Қрдсм «Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы» шжқ рмк

1) вакуум-аппарат

2) конденсатор

3) қабылдағыштар (тамшы аулағыштар)

4) ресивер

5) вакуум-насос.

1. 
   Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік технологиясы: оқулық – Шымкент, 2008. – 348 бет.
   
2. 
   Технология лекарственных форм. - (Под ред. Ивановой Л.А.) – Том 2. - 1991.
   
3. 
   Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. - (Под ред. А.И. Тенцовой).- М.- 1986. - 272 с.
   
4. 
   В.И. Чуешов. Промышленная технология лекарств, в 2-х томах, г. Харьков, 2002 г.
   
5. 
   ҚР МФ – 1 басылымы. – Астана – 2008 ж.
   
6. 
   Фармацевтическая технология. Под редакцией И.И.Краснюка и Г.В. Михайловой, Москва Асаdemia – 2006 г.
   

1. 
   Муравьев И.А.- Технология лекарств. – В 2-х томах. - М. - 1980.
   
2. 
   Журналы «Фармацевтический бюллетень», «Фармация Казахстана», «Фармация», «Химико-фармацевтический журнал» и др.
   
3. 
   ССРО Мемлекеттік фармакопея, ХI басылым 1,2 т. - М. - 1990 ж.
   

1. 
   Жылу процестеріне қандай процестер жатады?
   
2. 
   Жылу өткізгіштікке сипаттама беріңіз және ол қандай заң бойынша анықталады?
   
3. 
   Жылу тасымалдағыштардың өзара қозғалысы бойынша жылу алмастырғыш аппараттар қалай бөлінеді?
   
4. 
   Фармацевтік өндірісте буландыру қандай мақсатта қолданылады?
   
5. 
   Қыздыру тәсілі бойынша вакуум буландырғыш қондырғылардың қандай түрлері ажыратылады?
   

1. 
   Фармацевтік өндірістегі жылу процесстері. Жылу алмастырғыш аппараттардың құрылысы және жұмыс істеу принциптері.
   
2. 
   Фармацевтикалық өндірісте кептіру. Кептіру тәсілдері. Кептіргіштер.
   

Химиялық және химиялық–фармацевтік өнеркәсіптерде жиі өңделуші материалдардан ылғалды аластату қажет болады, негізінен қатты денелерден суды кептіру керек болады.

Кептіру обьектілері әртүрлі өңделу сатысындағы түрлі материалдар болып табылады.

Ылғал әртүрлі әдістермен аластатыла алады:

а) механикалық – қысымның әсерімен, вакуумда фильтрлеу немесе центрифугирлеу. Бұл әдістер химиялық–фармацевтік өңдірісте материалдардан механикалық ылғалды кептіру үшін жиірек қолданылады.

б) физикалық–химиялық – кептірілетін материалды ылғалды сіңіріп алатын зат бар ыдысқа орналастырады. Мұндай зат болып: а) бу қысымы төмен сұйықтықтар, мысалы, күкірт қышқылы, хлорлы литий немесе кальций ерітінділері; б) беті қатты кеуек заттар – силикагель тәріздес адсорбент. Кептірудің бұл әдісі әдетте лабораториялық жағдайларда қолданылады.

в) жылулық әдіс – ылғалды буландыру арқылы. Бұл әдіс химиялық – фармацевтік өндірісте негізгі процесс ретінде кеңінен қолданылады.

г) радиациялық – кептірілетін материалды инфрақызыл сәулелермен өңдеу арқылы кептіру. Бұл әдіс ампулалар мен құтыларды туннельды кептіргіш – стерилизаторларда кептіру және стерильдеу (зарасыздандыру) үшін қолданылады, олар инфрақызыл сәуле таратушылармен жабдықталған.

Басқа процестердегідей, кептірудің де екі жағы болады: статикасы және кинетикасы.

Кептірудің статикасы материалдық және жылулық баланстардың теңдігі негізінде кептіруге қатысушы заттардың бастапқы және аяққы параметрлері арасындағы байланысты қалыптастырады. Кептірудің статикасы арқылы материалдың құрамын, кептіруші агенттің шығымын және жылу шығымын анықтайды.

