Радиоэлектроника

1. 
   Комбинациялық БИС элементтері
   
2. 
   Электронды жадылық элементтері
   

Электрондық жадылық құрылғылар ЭВМ-нің маңызды бөлігі.Олар интег-ралдық сұлбалар негізінде құралады. Интегралдық сұлбалардың ішінде үлкен (БИС) және аса үлкен(СБИС) деп аталатын элементтерінің артық-шылықтары көп. БИСтің ішіндегі логикалық элементтердің ішіндегі негізгі динамикалық логикалық элементтер. Оның жадылық мүмкіндігі бар. Ал цифрлік информацияны тек қана жадыға сақтамай оны түрлендіретін болса, оны комбинациялық ИС деп атайды. Комбинациялық ИС-тің түрлері: дешифраторлар, кодты түрлендіргіштер, қосындылағыштар, мультиплек-сор, арифметикалық құрылғылар.

Электрондық жадының элементтері: регистрлер және санауыштар.

ЭВМ – де цифрлік информацияны сақтайтын жады түрлері: Тұрақты және оперативті. Тұрақты жадылық құрылғыларда информация ұзақ уақыт сақталады, тіпті қоректендіру көздерінен айырса да жойылмайды. Ал ОЖҚ- ларда информация тек ЭВМ жұмысы кезінде ғана жазылып сақталады.

Өзін - өзі тексеру сұрақтары :

• 
  БИС дегеніміз не?
  
• 
  БИС-тің құрамына қандай элементтер кіреді?
  
• 
  Комбинациялық БИС пен динамикалық логикалық элементтердің айырмашылығы қандай?
  
• 
  Электронды есептеуіш машиналарда қандай жады түрлері бар?
  
• 
  Тұрақты жады мен оперативті жадының айырмашылығы неде
  
• 
  Дешифратор дегеніміз не?
  
• 
  Мультиплексор деп қандай құрылғыны айтады?
  
• 
  Қосындылағыш деп қандай торапты айтады?
  

3. 
   Микропроцессорлық БИС және МикроЭВМ
   

1. Микропроцессорлық БИС элементтері.

2. МикроЭВМ құрылымдық сұлбасы.

Мақсаты: Микроэлектронды есептеуіш машинаның элементтеріне сипаттама беру.

1. Микропроцессорлық БИС және МикроЭВМ

БИС- тердің интеграция дәрежесінің өсуі қолданылу өрісін тарылтып, специализациясы жоғарылатады. БИС- тердің жаңа класы: микропроцес-сорлық БИСтер. Олардың функциялары сыртқы электр сигналдары арқылы беріледі және программа арқылы өзгертілуі мүмкін. Микропроцес-сорлар - мәліметтерді өңдейтін универсалды программалар басқарылатын құрылғылар.

Бір не бірнеше микропроцессоры бар, басқарушы программаларды және интерфейстік сұлбаларды сақтайтын жады бар құрылғыны МикроЭВМ деп атайды.

Интерфейстік сұлбалар МикроЭВМ-ді кіріс- шығыс құрылғыла-рымен байланыстырады. Аталған тораптар бір- бірімен магистарльдарсмен байланысқан. МикроЭВМнің негізгі құраушылары микропроцессор, программаларды сақтайтын тұрақты жады, оперативті жады, тактілік импульстер генераторы, басқару пульты және интерфейстік құрылғылар.

• 
  Микропроцессор деп қандай құрылғыны айтады?
  
• 
  МикроЭВМ нің құрамына қандай құрылғылар кіреді?
  
• 
  Есептеу алгоритмі дегеніміз не?
  

Жалпы шолу

Оқу жоспарында көрсетілмеген

Оқу жоспарында көрсетілмеген

8. 
   ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚТАРҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
   

Алдағы дәріс тақырыбына сәйкес:

а)өткен дәрістердің материалдары бойынша конспектіні және оқулықты қарап шығу.

б)осы тақырып бойынша мектепте не зерттелгенін еске түсіру.

