Махамбет Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университететі
Мәдениет және өнер факультеті
«Хореография және мәдени-тынығу жұмысы» кафедрасы
Реферат
Тақырыбы: Микрофон түрлері
Орындаған: «МТЖ-31» студенті Оразгалиева Ә.М
Тексерген: оқытушы, магистр Кисметова Н.Л
2021 жыл
Микрофон – бұл дыбыс жазуға арналған құрылғы. Микрофондар дыбыстық толқындарды дыбыстық сигналдарға айналдырады, дәлірек айтса акустикалық тербелісті электрлі тербеліске айналдыратын құрал. Микрофон – бұл дыбыс жазуға арналған құрылғы. Микрофондар дыбыстық толқындарды дыбыстық сигналдарға айналдырады, дәлірек айтса акустикалық тербелісті электрлі тербеліске айналдыратын құрал. Ол телефон және радио байланысында, теледидарлармен радио хабарларын таратуда,дыбыс жазу орындарында және күшейту жүйелерінде қолданылады. «Микрофон» сөзі - гректің «микро» -аз, шағын, «фоне» - дыбыс деген сөзінен шыққаны этимологияда дәлелденген. Дыбыстық тербелістерді қабылдап, бірден электрлі сигналға айналдыратын бірден-бір құрал. Яғни, микрофон алдында сөйленген сөз төменгіжиіліктегі электр тогына өзгертіледі.Дыбыстық тербелістерді қабылдап, бірден электрлі сигналға айналдыратын бірден-бір құрал. Яғни, микрофон алдында сөйленген сөз төменгі жиіліктегі электр тогына өзгертіледі. Дыбыс ауа толқындарының әсерінен тербеліске түсетін жұқа диафрагма катушкаға тиеді. Катушкаға диафрагма тиген кезде магнит өрісі пайда болады. Оның әсер етуі арқылы ток индукцияланады. Индукцияланған ток жіңішке сым арқылы күшейткішке жіберіледі де дыбыс жазғыш тетікке беріледі. Ол өзінше жанасып қозғалатын магниттік үнтаспага түсіріледі.Крофондардың басты сипаты бағытталуында болып табылады. 1827 жылы сэр Чарльз Уитстон «микрофон» деген сөзді бірінші болып шығарған.
1876 жылы Эмиль Берлинер телефондық дауыс бергіш ретінде пайдаланылған алғашқы микрофонды ойлап тапты. Американдық Centennial экспозициясында Эмиль Берлинер Bell компаниясының телефонын көрсетті және жаңа ойлап тапқан телефонды жетілдіру жолдарын іздестірді. Bell Phone компаниясы өнертапқыштың пайда болғанына таңдандырды және Berliner компаниясының микрофон патентін 50 000 долларға сатып алды.
1878 жылы көміртегі микрофоны Дэвид Эдуард Хьюз ойлап шығарған және кейіннен 1920 жылдары дамыған. Hughes микрофоны қазір қолданыстағы көміртекті микрофондардың алғашқы үлгісі болды.
Радио өнертабысымен жаңа микрофондар құрылды. Таспа микрофоны 1942 жылы радио хабарларын тарату үшін ойлап тапты.
1964 жылы Bell Laboratories зерттеушілері Джеймс Вест және Герхард Сесслер №2 патент алды. 3,118,022 электрэкоустикалық түрлендіргіш үшін, электрет микрофоны. Электрэт микрофоны сенімділікті, жоғары дәлдікті, төмен бағаны және кіші мөлшерді ұсынды.
Бұл микрофон индустриясын төңкеріп, жыл сайын бір миллиардқа жуық өндірілді.
1970 жылдары динамикалық және конденсаторлық микс әзірленіп, дыбыс деңгейінің төмен сезімталдыққа және нақты дыбыс жазуына мүмкіндік берді.
