Мамандық : 5В071700 «Жылуэнергетикасы»

Мамандық : 5В071700 «Жылуэнергетикасы»

5В071800 «Электрэнергетикасы»

Өскемен

2015

«Өндірістік энергетика» кафедра отырысында талқыланды

Ақпараттық технологиялар және энергетика факультетінің факультеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

Дайындады

Норма бақылаушы Т.Тютюнькова

2. ПӘННІҢ СИПАТТАМАСЫ, ОНЫҢ ОҚУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ОРНЫ

Энергия қорларын үнемдеу бүгінгі күннің аса маңызды міндеттерінің біріне айналды. Өнеркәсібі дамыған әлемнің барлық мемлекеттерінде энергия үнемдеу шаралары дұрыс жолға қойылған. Өйткені көмірмен және көмірсутегімен жұмыс істейтін жылу электр станциялары түбі бір экологиялық проблемалардың асқынуына әкеп соқтыратыны белгілі жайт. Сондықтан әлем қайта қалпына келетін жергілікті энергия көздерін энергия үнемдеудің басты қайнар көзі ретінде қабылдап отыр.

Алған білімдері студенттердің шығармашылық мүмкіндіктерін кеңейтуі және ынталандыруы, алдағы мамандықтың пәндерін оқуына дайындау керек.
1.2 Пәнді оқытудағы мақсат
Пәнді оқыту мақсаты –

• 
  Экологиялық ойлаудың орталығын қалыптастыру, студенттердің экологиялық әлеуметтік тәрбиесін, жауапкершілігін, шығармашылық қабілеттілігін дамыту.
  
• 
  Әр түрлі экологиялық білім саласындағы қазіргі заманғы интегративті курстарды пайдалану және жасау.
  
• 
  Проблеманы өз бетінше шешіп талдай білу қабілетін дамыту, нақты жүйені дамыту, жүйелік әдістегі оңтайлы экологиялық шешімдер қабылдай білу.
  

Пәнді оқып үйрену нәтижесінде студенттің білуі шарт:

• 
  негізгі электротехникалық құрылғыларды қолдану аумағын, негізгі сипатын, құрылысын, әрекеттік парқын, терминологиясын және белгіленуін;
  

• 
  Жаратылыстанудың концепциясын түсіну, әдістемелік ғылыми танымның негіздерімен танысу;
  
• 
  Табиғатты тиімді пайдалануды және табиғатты қорғаудың халықаралық тәжірибелерін үйрену;
  
• 
  Қабілеттікті қалыптастыру, Қазақстан Республикасының экологиялық саясатының және экологиясының дамып, жетілуіне жеке үлесін қосу;
  

• 
  энергетикадағы жұмысын бақылауды ұйымдастыру.
  

4. 
   Пререквизиттер
   

Пәннің қолданған материалдары төмендегі курстарда алған білім негізінде жинақталады:

• 
  физика
  

• 
  жалпы энергетика;
  
• 
  жылу электр станциялары;
  
• 
  патентоведение;
  
• 
  станциялар;
  

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ

4. 
   Пән тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі*
   

2. 
   ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
   

2. АсқароваҰ.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. Жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы. . –Алматы: Заң әдебиеті, 2008. -90бет.

3. Жамалбеков Е.Ү., Білдебаева Р.М. Жалпы топрақтану және топырақ географиясы мен экологиясы. Алматы, Қазақ университеті, 2000.

2. 
   Қосымша
   

1. Колумбаева С.Ж., Білдебаева Р.М. Жалпы экология. Алматы, «Қазақ университеті», 2006.

2. Оспанова Г.С., Бозшатарова Г.Т. Экология. Оқулық.-Алматы: Экономика, 2002. –405 бет.

3. Мамбетқазиев Е., Сыбанбеков. Табиғатқорғау. Оқу құралы. -Алматы, Қайнар, 1990г.