В)Дәрісте баяндалған материалды мұқият түсіну (тәжірибелер, гипотезалар, теориялар, түсініктер, шамалар, заңдар және т.б.).

Г)Дәріс берген мұғалімнің қойған мәселелерінің шешілуіне қатысу.

Сұрақты тек дәріс тақырыбына сәйкес қою.

Физика курсын жақсы меңгеру үшін және жоғарғы оқу орнында оқуға әзірлену үшін ең алдымен сабақтың әдістемесін жасап алу керек. Жетістіктің негізгі шарты – жүйелі түрде оқу. Кез келген кітапты оқи беру пайдасыз, оны конспектілеу қажет. Яғни өзіңе керегін, яғни өзіңнің түсін-геніңді жазып алу керек. Кітапты тұтас көшіруге болмайды. Ал түсінбей қалған нәрселеріңді келесі сабақта мұғалімнен сұрап алып, қайта қосымша конспектілеу керек. Егер кітаптың белгілі бір тарауы түсініксіз болып қалса да, бұл сіздің қабілетіңіздің көрсеткіші емес, бұл тек өзіңізге және басқа адамдарға сұрақ қоя білмегеніңізден. Орта мектептің көлемінде де «неге?», «не үшін?», «қайдан?» деген сұрақтарсыз оқуға мүмкін еместігі белгілі.

Курста кездесетін қорытындыларды өз беттерімен жасау қажет (белгілі бір уақыт өткеннен кейін, конспектіге қарамай немесе оқулыққа қарамай жасауға тиісті.)

Сіз физикалық және грамматикалық дұрыс анықтама беріп үйренген-нен кейін, физикалық заңдарды жазып және олардың, қайда және қалай қолданылатындығын түсіндіріңіз, өздігіңізден зертханалық жұмыстарды істеп, жоғарыда көрсетілген сұрақтарға жауап беріп, қорытынды жасап үйренуіңіз керек. Бұл жағдайда, берілген тарауды оқып үйрену, аяқталған деп есептеуге болады.

Қорытындыларды, анықтамаларды және тұжырымдамаларды бірден жаттап алуға үйренбеу керек. Олардың мәнін түсініп, содан кейін жаттау қажет.

Қажетті жағдайда, түсінілген және бекітілген оқу материалы жадымызға енеді. Оқу материалын меңгеру үшін әртүрлі оқулықтарды пайдалану тиімді. Ал, емтиханға әзірленген кезде, студенттің өзінің конспектісі жеткілікті.

Радиоэлектроника пәні бойынша зертханалық жұмыстары негізінен электрлік аспаптармен жұмыс істеуге бағытталған. Әртүрлі аспаптарды жалғап үйрену, сұлба құрастыра білу және т.с.с..Осы дағдылардың бәрі де болашақ қызметте пайдаға асып оқытушының біліктілігін жоғарылатады.

Зертханалық жұмысты тез, әрі өнімді етіп қалай орындауға болады? Жұмысқа кіріспестен бұрын, допуск тапсырылады. Яғни студент жұмыстың теориясын меңгергендігін, тапсырмаларды ұғынатындығын көрсету керек. Допускі кезінде студент түсінбейтін мәселелерін де анықтап алуына болады. Бірақ, сөзсіз, студент допускіге тиянақты дайындалып келу керек. Осыдан кейін, рұқсат алған жағдайда, студент жұмысқа кірісе алады. Алдын ала дайындықтың қажеттігі сол- жұмысты тезірек орындап қою, түсініп істеу керек. Жұмыс бір сабақтың өне-бойы орындалуы тиіс. Үйге тек есептер шығаруды, және алынған тәжірибелік нәтижелерді математикалық жағынан өңдеуді қалдыруға болады.Әр жұмыстың орындалуына бір сағат уақыт беріледі. Жұмыс толық орындалып болғаннан кейін, тапсыру сұрақтарына жауап бере отырып, істелінген жұмысына есеп береді. Және өзінің істеген жұмысына қорытынды жасауы тиіс. Яғни жұмыстағы приборларды, формулаларды қолдануды түсінгені, меңгергені, сонымен қатар болашақта өз тәжірибесіне қолдана алатындығы туралы қорытындыға келу керек.

1. Вариант бойынша аспаптармен және зертханалық жұмыс жасауға арналған құрал-жабдықпен танысу.

2. Электр өлшеуіш құралдарды сипаттайтын шамаларды таблицаға толтыру.

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Амперметр, вольтметр және ваттметр тізбекке қалай жалғанады?
   
2. 
   Амперметр мен вольтметрдің өлшеу шегін қалай кеңейтуге болады?
   
3. 
   Өлшеуіш құралдардың шкалаларының құны қалай анықталынады?
   
4. 
   Әртүрлі жүйедегі электр өлшеуіш құралдардың жұмыс істеу принципі қандай?
   
5. 
   Олардың бір-бірінен ерекшелігі неде?
   
6. 
   Мектептегі физикалық эксперименте қандай жүйедегі электр өлшеуіш құралдар қолданылады?
   
7. 
   Өлшеуіш құралдардың өлшеу қателіктерін қалай анықтайды?
   
8. 
   Әр түрлі жүйедегі электр өлшеуіш құралдардың таңбасы қандай?
   
9. 
   Егер тізбекте амперметр, параллель, ал вольтметр тізбектей жалғанса не болады?
   
10. 
    Өлшеуіш құралдар жүйесіндегі жұмыс істеу принципі қандай?
    
11. 
    Комбинацияланған құрал дегеніміз не?
    
12. 
    Әр түрлі жүйедегі өлшеуіш құралдардың артықшылығы және кемшілігі?
    
13. 
    Өлшеуіш құралдардың абсолюттік және салыстырмалы қателігін қалай табуға болады?
    
14. 
    Өлшеуіш құралдар қандай белгі және символдармен анықталады?
    

ОСӨЖ: Зертханалық жұмыстың нәтижесін есептеп, қортындылап, есеп беріп таныстыру.

Әдебиет: Горин А.Ф, әдістемелік нұсқау

№3 Зертханалық жұмыс

1. Кедергі – 7 шт;

2. Амперметрлер- 4шт;

3. Вольтметр(300В);

4. Жалғанушы сымдар;

5. Стенд;

Тапсырма:

1. 
   Өткізгіштерді тізбектеп жалғау заңдылықтарын тексеру.
   
2. 
   Параллель жалғау заңдылықтарын тексеру.
   
3. 
   Өткізгіштерді аралас жалғап, осы тізбек үшін Ом мен Кирхгоф заңдарының орындалатынына көз жеткізу.
   

1. Кедергінің тізбектей қосылуы.

2. Электр сұлбасын тізбектей қосу. Тізбекті жинау керек. Токты қосу керек.

3.Вольтметрмен токтың екі жақты тізбегін және жалпы токты өлшеу керек. Көрсеткішін кестегі жазу керек. Кестеде қарастырылған есептеуді орындау керек.

Б) Кедергілердің параллель жалғануы

4. Схеманы жинау керек. Токты қосу керек.

5. Амперметр және вольтметр көрсетулерін қадағалау. Аспаптардың көрсетілуін кестеге жазу. Кестедегі есепті орындау.

В) Араласқан кедергілерді қосу.

6. Барлық кедергілерді қолдану арқылы схеманы жинау керек. Токты қосу керек.

7. Кестеге амперметр және вольтметр көрсетулерін жазу керек. Кестеде көрсетілген есептеуді орындау керек.

Сұрақтар:

1. 
   Өткізгіштерді тізбектеп жалғағанда қандай заңдар орындалынады?
   
2. 
   Өткізгіштерді параллель жалғағанда қандай заңдар орындалынады?
   
3. 
   Тұрақты ток тізбегі үшін Ом заңы.
   
4. 
   Тұрақты ток тізбегі үшін Кирхгоф ережелері.
   

№ 4 Зертханалық жұмыс

Тапсырма: