Бас орта бас орта деп бас жиынтық белгісінің орта арифметикалық мәнін айтады: мұнда N- жиынтықтың көлемі. Бас дисперсия

бас орта деп бас жиынтық белгісінің орта арифметикалық мәнін айтады:

мұнда N- жиынтықтың көлемі.

Бас дисперсия

Бас жиынтықтың Х сандық белгісі мәндерінің өз орта мәнінің маңайында шашырауын сипаттау үшін бас дисперсия сипаттамасы енгізіледі. Егер N көлемді бас жиынтық белгісінің барлық х₁, х₂ ,.., х_N мәндері әртүрлі болса, онда

Егер белгінің барлық х₁, х₂ ,.., х_к мәндерінің сәйкес жиіліктері N₁, N₂, …, N_k бар болса, және N₁+N₂+ …,+N_k=N, онда

Бас жиынтықтың сандық белгісі мәндерінің өз орта мәнінің маңайында шашырауын сипаттау үшін дисперсиядан басқа орта квадраттық ауытқуды пайдаланады. Бас орташа квадраттық ауытқу деп бас дисперсиядан алынған квадрат түбірді айтады:

Таңдама тексерудің қателіктері:

• 
  Кездейсоқ,
  
• 
  Кездейсоқ емес, яғни таңдау дұрыс жүргізілмейді:
  
• 
  таңдаудың араласқан әдісі қолданылады
  
• 
  таңдама негізгі бас жиынтықтан жүйелі түрде ерекшеленеді.
  

- Сандық сипаттамалардың теңдігі (орта мән, мода және медиана өз ара тең); - орта мәннен ауытқудың симметриялылығы;

- қисық астындағы жалпы аудан 1 ге тең;

- қисықтың ұштары екі бағытта да абцисса осіне үздіксіз жақындай отырып, алайда ешқашан онымен жанаспай шексіздікке ұмтылады.

- қисықтың түрі бас жиынтықтың орта квадраттық ауытқуымен анықталады;