Рахымбаев а. Б

жұмысшылардың
 
іс
-
əрекетін
, 
оларды
 
бөлімшелерге
 
бөлу
 
жүйені
 
басқарушы
 
орнын
 
анықтау
 
ұйымның
 
міндет
 
болады
. 
Менеджмент
 
құрылымы
 
бөлімшелердің
 
жəне
 
жеке
 
басқару
 
жұмысшыларының
 
жиынтығы
 
жəне
 
олардың
 
бағынушылықтары
 
немесе
 
тігінен
 
жəне
 
көлденеңнен
 
байланысының
 
тəртібі
 
деп
 
түсіндіріледі
. 
Менеджмент
 
құрылымы
 
көптеген
 
сапалық
 
қасиет
 
менеджмент
 
құрылымын
 
жасағанда
 
талапқа
 
сай
 
фактор
 
қортындыларын
 
жақсылап
 
байланыстыру
 
керек
. 
Менеджмент
 
құрылымы
 
неғұрлым
 
күрделі
 
болған
 
сайын
, 
рационалды
 
менеджмент
 
құрылымы
 
жауап
 
беретін
 
принциптері
 
маңыздырақ
. 
1. 
Басқару
 
бірлік
 
принциптері
 
мен
 
қызметкерлердің
 
жауапкершілігі
. 
Ол
 
екі
 
жақтылық
 
бағынуды
 
алып
 
тастайды
 
жəне
 
қарама
-
қарсы
 
басқаруға
 
мүмкіндік
 
жəне
 
бұйрық
 
алуға
 
мүмкіндік
 
алады
. 
Əр
 
звенода
 
бір
 
ғана
 
бастық
 
болу
 
керек
, 
ол
 
соған
 
бағынып
, 
содан
 
ғана
 
бұйрық
 
жəне
 
басқару
 
алады
. 
Сонымен
 
басқару
 
звеносы
 
екі
 
объектіні
 
де
 
бір
 
уақытта
 
нəтижелі
 
басқара
 
алмайды
. 
2. 
Сызықтық
 
жəне
 
функционалды
 
басқарудың
 
арасындағы
 
нақты
 
шекара
 
қою
 
принципі
. 
Сызықтық
 
басқару
 
өндірісті
 
өнімді
 
басқаруды
 
іске
 
асыру
 
керек
. 
Сызықтық
 
басқаруға
 
функционалды
 
көмек
 
көрсету
 
оны
 
керекті
 
ақпаратпен
 
жəне
 
кеңінен
 
қамтамасыз
 
ету
 
керек
. 
3. 
Бақылауды
 
бөлу
 
принциптері
. 
Бір
 
адам
 
нəтижелі
 
басқару
 
үшін
 
яғни
 
басқару
 
нормасын
 
орындау
 
үшін
 
дұрыстап
 
бағынушылардың
 
санын
 
анықтап
 
алуы
 
керек
.  
4. 
Нақты
 
функционалды
 
шек
 
қою
 
принципі
. 
Əр
 
өндірістік
 
жəне
 
функционалды
 
звеноның
 
нақты
 
сызылған
 
функциясы
 
болуы
 
керек
, 
ол
 
басқа
 
бірде
-
бір
 
менеджмент
 
деңгейінде
 
басқа
 
бөлімшелер
 
фунциясына
 
тиіспеуі
 
қажет
. 
Диалектикалық
 
менеджмент
 
функциясы
 
жəне
 
құрылым
 
бірлігі
 
бөлім
, 
бюро
 
жəне
 
басқа
 
да
 
бөлім
 
ұйымдардың
 
анық
 
санын
 
жасағанда
 
көрінеді
. 
5. 
Менеджменттің
 
звеносы
 
мен
 
міндетті
 
адамдардың
 
құқықтары
 
мен
, 
міндеттемелері
 
мен
 
жауапкершіліктерінің
 
сай
 
болу
 
принципы
. 
Тек
 
қана
 
осындай
 
ғана
 
сəйкестік
 
қана
 
шешім
 
қабылдау
 
жəне
 
оны
 
жүзеге
 
асыруға
 
нақты
 
шарт
 
жасады
. 
6. 
Иілгіштік
 
пен
 
үнемділік
 
принципы
 
менеджменттің
 
ұйымдастыру
 
құрылымы
 
ішкі
 
жəне
 
сыртқы
 
өзгерістерге
 
өз
 
шығын
 
мен
 
əсер
 
етуі
 
қажет
. 
Менеджердің
 
мəселесі
 
көрсетілген
 
принциптерге
 
жауап
 
беретін
, 
бəрінен
 
ұйымның
 
мақсаты
 
мен
 
мəселесіне
 
жақсы
 
жауап
 
беретін
 
жəне
 
 
25

оған
 
əсер
 
ететін
 
сыртқы
 
жəне
 
ішкі
 
факторлар
 
құрылымын
 
дұрыс
 
таңдау
. 
Ең
 
жақсы
 
құрылым
 
ол
 – 
ең
 
жақсы
 
əдіспен
 
ұйымның
 
ішкі
 
ортамен
 
əрекеттесуі
 
қызметкерлердің
 
күйін
 
мақсатына
 
лайықты
 
жəне
 
өнімді
 
бағыттау
 
жəне
 
бөлу
, 
сонымен
 
қатар
 
сатып
 
алушылардың
 
қателіктерін
 
қанағаттандыру
 
жəне
 
өз
 
мақсаттарын
 
жоғары
 
нəтижемен
 
өз
 
мақсаттарына
 
жету
. 
Менеджмент
 
құрылымы
 
төмен
 
сатыларға
 
ал
 
көлденеңнен
 
звеноларға
 
бөліну
. 
Менеджмент
 
сатысында
 
звено
 
жиынтығы
 
түсіндіріледі
, 
оның
 
менеджмент
 
иерархиясында
 
болатын
, 
төменнен
 
жоғары
 
қарай
 
бағыну
 
жүйелігін
 
қамтып
 
көрсетеді
, 
ал
 
менеджмент
 
звеносы
 
ол
 
өз
 
бетінше
 
менеджменттің
 
бірнеше
 
нақты
 
функциясын
 
орындайтын
 
құрылымдық
 
бөлімше
. 
Менеджмент
 
звеносы
 
атанып
 
ұйым
 
бөлімшесімен
 
қызметі
 
көрсетіледі
. 
Бірінші
 
төменгі
 
сатыға
 
шешімі
 
тура
 
орындаушыларға
 
жеткізіліп
, 
менеджмент
 
құрылым
 
звенолары
 
жатады
. 
Екінші
 
менеджмент
   
сатысы
 
ұйым
 
бөлімдерін
 
басқару
 
қызметшілері
 
жатады
, 
ал
 
үшінші
 
жоғарғы
 
сатыда
 
ешкім
 
оларға
 
басқармайтын
 
басқарушылар
 
жатады
. 
Менеджмент
 
құрылымын
 
көптігіне
 
қарамастан
 
нақты
 
шарттарда
 
ереже
 
бойынша
 
екі
 
классикалық
 
құрылымын
 
байланыстыруды
 
көрсетеді
. 
Менеджменттің
 
сызықтық
 
құрылымында
 
басқарудың
 
əр
 
жұмысшысы
 
берілген
 
өндірістік
 
тапсырманы
 
тікелей
 
орындайды
. 
Ол
 
өзінің
 
жұмысының
 
барлық
 
сұрақтары
 
бойынша
 
бірақ
 
жоғары
 
тұрған
 
адамға
 
бағынады
. 
Барлық
 
бағынушы
 
звеносы
 
үшін
 
менеджмент
 
жүйесінің
 
сызықтық
 
звеносының
 
бұйрығын
 
орындауы
 
қажет
. 
Менеджменттің
 
мұндай
 
құрылымында
 
орталықтандыру
 
жəне
 
жекеленген
 
принциптер
 
іске
 
асады
. 
Менеджментті
 
функционалды
 
структурасы
 
əр
 
басқару
 
ақпараты
 
мен
 
көбірек
 
жақсы
 
жауап
 
беретін
 
арасындағы
 
еңбек
 
бөлінісі
 
негізі
 
бойынша
 
құрылымды
 
еңбек
 
бөлінісінің
 
маңызы
 
өндірістік
 
процесс
 
күрделілігі
, 
оның
 
көлемділігі
, 
мамандығы
 
мен
 
бірлестіруі
 
тез
 
жəне
 
дұрыс
 
шешім
 
қабылдау
 
керек
 
ететін
 
менеджмент
 
жүйесі
 
анық
 
бір
 
функцияны
 
орындайды
. 
Даму
 
жəне
 
өндіріс
 
күрделілігі
 
процесінде
 
органикалық
 
сызықтың
 
қосылу
 
жəне
 
менеджменттің
 
функционалдық
 
құрылымы
 
болады
, 
нəтижесінде
 
сызықтық
 
жəне
 
функционалдық
 
артықшылықтарын
 
қосатын
 
сызықтық
 
штабтық
 
менеджментті
 
құрады
. 
Əкімшілік
 
сұрақтар
 
яғни
 
ортақ
 
басқару
 
сызығы
 
бойынша
 
сызықтық
 
жəне
 
функционалдық
 
камбинасиясының
 
ұқсастығы
 
ол
 
əр
 
жұмысшының
 
бір
 
ғана
 
басқарушыға
 
бағынуы
, 
функционалдық
 
звено
 
 
26

қызмет
 
бабына
 
жататын
 
сұрақтар
 
мен
 
айналысуы
, 
сондада
 
соңғы
 
шешімді
 
қабылдау
 
ортақ
 
басқарушы
 
құқығында
 
болады
. 
Менеджмент
 
жүйесіндегі
 
негізгі
 
маңыз
 
ол
 
орталықтанған
 
жəне
 
орталықтандырылмаған
 
арасындағы
 
дұрыс
 
қарым
-
қатынас
. 
Толық
 
орталықтанған
 
ұйымда
 
соңғы
 
шешімді
 
бір
 
ғана
 
міндетті
 
адам
 
қабылдайды
. 
Ал
 
орталықтандырылмаған
 
ұйымдарда
 
шешімді
 
бір
 
неше
 
адам
 
немесе
 
бөлімшелер
 
қабылдайды
. 
Жоғары
 
орталықтанған
 
дəрежелі
 
ұйымда
 
президенттер
 
жұмысшыға
 
дейін
 
əртүрлі
 
басқарудың
 
деңгейі
 
болады
. 
Орталықтанған
 
басқарудың
 
артықшылықтары
 
мен
 
кемшіліктері
 8-
ші
 
кесетеде
 
көрсетілген
. 
8 
кесте
 

жүктеу 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: