның өсімі;

- аммоний азоттың тотығуын қарастыратын барлық технологиялар үшін – тұнбаның аэробты жасы;

- фосфорды биологиялық кетіру технологиялары үшін – осы тоспа су үшін бұл процесстің шекті тиімділігін.

Қажет болған жағдайда аэротенктерде шашқыштар арқылы немесе көбікке қарсы химиялық заттарды су шашып, көбікті оқшаулау шараларын қарастыру қажет. Суармалау кезінде шашырату интенсивтілігін тәжірибе жүргізу кезінде алынған деректер бойынша қабылдау қажет.

Көбікке қарсы химиялық заттар санитарлық-эпидемиологиялық және экологиялық қадағалау жүргізетін, су ресурстарын қорғайтын уәкілетті мемлекеттік органдармен келісілуі тиіс.

9.3.7.12 Аэраторлар мен аэротенктердің типтерін олардың сипаттамаларын (Арынның жоғалуы, ау көпіршіктерінің көлемі, қоқысталуға төзімділік, ұзақ уақыт қызмет ету, қарапайым қызмет көрсетілу және т.б.) ескере отырып анықтау қажет.

9.3.7.13 Ауа әперетін жабдық ретінде ауа үрлегіштерді, газ үрлегіштер мен айдағыштарды, механикалық пневмомеханикалық және ағысты аэраторларды пайдалануға болады. Айдайтын типтегі ауа әперетін жабдықтың жұмыс қысымын аэраторлардың батырылуына, коммуникациялар мен аэраторлардағы арынның жоғалуына (қызмет ету мерзімінің соңындағы кедергісінің ескерілуімен) сәйкес, сонымен қатар ауаның физикалық қасиеттеріне ықпалын тигізетін маусымдық және климат факторларының ескерілуімен қабылдау қажет.

9.3.7.14 Аэротенктердегі тоспа сулардың тазалануына қажетті ауа шығымын пневматикалық аэрация қолданылған жағдайда есептелген бойынша алу қажет. Есептеу тоспа сулардағы ОБТ мен аммоний азоттың құрамы, ластаушы заттарды кетірудің қажетті тиімділігі, пайдаланылатын технологияның, аэраторлар пайдаланатын ауадағы оттегінің тарауының меншікті тиімділігі, аэротенктің тереңдігі, тоспа сулардың температурасы, тоспа сулар сапасының коэффициенті (альфа-фактор) негізінде қабылданады. Пайдаланылатын аэраторлардың санын аэраторларға түсірілетін жүктемеге және пайдалану мерзімінің соңындағы тиімділіктің азаюына байланысты оттегінің таралу тиімділігі тәуелділігінің ескерілуімен өндірушілердің деректері бойынша есептеп анықтау қажет.

Механикалық аэрацияға арналған жабдықты дайындаушы компаниялар мен инжинирингтік ұйымдардың деректері бойынша таңдау қажет.

Аэротенктердің сыйымдылығы есептелген уақытта циркуляцияланатын белсенді тұнбаның шығымы регенераторлар мен екіншіліктегі тұндырғыларсыз есепке алынбайды.

 - тотығудың меншікті жылдамдығы, мг ОБТ_тол күлсіз заттың 1 г немесе 1 сағаттағы, мына формула бойынша анықталады:

 - белсенді тұнбаның ыдырайтын өнімдерімен ингибирлену коэффициенті, л/г, 9.16-кесте бойынша қабылданады.

2-ЕСКЕРТУ Барлық жағдайларда аэрациялану ұзақтығы 2 сағаттан кем болмауы тиіс.