Кептірудің кинетикасы материалдың ылғалдылығының белгілі уақытқа байланысты өзгеруі мен процестің параметрлері арасындағы байланысын қалыптастырады.

1. 
   кептіру жүретін қысым бойынша;
   
2. 
   процесті ұйымдастыру әдісі бойынша.
   

Соңғы кездерде арнаулы кептіргіштер пайда болды: сублимациялық, радиациялық, жоғарғы толқынды, ультрадыбысты.

Көп қабатты кептіргіштерде материал бір лентадан екінші лентаға аударылып салынып тұрады және жақсы араласады. Көп қабатты (ярусты) кептіргіш тік бұрышты камерадан, барабанға керілген бірнеше торлы ленталық транспортерлардан тұрады. Ауа төменнен жоғарыға қарай барлық зоналарды дәйекті түрде аралап өтеді.

Кептірілген материал ұнтақ түрінде болады және оны әрі қарай ұнтақтаудың қажеті жоқ. Шашырата кептірудің қарқыны сұйықтықтың және кептіргіш агенттің әрекеттесу беті ұлғая түсуіне қарай күшейе түседі.

Бұл кептіргіштер құрамында құнды экстрагенттері болатын сығындыларды, көбінесе, қою заттарды, қопарылғыш материалдарды және шаң тудыратын заттарды кептіру үшін қолданылады. Вакуум – кептіргіштерде төменгі температуралы пайдаланылған бу немесе конденсат қолданыла алады.

Вакуумды кептіргіштердің келесі түрлері бар: үздікті жұмыс істейтін вакуум-кептіргіш шкафтар және үздіксіз жұмыс істейтін білікті вакуум-кептіргіштер.

Вакуум-білікті кептіргіштер. Олар ішінен қыздырылатын баяу айналатын металл біліктер болып табылады. Біліктің айналу саны және оның температурасы білік бір толық айналым жасап болғанша кептірілетін сұйықтық кеуіп үлгеретіндей болып реттеледі. Кептірілген материалды біліктен қырып алады. Вакуум-білікті кептіргіштердің әр түрі болады.

Кептірудің арнайы тәсілдері.

Сублимациялық кептіру. Бұл тәсіл өз сапасын толық сақтаған және сақтау мерзімі ұзақ болатын материалдар алуға мүмкіндік береді. Сублимациялық кептіру қыздыруға шыдамсыз препараттар, антибиотиктер, қан препараттары, жануарлар органдарынан дайындалатын препараттар, гормондар, витаминдер және т.б. үшін пайдаланылады.

Сублимациялық кептіру тоңазытылған материалдан, яғни, қатты фазадан булы фазаға, сұйықтық күйін айналып өтіп, жүргізіледі.

Сублимациялық кептіру кезінде үш кезең орын алады:

1) дайындық кезеңі – кептірілетін материалды бөлшектенген күйде (флакондарда, ампулаларда) тоңазыту. Мұнда процестің температурасы, жылдамдығы, тоңазыған қабаттың көлемі мен қалыңдығы, ыдыстың формасы мен көлемдері бақылауға алынады.

2) терең вакуум астында сублимация кезінде кептіру ұзақтығы, өнімнің температурасы экспериментальды анықталады. Вакуум астында тоңазыған материалдан су буы молекуласы, содан кейін ұшқыш заттар аластатылады. Су буын кенденсациялау камерасында температура тоңазыту температурасынан 5-10°С төмен болуы керек және қысым кептіру камерасына қарағанда төмен болуы тиіс.

3) материалдан барлық мұз аласталған соң, вакуум астында 0°С температурадан жоғары жағдайда байланысқан суды аластату үшін 6-7 сағат бойына жылулық кептіру жүргізіледі.

Тәсіл химия – фармацевтік өндірісте түйіршіктерді (гранулаларды) кептіру үшін қолданылады. Кептіру материалдың бүкіл қалыңдығы бойымен тез, біркелкі және бірдей уақытта жүреді. Бұл әдістің принципі электр өрісінің әсерімен диэлектрик молекулаларының поляризациялануы қасиетінде. Молекулалардың поляризациясы олардың арасындағы үйкеліспен қабаттаса жүреді, оған жылуға айналатын электр энергиясы өрісінің біраз бөлігі жұмсалады. Кептіру жылдамдығы ылғалдың материалдың төмен қабатынан жоғарғы бетіне қарай ұмтылуы есебінен жоғарылайды, себебі, материалдың жоғарғы бетіндегі температура оның ішкі қабатына қарағанда төмен.

1. 
   Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік технологиясы: оқулық – Шымкент, 2008. – 348 бет.
   
2. 
   Технология лекарственных форм. - (Под ред. Ивановой Л.А.) – Том 2. - 1991.
   
3. 
   Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. - (Под ред. А.И. Тенцовой).- М.- 1986. - 272 с.
   
4. 
   В.И. Чуешов. Промышленная технология лекарств, в 2-х томах, г. Харьков, 2002 г.
   
5. 
   ҚР МФ – 1 басылымы. – Астана – 2008 ж.
   
6. 
   Фармацевтическая технология. Под редакцией И.И.Краснюка и Г.В. Михайловой, Москва Асаdemia – 2006 г.
   

1. 
   Муравьев И.А.- Технология лекарств. – В 2-х томах. - М. - 1980.
   
2. 
   Журналы «Фармацевтический бюллетень», «Фармация Казахстана», «Фармация», «Химико-фармацевтический журнал» и др.
   
3. 
   ССРО Мемлекеттік фармакопея, ХI басылым 1,2 т. - М. - 1990 ж.
   

1. 
   Жылу процестеріне қандай процестер жатады?
   
2. 
   Кептіру. Теориялық негіздері. Кептіру кинетикасы.
   
3. 
   Кептіргіштердің түрлері. Контактты және ауа кептіргіштерінің жұмыс істеу
   
4. 
   принциптері.
   
5. 
   Кептірудің арнайы тәсілдері. Қолданылуы.
   

1. 
   Экстракциялық препараттардың сипаттамасы.
   
2. 
   Экстрагенттерге қойылатын арнайы талаптар.
   
3. 
   Экстракциялаудың жылдамдығы мен толықтығына әсер ететін негізгі технологиялық факторлар.
   

Қазіргі кезде дәрілік өсімдік препараттарына сұраныс көтеріліп отырғаны белгілі. Бүкіл әлемдік денсаулық сақтау ұйымының (ВОЗ) мәліметтері бойынша әлем тұрғындарының 80%-ға жуығы табиғи текті дәрілік препараттарды қолданады екен.

Еуропада дәрілер сатылымы бойынша алдыңғы қатарлы елдер Франция, Италия, Германия болып табылады. Германияның дәрілік құралдар реестрінде 25%-дан астам фитопрепараттар тіркелген. АҚШ-да 50-70 жылдары фитопрепараттар өндірісінде төмендеу байқалған, бірақ 1980 жылдары осы топ препараттарының өндірісі 25%-ға жуық болса, 1994 жылы ол 35%-ды құрады.

Россияда 600-ден астам дәрілік өсімдік препараттары медициналық қолдануға рұқсат етілген, ол дәрілік құралдардың 40%-ға жуығын құрады.

Дәрілік құралдардың Мемлекеттік реестрінде галендік препараттардың үлесі 11,3%-ға жуық.

Галендік препараттар немесе қазіргі кезде аталатындай, экстракциялық препараттар, дәрілік заттардың ерекше бір тобы болып табылады. Галендік препараттардың пайда болуы рим дәрігері Клавдий Галеннің атымен байланысты.

Галендік препараттар дербес химиялық заттар емес, олар биологиялық белсенді заттардың комплексі болып табылады.

Осы уақытқа дейін галендік препараттардың жалпы жіктелу негізі жоқ. Барлық экстракциялық препараттар алудың негізінде өсімдік және жануарлар шикізатынан дәрілік әсері бар заттарды әртүрлі еріткіштерді (экстрагенттерді) пайдалана отырып, оларды сығындап бөліп алу процессі жатады.

Барлық галендік препараттарды шартты түрде, оларды алу тәсілі бойынша біріктіре отырып, мына топтарға бөлуге болады:

1. Тұндырмалар мен экстрактар.

2. Жаңа галендік препараттар.

З. Органдық препараттар.

4. Жас өсiмдiктер шикiзатынан алынған препараттар.

Экстракциялық препараттар алудың жалпы технологиялық схемасы келесi сатылардан тұрады:

1) шикізат пен экстрагенттердi дайындау;

2) шикiзатты экстракциялау (сығындау);

З) алынған сығындыны тазарту;

4) стандартизациялау.

Өсiмдiк шикiзатын дайындау оны тиiстi ұнтақтағыштарда ұнтақтаудан және елеуден тұрады. Шикiзат орташа майда ұнтақтан өте iрi ұнтақтарға дейiн ұнтақталады.

Экстрагенттердi дайындау кезiнде өсiмдiктердiң капиллярлығы және кебiнуi әсерiнен, олар экстрагенттiң бiршама мөлшерiн өз бойына сiңірiп алатынын есте сақтау керек. Экстракциялық препараттар алу өндiрiсiнде спирт сiңiру коэффициентi қолданылады. Өсiмдiктiң әр түрiне сәйкес қолданылатын мұндай коэффиценттердiң дәл мағынасы барлық өсiмдiктер үшiн әлi анықталмаған. Олар үшiн шамалап алынған коэффициенттерi бар. Мысалы, жапырақтар, гүлдер мен шөптер шамамен ерiткiштiң екi мөлшерiн сiңiредi (немесе К=2), ал тамырлар, түбiрлер және қабыршақтар бiр жарым мөлшерiн сiңiредi (К = 1,5).

Экстрагенттiң қажеттi мөлшерi мына формуламен есептелiнедi:
Х= V+PК
Мұндағы: Х – экстрагенттің қажетті мөлшері, мл;

V – сығындының мөлшері, мл;

К – спирт сіңіру коэффиценті;

P – шикізаттың салмағы, г.

Экстрагенттер ретiнде колданылатын ерiткiштерге фармацевтiк өндiрiстiң ерекшелiктерiне байланысты қосымша арнайы талаптар қойылады. Бұлар: экстрагенттің iрiктеушiлiгi немесе сұрыптаушылығы; жоғарғы экстракциялаушы қабiлетi немесе сыйымдылығы; микробиологиялық тұрақтылығы; ұшқыштығы; қайнау температурасының неғұрлым төмен болуы және т.б.

1. 
   Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік технологиясы: оқулық – Шымкент, 2008. – 348 бет.
   
2. 
   Технология лекарственных форм. - (Под ред. Ивановой Л.А.) – Том 2. - 1991.
   
3. 
   Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. - (Под ред. А.И. Тенцовой).- М.- 1986. - 272 с.
   
4. 
   В.И. Чуешов. Промышленная технология лекарств, в 2-х томах, г. Харьков, 2002 г.
   
5. 
   ҚР МФ – 1 басылымы. – Астана – 2008 ж.
   
6. 
   Фармацевтическая технология. Под редакцией И.И.Краснюка и Г.В. Михайловой, Москва Асаdemia – 2006 г.
   

1. 
   Муравьев И.А.- Технология лекарств. – В 2-х томах. - М. - 1980.
   
2. 
   Журналы «Фармацевтический бюллетень», «Фармация Казахстана», «Фармация», «Химико-фармацевтический журнал» и др.
   
3. 
   ССРО Мемлекеттік фармакопея, ХI басылым 1,2 т. - М. - 1990 ж.
   

1. 
   Галендік препараттарға жалпы сипаттама беріңіз.
   
2. 
   Галендік препараттарға қандай препараттар жатады және олар қай белгілері бойынша топталады?
   
3. 
   Экстракциялық препараттар алудың жалпы технологиялық схемасы қандай сатылардан тұрады?
   
4. 
   Экстракциялау процессінің ұзақтығы қандай болуы керек?
   
5. 
   Экстракция процессі қандай заңдарға бағынады? Экстракцияға жалпы сипаттама беріңіз.
   

1. 
   Экстракциялау тәсілдері: экстракциялаудың статикалық және динамикалық тәсілдері.
   
2. 
   Экстракция процессін қарқындату жолдары.
   

Фармацевтік өндірісте келесі экстракциялау тәсілдері қолданылады: мацерация, ремацерация, перколяция, реперколяция, қарсы ағымды және циркуляциялық экстракция. Бұл тәсілдердің көбісі әртүрлі модификациялар түрінде қолданылады да, экстракциялау мерзімі, шикізатты экстракторларда бөлу әдістері, аппаратуралар бойынша ажыратылады. Олар статикалық және динамикалық тәсілдер деп екі топқа бөлінеді.

Статикалық тәсілдерде экстрагент шикізатқа үздікті жіберіледі, ал сығынды бір немесе бірнеше рет қабылданып алынады.

Динамикалық тәсілдерде шикізат пен экстрагент үздікті жіберіледі де, сығынды үздіксіз қабылданып алынады немесе шикізатты, экстрагентті жіберу мен сығындыны қабылдап алу үздіксіз жүргізіледі.

Негізгі қондырғы ретінде мацерациялық бактар немесе ағаш бөшкелер қолданылады. Әр сығындының түріне арнайы бактар немесе ағаш бөшкелер пайдаланылады. Өйткені, ағаш бөшкелерге дәрі шөптің иісі мен дәмі сіңіп қалады.

Бұл тәсіл әрі қарай қойылтуды жүргізбей-ақ, концентрлі сығындылар алуға мүмкіндік береді. Реперколяцияның 20-ға жуық әртүрлі варианттары бар. Біздің елде Н.А. Чулковтың реперколяция тәсілі белгілі.

Экстракциялық препараттар өндiрiсiнің жетiлуiне байланысты дәрiлiк өсiмдiк шикiзатын өңдеудiң тиiмдi тәсілдерi жасалынып, жетiлдiрiлуде.

Экстракциялау тәсiлдерiн қарқындату қатты дене - сұйықтық системасында дыбыстық немесе ультрадыбыстық диапазондарда тербелмелi қозғалыстар тудыру арқылы iске асырылады. Бұл гидродинамикалық жағдайларды өзгертедi. Ортаның бөлшектерi қатты механикалық және гидродинамикалық соқтығуларға ұшыратылады, бұл капиллярлық әсердiң, iшкi және сыртқы диффузиялардың күшеюiне себеп болады, сөйтiп, масса алмасу процессiнiң жылдамдығы көтерiледi.

Әсер етушi заттардың шикiзаттан сығындалу дәрежесiн жоғарылату үшiн экстракциялауды экстрагенттiң турбуленттi ағымында жүргiзуге болады. Сұйықтықтың шикiзат қабаты арқылы вибрациясы, пульсациясы, ультрадыбыс, материалды электрлiк өңдеу және т.б. әдiстер қолданылады.

1. 
   Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік технологиясы: оқулық – Шымкент, 2008. – 348 бет.
   
2. 
   Технология лекарственных форм. - (Под ред. Ивановой Л.А.) – Том 2. - 1991.
   
3. 
   Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. - (Под ред. А.И. Тенцовой).- М.- 1986. - 272 с.
   
4. 
   В.И. Чуешов. Промышленная технология лекарств, в 2-х томах, г. Харьков, 2002 г.
   
5. 
   ҚР МФ – 1 басылымы. – Астана – 2008 ж.
   
6. 
   Фармацевтическая технология. Под редакцией И.И.Краснюка и Г.В. Михайловой, Москва Асаdemia – 2006 г.
   

1. 
   Муравьев И.А.- Технология лекарств. – В 2-х томах. - М. - 1980.
   
2. 
   Журналы «Фармацевтический бюллетень», «Фармация Казахстана», «Фармация», «Химико-фармацевтический журнал» и др.
   
3. 
   ССРО Мемлекеттік фармакопея, ХI басылым 1,2 т. - М. - 1990 ж.
   

1. 
   Экстракциялау тәсілдерін атап беріңіз.
   
2. 
   Экстракциялаудың статикалық тәсілдеріне қандай тәсілдер жатады және олардың қандай ерекшелігі бар?
   
3. 
   Динамикалық тәсілдерге қандай тәсілдер жатады? Оларда шикізат пен экстрагенті жіберу және қабылдап алу қалай жүреді?
   
4. 
   Экстрактивті заттардың концентрлі ерітінділері қондырғының қай бөлімінде жиналады?
   
5. 
   Экстракциялау процессін қарқындату тәсілдерін атаңыз.
   

1. 
   Тұндырмалар. Сипаттамасы. Жіктелуі. Алу тәсілдері.
   
2. 
   Экстракттар. Сипаттамасы. Жіктелуі. Алу тәсілдері.
   
3. 
   Майлы экстракттар, полиэкстракттар.
   

Тұндырмалар қарапайым және күрделi болып екi топқа бөлiнедi. Қарапайым тұндырмалар өсiмдiк шикiзатының бiр түрiнен, ал күрделi әртүрлi өсiмдiк шикiзатынан, кейде дәрiлiк заттар қосу арқылы дайындалады.

Күрделi тұндырмаларға бiрнеше тұндырмалар жатады:

Жалбыз шөп тұндырмасы (Тinсturа Мenthае рiреritае). Құрамы: жалбыз шөп жапырағы 50,0 г; жалбыз шөп майы 50,0 г, спирт 90% 1000 мл дейiн.

Тұндырманы бөлшектi мацерация тәсілiмен дайындайды. 950 мл сығынды алып, онда 50,0 г жалбыз шөп майын ерiтiп, 90% спиртпен көлемiн 1 литрге дейiн жеткiзедi.

Бұл тұндырманы дайындау ерекшелiгi: шикiзаттың әр түрiн жеке-жеке ұнтақтап, бiркелкi қоспа дайындайды. Өсімдіктер қоспасын перколяция тәсiлiмен экстракторда сығындайды.

Барлығы 50-ден астам тұндырмалар шығарылады, олардың iшiнде 9-жас өсiмдiк шикiзатынан, 2-жануарлар шикiзатынан алынады. Тұндырмалардың басым көпшiлiгi кептiрiлген өсiмдiк шикiзатынан дайындалады.

Тұндырмалар мацерация, бөлшектi мацерация, перколяция және қою мен құрғақ экстрактарды ерiту тәсiлдерiмен алынады. Экстрагент ретiнде концентрациясы 40%-тен 95%-ке дейiнгi этанол қолданылады. Тұндырмалар алудың технологиялық процессi келесi сатылардан тұрады:

1. Шикiзат пен экстрагентгi дайындау.

2. Шикiзатты экстракциялау.

3. Алынған сығындыны тазарту.

4. Стандарттау.

Кейде сақтау ережелерiн орындаған күнде де, сақтау мерзiмi ұзарған сайын тұнбалар түсуi мүмкiн, яғни, тұндырмалар ескiредi. Бұл биологиялық белсенді заттардың ерiгiштiгiнiң өзгеруiне және тұндырмалардағы заттардың өзара әрекеттесуi нәтижесiнде ерiмейтiн қосылыстар түзiлуiне байланысты. Тұнбада қант, илiк (малма) заттар, органикалық қышқылдар, пигменттер, алкалоидтардың, гликозидтердiң iздерi және т.б. заттар болуы мүмкiн. Тұнбасы бар тұндырмаларды фильтрден өткiзiп, қайтадан стандарттайды. Сандық көрсеткiштерi талапқа сай болса, оларды қайта қолдануға рұқсат етiледі.

Бұл үшiн негiзiнен екi тәсiл қолданылады:

1) сумен ығыстыру;

2) су буымен айдау.

Сулы экстрактар – Ехtrасtа аguоsа

Спирттi экстрактар – Ехtrасtа sрirituosа

Эфирлi экстрактар – Ехtrасtа аеthеreа

Майлы экстрактар – Ехtrасtа оlеоsа

Консистенциясы бойынша экстрактар:

Сұйық - Ехtrасtа fluida – қозғалмалы, боялған сұйықтықтар;

Қою - Ехtrасtа sрissа – ылғалдылығы 25% -ға дейiн болатын тұтқыр

массалар;

Кұрғақ - Ехtrасtа siсса – ылғалдығы 5%-ға дейiн болатын сусымалды

массалар.

Сұйық экстрактар тек спирттi ғана болады; қалғандары сулы, әрi спирттi болуы мүмкiн. Қазiргi кезде УФМ, ФМ, МФ Х басылымында 45-тен астам сұйық, қою, құрғақ экстрактар енгiзiлген.

1. 
   Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік технологиясы: оқулық – Шымкент, 2008. – 348 бет.
   
2. 
   Технология лекарственных форм. - (Под ред. Ивановой Л.А.) – Том 2. - 1991.
   
3. 
   Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. - (Под ред. А.И. Тенцовой).- М.- 1986. - 272 с.
   
4. 
   В.И. Чуешов. Промышленная технология лекарств, в 2-х томах, г. Харьков, 2002 г.
   
5. 
   ҚР МФ – 1 басылымы. – Астана – 2008 ж.
   
6. 
   Фармацевтическая технология. Под редакцией И.И.Краснюка и Г.В. Михайловой, Москва Асаdemia – 2006 г.
   

1. 
   ССРО Мемлекеттік фармакопеясы, IХ, Х және ХI басылымы.
   
2. 
   ҚР МФ – 1 басылымы. – Астана – 2008 ж.
   
3. 
   Фармакогнозия. Муравьева Д.А. – 1972.
   
4. 
   В.И. Чуешов. Промышленная технология лекарств, в 2-х томах, г. Харьков, 2002 г.
   

1. 
   Тұндырмаларға анықтама беріңіз. Дәрілік түр ретінде сипаттаңыз.
   
2. 
   Тұндырмалар дайындауда шикізат пен экстрагент арасында қандай ара қатынас сақталады?
   
3. 
   Сұйық экстрактар қандай ара қатынаста дайындалады?
   
4. 
   Қою экстрактарға анықтама беріңіз. Сығындылар қандай тәсілдермен алынады?
   
5. 
   Құрғақ экстрактар деген не? Оларға жалпы сипаттама беріңіз.
   

1. 
   Максималды тазартылған фитопрепараттар. Номенклатурасы.
   
2. 
   Олардың жіктелуі. Алу тәсілдері.
   
3. 
   Тазарту тәсілдері.
   

Жаңа галендік препараттар деп балласты заттардан толық тазартылған биологиялық белсенді заттары табиғи түрде болатын экстракциялық препараттардың ерекше тобы аталады. Жаңа галендік препараттардың галендік препараттардан айырмашылығы балласты заттардан толық таза болуында. Өзінің фармакологиялық әсері бойынша олар химиялық таза заттарға жақын келеді.сондықтан парентеральді түрде қолданыла береді.

Көптеген жаңа галендік препараттар МФ Х басылымына енгізілген: адонизид, лантозид, дигален-нео, коргликон, эрготал .

Жаңа галендік препараттардың көбі құрамында гликозидтер, оның ішінде жүрек гликозидтері бар препараттардан алынады. Олар келесі топқа бөлінеді:

1. 
   жүрек гликозидтері препараттары.
   
2. 
   фенолды қосылыстардың препараттары.
   
3. 
   антрагликозидтер препараттары.
   
4. 
   стероидты сапониндер препараттары.
   
5. 
   Алкалоидтар препараттары.
   
6. 
   шырышты заттар препараттары.
   

1. 
   шикізат пен экстрагентті дайындау.
   
2. 
   өсімдік шикізатын экстракциялау.
   
3. 
   сығындыны тазарту.
   
4. 
   буландыру.
   
5. 
   кептіру.
   
6. 
   стандарттау.
   
7. 
   дәрілік түр дайындау.
   

Сығындыны тазарту сатысының негізгі мақсаты балласты заттардан тазартылған биологиялық белсенді заттар комплексін алу.

1. 
   препараттардың тұрақтылығын жоғарылатады.
   
2. 
   зиянды, қосалқы әсері басылады.
   
3. 
   препараттарды инъекцияға қолдануға мүмкіндік туады.
   

1. 
   Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік технологиясы: оқулық – Шымкент, 2008. – 348 бет.
   
2. 
   Технология лекарственных форм. - (Под ред. Ивановой Л.А.) – Том 2. - 1991.
   
3. 
   Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. - (Под ред. А.И. Тенцовой).- М.- 1986. - 272 с.
   
4. 
   В.И. Чуешов. Промышленная технология лекарств, в 2-х томах, г. Харьков, 2002 г.
   
5. 
   ҚР МФ – 1 басылымы. – Астана – 2008 ж.
   
6. 
   Фармацевтическая технология. Под редакцией И.И.Краснюка и Г.В. Михайловой, Москва Асаdemia – 2006 г.
   

1. 
   ССРО Мемлекеттік фармакопеясы, IХ, Х және ХI басылымы.
   
2. 
   ҚР МФ – 1 басылымы. – Астана – 2008 ж.
   
3. 
   Фармакогнозия. Муравьева Д.А. – 1972.
   
4. 
   В.И. Чуешов. Промышленная технология лекарств, в 2-х томах, г. Харьков, 2002 г.
   

1. 
   Жаңа галендік препараттар. Анықтамасы. Жіктелуі. Номенклатурасы.
   
2. 
   Жаңа галендік препараттар өндірісінің жалпы технологиялық схемасы. Экстракциялау тәсілдері, оларды қолдану ерекшеліктері.
   
3. 
   Жаңа галендік препараттар өндірісінде сығындыларды терең (толық) тазарту тәсілдері.
   
4. 
   Сұйықтықты экстракция, оның механизмі. Қолданылатын қондырғының құрылысы мен жұмыс істеу принциптері.
   
5. 
   Жаңа галендік препараттарды стандарттау, оларды босату түрлері.
   

1. 
   органдық препараттардың анықтамасы, технологиялық белгілері бойынша, құрамындағы белсенді заттар бойынша жіктелуі, органдық препараттардың номенклатурасы;
   
2. 
   органдық препараттар өндірісінің жалпы әдістері, органдық препараттарды тазарту әдістері мен тәсілдері, олардан жеке заттарды бөлу тәсілдері;
   
3. 
   органдық препараттарды стандарттау және оларды босату түрлері;
   
4. 
   Жас өсімдіктерден алынатын препараттар. Сипаттамасы. Жіктелуі.
   
5. 
   Жас өсімдіктерден сығынды (экстрактар, тұндырмалар) алудың технологиялық схемасы. Жас өсімдіктер сөлдері дәрілік түр ретінде.
   

Жануарлар шикізатынан алынатын препараттар органотерпевтік немесе органдық препараттар деп аталады. Олардың өндірісі ет комбинаттарында, яғни шикізат көзі алынатын негізгі өнекәсіп тұсында ұйымдастырылады. өндірістің бұлай ұйымдастырылуы эндокриндік бездердің шикізат ретінде өте тұрақсыз, әсер етуші заттардың тезщ бұзылып кетуіне байланысты.сондықтан оларды малды сойып болған соң тез бөліп алып, өңдеуге жібереді немесе консервілейді.

Органдық препараттарды екі түрлі белгісі арқылы жіктеуге болады:

Біріншіден технологиялық өнім ретінде олар үш топқа бөлінеді:

1. 
   кептірілген, ұнтақталған, майсызданған органдар
   
2. 
   экстрагенттердің көмегімен алынған және біріншілік тазарту мен қойылту сатысынан өткен сығындылар
   
3. 
   терең тазартудан өткен фармакологиялық заттардың ерітінділері.
   

1. 
   гормондық препараттар
   
2. 
   ферменттік препараттар
   
3. 
   витаминдік препараттар
   
4. 
   аминқышқылдардың препараттары
   
5. 
   әсері ерекшеленбеген препараттар
   
6. 
   құрамында фосфоры бар препараттар
   

1. 
   шикізат пен экстрагенттерді дайындау
   
2. 
   сығындылау
   
3. 
   сығындыны тазарту
   
4. 
   стандарттау.
   

Көп жағдайда жа өсімдіктерден алынған препараттардың осыған сәйкес кептірілген өсімдіктерден алынған препараттардан белсенділіг жоғары екені анықталған.

Осындай жағдайлар жас өсімдік препараттарын қолдану тиімді екенін көрсетеді. Бірақ, жаңа жиналған өсімдік шикізатын жаппай өңдеу техникалық қиындықтары бар. Көптеген өсімдіктер бір мезгілде гүлдейді, пісіп жетіледі, оларды жинау мерзімі өте қысқа болады. Жас өсімдік шикізатын тез өңдеу үшін үлкен өндіріс қуаты қажет. Олар сақтауға жарамсыз, тасымалдау қиын, зауыттар шикізат көзіне жақын орналасуы керек. Сондықтан жас өсімдіктерден дайындалатын препараттардың номенклатурасы көп емес. Оларды сығындылар және сөлдер деп бөледі.

Иллюстрациялық материалдар: кестелер, үнсіз карталар слайдтар түрінде.