4 БІЛІМДІ БАҒАЛАУ
4.1 Оқытушы талаптары
Оқытушының қоятын талаптары:

• 
  студенттер сабақ кестесіндегі дәрістік және іс-тәжірибелік сабақтарға қатысуға міндетті;
  
• 
  студенттердің сабаққа қатысуы сабақтың басында тексеріледі. Студент сабаққа кешіккен жағдайда, дәрісханаға ақырын кіріп, жұмысқа кірісуі керек, ал үзіліс кезінде оқытушыға кешігу себебін түсіндіру қажет;
  
• 
  сабаққа екі рет кешігу сабақтан бір рет қалумен тең;
  
• 
  балл көрсеткіші арқылы есептелетін жұмыстарды бекітілген мерзімде тапсыру керек. Жұмыс уақытылы тапсырылмаса, қойылатын балл төмендейді. Барлық жұмыстарды тапсырмаған студенттерге емтиханға кіруге рұқсат берілмейді;
  
• 
  қанағаттанарлық бағасын алған студентке аралық бақылауды қайтадан өтуге рұқсат берілмейді;
  
• 
  Р_ср = (Р₁ + Р₂)/2 орташа рейтингісі 50%-дан кем болған студенттерге емтиханға кіруге рұқсат берілмейді;
  
• 
  сабақ барысында ұялы телефондарды ажырату қажет;
  
• 
  студент сабаққа іскерлік киім киіп келуі керек.
  

Ағымдағы бақылау апта сайын өткізіледі және оған дәрістерге, іс-тәжірибелік сабақтарға қатысу мен өздік жұмыстарды орындау кіреді.

Білімге ағымдағы бақылау жасау семестрдің 7 және 15 апталарында тест түрінде өткізіледі. Рейтинг келесі бақылау түрлерінен жиналады*:

Әр пәннен өткізілетін емтихан емтихандық сессия кезеңінде тест түрінде жүргізіледі.

Пән бойынша студент білімінің қорытынды бағасын құрайтын көрсеткіштер:

- 40% қорытындысы, емтиханда алған баға;

- 60% қорытындысы ағымдағы үлгерім көрсеткіші.

Қорытынды баға есебінің формуласы:

Э – емтиханда алған бағаның цифрлік эквиваленті.

1. 
   Экология ғылымының анықтамасы, мақсат, міндеттері, басқа ғылымдармен байланыс. Экологияның табиғатты қорғау функциясы.
   

3. Экосфера дамуын анықтаудағы жаратылыстану процестері, геосфера және экосфера құрылымы мен қызметі. Қоғам мен экосфера арасындағы байланыс. Экологиялық факторлар жайлы түсінік (абиотикалық, биотикалық, антропогенді).

4. Химиялық элементтердің табиғи циклі.

5. Антропогенез және қоршаған орта. Антропогенездің экологиялық салдары.

6. Экожүйе тұрақтылығы. Қоршаған орта компоненттеріне адам іс әрекетінің әсері.

7. Суды тазарту әдістерінің физика-химиялық негіздері, су бассейндерін қорғау.

8. Климаттық ресурстарды және атмосфралық ауаны қорғау, ауаның аймақтық және локальдық ластануы. Климат өзгерісінің экожүйе үшін әсері, Жер климатының өзгеруі ғаламдық экологиялық проблема.

9. Гидросфераның негізгі ерекшеліктері. Адамның құрлыққ және суға әсері. Адам іс әрекетінің су сапасына әсері.

10. Антропогендік әсерден Арал теңізіндегі экологиялық салдары. Гидросфераның негізгі ерекшеліктері және су ресурстарын қорғау.

11. Биосфераның негізгі ерекшеліктері, оның экосферадағы ролі. Шөлдену проблемасы. Ұлттық бағдарламаның шөлдену проблемасының алдын алудағы жұмыстары.

12. Биосфераның биогеохимиялық зат айналымы.

13. Тірі жүйе ұйымдарының деңгейі. Экологиялық факторлардың классификациясы. Либихтің минимум заңдылығы, Шелфордтың толеранттылық заңдылығы, Толеранттылық диапазоны.

14. Жер ресурстары және топырақты қорғау. Топырақтың негізгі қызметінің классификациясы. Топырақтың антропогенді деградациясы. Топырақтың экосфера үшін қызметі және маңызы. Жыртылған жерлердегі топырақ құнарлылығын қайта қалпына келтіру.

15. Негізгі тіршілік орталары және олардың сипаттамалары.

16. Ерекше қорғауға алынған территориялар және олардың биологиялық алуан түрлілікті сақтаудағы маңызы. Ерекше қорғауға алынған территориялардың классификациясы әрекет ету принциптері, табиғатты қорғаудағы міндеттері.

17. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе түсініктері. Экожүйедегі негізгі түр аралық байланыс түрлері (нейтрализм, комменсализм, мутуализм жәнне т.б.). Эко жүйенің құрылымдық функционалдық ұйымдары. Экожүйедегі энергия ағымы және химиялық элементтер айналымы.

18. Энергияның 1% және 10% Линдеман теориясы. Экожүйенің табиғи дамуы: біріншілік және екіншілік сукцессия. Экожүйеннің бүтін және тұрақтылық механизмдері.

19. Қоршаған ортаның ластануының химиялық классификациясы. Полютант түрлері. Полютанттардың әсер ету механизмдері.

20. Атмосфера, гидросфера, литосфера и биосфера химиясы.

21. табиғатты қорғау саласының халықаралық ынтымақтастықтары. Табиғатты қорғау және экология сферасының халықаралық интеграциясы. БҰҰ конвенциясы.

22. Ядохимикаттар олардың пайдалану тәсілдері.

23. Экожүйе, оның құрылымы мен функционалды ұйымдары.

24. Қоршаған ортаның геоэкологиялық мониторингісі.

25. Биоэкологиялық мониторинг.

26. Геоақпараттық жүйе және экологиялық мәліметтер қорының ұйымдары.

27. В.И. Вернадскидің биосфера және ноосфера жайлы ілімі. Биосферадағы тірі зат концепциясының маңызы.

28. Антропогендік әсердің геологиялық және геохимиялық фактор ретінде концепциясы. Экологиялық жүйедегі адам орны. Н.Н. Моисеевтың коэволюция концепциясы.

29.Экологиялық мониторинг және оның ұйымдар бойынша талаптары. Экологиялық мониторингтің биосфера мониторингі ретінде қызметі.

30. Ксенобиотиктардың организмнен бөлінуі, биотрансформация, тасымалдану жолдары, транспорт.

31. Ластану көздерінің мониторингі, табиғатты қорғаудың ластануының жалпы мемлекеттік бақылау қызметі.

32. Табиғатты қорғау нормативтері. Экология негіздерінің нормативтері. Табиғатты және қоршаған ортаны қорғау құхықтары.

33. табиғи ресурстар сипаттамалаы, олардың классификациясы. Табиғатты тиімді пайдалану, аз қалдықты, қалдықсыз технология. Биологиялық ресурстар және өндірістік қауіпсіздік.

34. Қалдықтарды өндіру нормативтері, пайдалануы, олардың лимиттері.

35. Халық денсаулығы жәнне табиғи орта сапасы. Қоршаған ортаны қорғаудың бағалау критерилері.

36. Қоршаған орта ластануының қауіптілігі, ДДТ және пестицидттермен қоршаған ортаның ластануы.

37. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе түсініктері Экожүйенің автотрофты және гетеротрофты компоненттері. Популяцияның статикалық және динамикалық сипаттамалары. Биоценоз өнімділігі (біріншілік және екіншілік).

38. Биосфераның химиялық тұрақтылығы және биосфералық катастрофа. Химиялық табиғи үстемелердің биосфераға әсері.

39. Биоценоздың троофикалық құрылымы (продуценттер, консументтер, редуценттер). Қоректік тізбек, трофикалық деңгейлер, қоректік жүйе. Экологиялық пирамида. Түр аралық байланыстар бәсекелестік, жыртқыштық, паразитизм, симбиоз, комменсализм, аменсализм.

40. ҚР табиғи ортаның тұрақсыздану процессі, себептері мен салдары. Қазақстанның экологиялық проблемалары. ҚР экологияны қорғау саласының заңдары.

41. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуды қамтамасыз етуі. Қазақстанның тұрақты даму стратегиясы және орындау механизмі.

42. «Глобализация», «гуманизация» және «экологизация», түсініктері олардың өзара байланысы, Рим клубының қызметі, Әлем институтының бақылау қызметі.

43. Табиғи ресурстарды пайдаланудың экологиялық салдары. Табиғи ресурстардың санды және сапалы тозуы.

44. табиғатты тиімді пайдалану. Табиғатты тиімді пайдалану түсінігі.

45. Қазақстан Республикасының қорықтары. Табиғатты қорғаудағы олардың ролі.

46. Тұрақты дамуды қамтамасыз етуде «Жасыл химия».

47. Қазақстанның халық шаруашылығының экологиялық проблемалары. ҚР қайта қалпына келетін энергия көздерін пайдалануы.

48. ҚР энергияны үнемдеу және тиімді пайдалану.

49. Қазақстанның энергетикалық қауіпсіздігі: стратегиясы, бағдарламалары, жоспарлары.