Психотерапия әдістемелерін қолдана отырып, АҚыл-ой бұзылуының ауыр дәрежесі бар балалардағЫ

Біздің зерттеуіміздің гипотезасы мынадай болжам болып табылады: психотерапиялық әдістемені қолдану арқылы зияты ауыр дәрежеде бұзылған балалардағы дизартрияны жеңу бойынша түзету-логопедиялық жұмыстың тиімділігі логопедиялық жұмысты ұйымдастырудың негізгі принциптерін сақтауға, балалардың осы категориясының мүмкіндіктеріне сәйкес келетін пәрменді әдістер мен тәсілдерді таңдауға, сондай-ақ олардың эмоциялық-еркі саласының белсендірілуіне байланысты.

Ынтымақтастық қарым-қатынасын қалыптастыру, балалардың белсенділігін арттыру стандартты емес жұмыс түрлері мен тәсілдерін пайдалану есебінен мүмкін болады, оның ішінде психотерапевтік әдістемелерді (ойын терапиясы, музыкотерапия) пайдалану мүмкіндігі.

Инновациялық әдістерді қолдану проблемасы дизартрик-балалармен логопедиялық жұмыстың дәстүрлі әдістемелерімен бірге қазіргі заманғы логопедиялық ғылымда шешілмеген мәселелердің бірі болып отыр.

Ұсынылған гипотезаны тексеру үшін келесі міндеттерді шешу қажет болады:

1.Зерттеу мәселесі бойынша логопедиялық, психологиялық, педагогикалық әдебиеттерді зерделеу.

2.Дизонтогенездің әртүрлі варианттары бар балалардағы дизартрияны түзетудің қазіргі тәсілдерін талдау.

Осы дипломдық жұмыстың мақсаты психотерапия тәсілдерін қолдана отырып, зияты бұзылуының ауыр дәрежесі бар балалардағы дизартрияны жеңу бойынша эксперименталды бағдарламаны әзірлеу және сынау болып табылады.

Осы жұмысты жазғанда мен И.П. Павловтың адамның компенсаторлық мүмкіндіктері туралы теориялық жағдайына сүйендім: «Алғашқыда мүлдем орындалмайтын болып көрінетін көптеген жүйке міндеттері, рет-ретімен және сақтықпен қолданылған жағдайда қанағаттанарлық шешімін табуға болады ... ештеңе қозғалыссыз, тұрақсыз болмайды. Мұның бәріне қол жеткізуге, жақсыға қарай өзгертуге мүмкін, ол үшін тиісті шарттарды жүзеге асыру қажет».

Сонымен қатар біздің эксперименталды іс-әрекетіміздің теориялық-әдістемелік негізі -Е.Ф. Архипова, И Ю. Левченко, Л.А. Данилова, Е.М. Мастюкованың дизартрия кезіндегі түзету жұмыстарының мәселелеріне арналған жұмыстары болып табылады.

Психотерапиялық әдістемелерді таңдау кезінде біз музыкатотерапияға және ойын терапиясына қатысты заманауи әзірлемелерге сүйендік.
Қорытынды

ЭГ-да түзету жұмысының негізгі мақсаты психотерапиялық әдістемені қолдану арқылы зияты ауыр дәрежеде бұзылған балалардың эмоциялық саласын кеңейту және тұлға аралық өзара іс-қимыл дағдыларын дамыту болып табылады. Бұл мақсатта ойында жасырын сезімдерді экстериоризациялау, қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру, өз іс-әрекеттерін ерікті бақылау арқылы қол жеткізілді. Жасырын сезімдердің экстериоризациясы (оларды қызметтің сыртқы жоспарына енгізу) баланың босаңсуына ықпал етті, оның сабаққа деген қызығушылығын арттырды.

Эксперименталды (тәжірибиелі) оқытуды жүргізу барысында қарым-қатынас формаларының өзгеруінде, оның мазмұнын байытуда байқалатын оң динамика байқалды; ойын қызметінің даму болашағы анықталды, балалардың белсенділігі мен қарым-қатынасқа түсуге дайындығы артты, монологиялық және диалогтық сөйлеу көрсеткіштері жақсарды.

Жалпы зерттеу логопедиялық әсер етудің классикалық әдістерімен қатар, психотерапиялық тәсілдер, ойын әдістері, сөйлеу құралдарын ұйымдастыру және таныстыру тәсілі, сөйлеу қызметін арнайы ұйымдастырылған оқыту жағдайында ғана ынталандыру тәсілі болуы мүмкін екенін көрсетті.

Бұл әрекеттен мынадай қызықты фактін байқауға болады-"Дыбысты дәрі" көңіл-күйді қалыпқа келтіріп қана қоймай, бұлшық ет тонусының босаңсуына мүмкіндік берді.

Түзету-дамыту жұмысында дәстүрлі емес әдістерді қолдану қолайлы атмосфера туғызуға, оқытудың нәтижелілігін арттыруға мүмкіндік берді. Осылайша, зерттеу нәтижелері бойынша зияты ауыр дәрежеде бұзылған балаларда эмоционалдық-ерік және коммуникативтік салалары психотерапевтік әдістермен (атап айтқанда, музыкотерапия және ойын терапиясы) үйлесімде логопедтік әсердің көмегімен түзетіледі деген қорытынды жасауға болады.

Сабақтың әр кезеңінің, музыкалық, сөйлеу материалының, көрнекі құралдардың, көмекші құралдардың ойлануы, сондай-ақ артикуляциялық массаждың дозалануы, қолдың ұсақ моторикасына құм арқылы әсер ету арқылы зияты ауыр дәрежеде бұзылған балаларда дизартрияны жеңу бойынша логопедиялық жұмыста пәрменді болып табылады.

Әрбір педагог-логопед өзіне қызықты және қандай да бір тәжірибесі бар әдістемелерді таңдауға құқылы.

Бірақ педагогикалық ғылым бір орында тұрмайды. Осы дипломдық жұмысты жазу кезінде шығармашылық ізденістерде педагог-дефектологтар мен логопедтер жаңа әдістемелерді қажет ететінін, өз жұмысында жаңашыл идеяларды қолдану мүмкіндігін іздейтіндігін, бірақ дайын бағдарламалар мен әзірлемелердің тапшылығына тап болатынын көрдік.

Жоғарыда келтірілген психотерапиялық әдістер мен тәсілдер логопед-дефектологтарға зияты ауыр дәрежеде бұзылған балалардағы дизартрияны жеңуге және жұмыс істеуге көмектеседі деп есептейміз.