Әр микрофон түрлі бағыттардан келетін дыбыстарға сезімталдығы да әр түрлі болып келеді. Сондықтан микрофоидарды екі топқа бөлуге болады: бағытталған және бағытталмаған деп. Ал, атқаратын функцияларына қарай, микрофондар электродинамикалық (катушкалы, ленталы), кондансаторлы, пьезоэлектрлі, электромагнитті, көмірұнтақты болып бөлінеді.Әр микрофон түрлі бағыттардан келетін дыбыстарға сезімталдығы да әр түрлі болып келеді. Сондықтан микрофоидарды екі топқа бөлуге болады: бағытталған және бағытталмаған деп. Ал, атқаратын функцияларына қарай,микрофондар электродинамикалық катушкалы, ленталы),кондансаторлы, пьезоэлектрлі,электромагнитті, көмір ұнтақты болып бөлінеді.Сонымен бірге, стерефониялық, тік бағытты, көп бағытты, шағын көлемді радиомикрофондар болып та сараланады. Радиода, теледидарда катушкалы, конденсаторлы, ленталы микрофондар көп қолданылады. Электродинамикалық катушкалы микрофондардың теледидар орталықтарында және радиоүйінде қолданылуы тиімді болып отырғандығы тәжірибеде дәлелденген. Заман талабына орай, электронды дәуірдің жаңалықтары күннен-күнге жаңартылып, өндіріске қолданылу үстінде. Пішіндері өзгертілгенмен де, қолданылу аясы кеңейгенімен де дзаиндық сапасы жақсарғанымен қызмет көрсету функциясы, дыбыс жазу технологиясы бұрынғы негізде сақталған. Микрофон құралдарының бәріне ортақ элемент - диафрагма болып табылады. Ол пластинка, мембрана, лента түрінде болады. Металдан, диэлектриктен, пьезоэлементген жасалуы мүмкін. Ең алғашқы микрофондардың түріне көмірұнтақты микрофондар жатады. Көмір ұнтағының ауа тербелісінен қозғалысқа түсуі арқылы жұмыс істейтін микрофондар қазіргі кезде өндірісте қолданылмайды. Пьозоэлектрлі микрофондар сапасы жағынан аса жақсы болмағанымен қарапайым жұмыс жазуда немесе дыбыстық эффект беру үшін қолданылады. Ал, ленталы микрофондардың дүниежүзілік ра-диобайланысында ұзақ жылдар пайдаланылып, өз сапалылығын тәжірибеде көрсеткен микрофондар қатарына жатады, әрі табысты қолданылу үстінде. Олар сыртқы әсерге аса сезімтал келеді, сондықтан сыртқы жағдайдан сақтауды қолдайды. Ленталы микрофонның ішіне полюстері көрсетілген таспа сияқты магнит орналастырылып, арасына фольгадан жасалған осы тәрізді жұқа пленка бекітілген. Дыбыстың әсерінен лента қозғалысқа түсіп, магнит өрісіне әсер ету арқылы электр қуаты пайда болады. Ал, электродинамикалық микрофондарда полюстердің арасына катушка орналастырылған. Диафрагманың тербелісі кезінде катушка бірге тербеліп, сол арқылы электр тогы пайда болады
Қоршаған ортадан түсетін дыбыс толқындары микрофон диафрагмасына эсер еткен уақытта эр түрлі тербелісте болады. Әр түрлі болуы дыбыс толқынының қай жақтан эсер етуіне қарай өзгереді. Сол себепті, микрофон диаграммасын негізі үш типке бөлуге болады: дөңгелек, жүрекше тәрізді және сегіз санының пішіні түрінде. Бағытталу диаграммасының формалары микрофондардың жұмыс принциптеріне байланысты. Микрофонның сезімталдығы деген ұғым түскен сигналмен шығатын дыбыс қысымының бірлігімен айқындалады. Ол бірлік децибелмен өлшенеді. Сонымен, микрофонның сезімталдығы ең төменгі электрлі сигнал арқылы анықталады, күшейткіштен дыбыстың шығуы арқылы байқалады. Кейбір бағытталған микрофондардьщ сезімталдығы аса нәзік, егер микрофон өздігінен сәл ауытқитын болса қабылдағыштық қасиеті азаяды. Микрофонға қойылатын өзіндік талаптар бар: берілетін дыбыс деңгейінен электрлі сигнал жасалуы қажет және ол құралдың өзіндік электрлі шуларының деңгейінен аспауы керек; шыққан сигналға кедергілер болмауы тиіс; аппаратқа қосылған соң жиіліктегі дыбыстардың біркелкі берілуі қажет.
Сахна микрофондарының негізгі үш түрі бар, олар түрлендіргіш түрінде ерекшеленеді: динамикалық, конденсатор, таспа.
Динамикалық микрофон-бұл микрофондардың ең танымал және арзан түрі. Ол қол жетімді бағаның арқасында өзінің атақ-даңқына ие: вокалистердің көпшілігі дәл осы түрді таңдайды.Бұл микрофонның ішінде дыбыстық толқындарға жауап беретін пластикалық мембрана бар. Металл катушкалар мембранаға бекітіліп, оның айналасында магнит өрісі пайда болады. Мембрана дыбысқа жауап бергенде, катушкада электр сигналы пайда болады.
Конденсатор микрофондары конденсатор микрофонының жүрегі-бұл металл пластиналардың жұбы, олар бір-біріне параллель 1 мм-ден аз қашықтықта бекітілген.
Бұл жағдайда ойнатылатын сигнал динамикалық микрофонмен салыстырғанда біршама әлсіз, сондықтан кіріктірілген алдын-ала күшейткіш қажет. Мұны дыбысты сызықтық деңгейге дейін үдететін сыртқы микрофон преамперімен шатастырмаңыз. Көптеген конденсаторлық микрофондар +48в фантомды қоректендіруді қажет етеді, бұл микшерлік пульттер мен преемилаторлардағы стандарт болып табылады. Конденсатор микрофоны кеңейтілген жиілік диапазонына ие және тіпті динамикалыққа қарағанда жақсы дыбысқа ие болса да, бұл сахнада жұмыс істеу үшін тамаша таңдау емес, өйткені ол жоғары жиіліктерге көбірек сезімтал.
Электрлік микрофондар
Электрлік микрофондар, шын мәнінде, конденсатордың" туысы " болып табылады және ұқсас принцип бойынша жұмыс істейді, басты айырмашылық-электр сигналын микрофонның өзі жасайды. Электрлік микрофондарда электр зарядын қамтамасыз ететін материалдан (электрет) жасалған мембрана орнатылған. Мұндай дизайнда сізге әлі де фантомдық қуаттан немесе батареялардан жұмыс істейтін алдын-ала күшейткіш қажет. Сонымен қатар, Мұндай микрофондарға фантомдық қуат аз қажет — әдетте 1-ден 5 вольтқа дейін.
мұндай микрофондардың дыбыс сапасы конденсатормен салыстыруға болады, ал бағасы өте жоғары емес. Бірақ вокал үшін олар іс жүзінде қолданылмайды. Кішкентай болғандықтан, мұндай микрофондар ішекті, үрмелі, сондай-ақ Акустикалық гитаралар мен ұқсас аспаптарды дыбыстауға арналған микрофон ретінде өте жақсы.
Таспалы микрофондар
Таспалы микрофондарда өте жұқа металл жолақ бар. Ол жұп магниттер арасында бекітілген. Жолақ тербелістерге жауап береді, нәтижесінде электр сигналы пайда болады. Мұндай микрофонның салмағы әдетте өте аз, ал жоғары жиіліктер мәнерлі емес.Таспалы микрофондар жылы, жұмсақ дыбысымен танымал. Әдетте, дизайн ерекшеліктеріне байланысты мұндай микрофондардың бағыты "сегіздік"болып табылады. Осыған байланысты, сондай-ақ дыбыс ерекшеліктеріне байланысты, бұл микрофондар өте танымал емес, дегенмен олардың бағасы конденсатор мен динамикалық бағалармен салыстырылады. Алайда, тікелей эфирлер кезінде таспалы микрофондарды пайдалану ұсынылмайды. Микрофон түрлері: 1.Сымды және сымсыз сыртқы құрылғылар
2. Штуртгы микрофондар
3. Қол ұялы микрофондар
4. Лапельді микрофондар
Қоршаған ортадан түсетін дыбыс толқындары микрофон диафрагмасына эсер еткен уақытта эр түрлі тербелісте болады. Әр түрлі болуы дыбыс толқынының қай жақтан эсер етуіне қарай өзгереді. Сол себепті, микрофон диаграммасын негізі үш типке бөлуге болады: дөңгелек, жүрекше тәрізді және сегіз санының пішіні түрінде. Бағытталу диаграммасының формалары микрофондардың жұмыс принциптеріне байланысты. Микрофонның сезімталдығы деген ұғым түскен сигналмен шығатын дыбыс қысымының бірлігімен айқындалады. Ол бірлік децибелмен өлшенеді. Сонымен, микрофонның сезімталдығы ең төменгі электрлі сигнал арқылы анықталады, күшейткіштен дыбыстың шығуы арқылы байқалады. Кейбір бағытталған микрофондардьщ сезімталдығы аса нәзік, егер микрофон өздігінен сәл ауытқитын болса қабылдағыштық қасиеті азаяды. Микрофонға қойылатын өзіндік талаптар бар: берілетін дыбыс деңгейінен электрлі сигнал жасалуы қажет және ол құралдың өзіндік электрлі шуларының деңгейінен аспауы керек; шыққан сигналға кедергілер болмауы тиіс; аппаратқа қосылған соң жиіліктегі дыбыстардың біркелкі берілуі қажет.
Электродинамикалық катушкалы микрофондардың теледидар орталықтарында және радиоүйінде қолданылуы тиімді болып отырғандығы тәжірибеде дәлелденген. Заман талабына орай, электронды дәуірдің жаңалықтары күннен-күнге жаңартылып, өндіріске қолданылу үстінде. Пішіндері өзгертілгенмен де, қолданылу аясы кеңейгенімен де дзаиндық сапасы жақсарғанымен қызмет көрсету функциясы, дыбыс жазу технологиясы бұрынғы негізде сақталған. Микрофон құралдарының бәріне ортақ элемент - диафрагма болып табылады. Ол пластинка, мембрана, лента түрінде болады. Металдан, диэлектриктен, пьезоэлементген жасалуы мүмкін. Ең алғашқы микрофондардың түріне көмірұнтақты микрофондар жатады. Көмір ұнтағының ауа тербелісінен қозғалысқа түсуі арқылы жұмыс істейтін микрофондар қазіргі кезде өндірісте қолданылмайды. Пьозоэлектрлі микрофондар сапасы жағынан аса жақсы болмағанымен қарапайым жұмыс жазуда немесе дыбыстық эффект беру үшін қолданылады. Ал, ленталы микрофондардың дүниежүзілік ра-диобайланысында ұзақ жылдар пайдаланылып, өз сапалылығын тәжірибеде көрсеткен микрофондар қатарына жатады, әрі табысты қолданылу үстінде. Олар сыртқы әсерге аса сезімтал келеді, сондықтан сыртқы жағдайдан сақтауды қолдайды. Ленталы микрофонның ішіне полюстері көрсетілген таспа сияқты магнит орналастырылып, арасына фольгадан жасалған осы тәрізді жұқа пленка бекітілген. Дыбыстың әсерінен лента қозғалысқа түсіп, магнит өрісіне әсер ету арқылы электр қуаты пайда болады. Ал, электродинамикалық микрофондарда полюстердің арасына катушка орналастырылған. Диафрагманың тербелісі кезінде катушка бірге тербеліп, сол арқылы электр тогы пайда болады .
Микрофондарды бағыттық қасиеттері бойынша да жіктеуге болады. Кейбір жағдайларда микрофонның бағытталғандық қасиеттері қолданылатын технологияға қарағанда маңызды болуы мүмкін. Тиісінше, белгілі бір микрофон түрін оның бағыттылығына сәйкес пайдалану қажет болуы мүмкін. Микрофонның бағытталғандық қасиеттері көптеген жағдайларда ерекше маңызды. Көпшілігінде танымал кардиоидтық реакция сияқты бағытталған реакция бар және бұл бөгде шуды жояды. Omni бағыттағы микрофондар барлық жағынан дыбыстарды алады. Бұл микрофонға әр түрлі қажетті дыбыстарды олардың бағытына қарамастан қабылдауға мүмкіндік береді, бірақ фондық шудың деңгейін жоғарылатады, сонымен қатар көпшілікке хабарлау жүйелерінде қолданғанда акустикалық кері байланыс мүмкіндігін арттырады. Микрофондарды диафрагма өлшеміне қарай жіктеуге болады. Диафрагманың мөлшері микрофонның бірдей технологиялық түрі үшін де әртүрлі сипаттамалар бере алады. Тиісінше, кейде микрофондар қолданылатын диафрагма түріне таңдалуы мүмкін.
Берілген қосымшаға микрофонды таңдағанда, оның жалпы оны алу үшін қажет болатын дыбыс түріне сай жасаған жөн.
Достарыңызбен бөлісу: |