Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Оқушыларды Паскаль тілінің if және case (таңдау) операторларын пайдаланып программа құруға үйрету;
Дамытушылығы: Паскаль тілінің if және case (таңдау) операторларын пайдаланып программа құра отырып оқушыларды өз беттерімен программа құруға дағдыландыру, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Оқуыларды адамгершілікке, патриоттыққа, ұқыптылық жауапкершілдікке
тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: практикалық сабақ
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру
2. Өткен материалды қайталау
3. Жаңа сабақты түсіндіру
4. Сабақты бекіту
5. Үйге тапсырма
Өткен материалды қайталау сұрақтары
Құрылымдық операторларға қандай операторлар жатады?
Олар неше топқа бөлінеді?
Қарапайым және құрылымдық операторлардың айырмашылығы неде?
Паскаль тілінде операторлық жақша дегеніміз не?
Шартты оператордың қандай түрлері бар?
Іf операторының жалпы жазылу түрі қандай?
Таңдау операторы не үшін пайдаланылады?
Компьютермен жұмыс
№1. Екі санның үлкенін табатын программа құр.
Program max;
Var a, b, max: integer;
Begin
Readln (a,b);
If a>b then max:= a else max:=b;
Writeln (‘ max= ’ , max);
End.
№2. Үш санның үлкенін табатын программа құру керек.
Program max;
Var a, b, c, x, max: integer;
Begin
Readln (a, b, c);
If a>b then max:= x else max:=c;
Writeln (‘ max= ’ , max);
End.
№3 Екі санның кішісін табатын программа құру керек.
Program min;
Var a, b, min : integer;
Begin
Readln (a, b);
If a
Writeln ( ‘ min = ‘ , min) ;
End.
№4. Үш санның кішісін табатын программа құру керек.
Program min;
Var a, b, c, x, min : integer;
Begin
Readln (a, b, c);
If a
If x
Writeln ( ‘ min = ‘ , min) ;
End.
№5 Үш кесіндінің ұзындықтары берілген. Егер бұл үш кесіндіден үшбұрыш құру мүмкін болса, онда оның периметрін және ауданын табыңдар.
Program e5;
Var a, b, c : integer;
P1, p, s: real;
Begin
Readln (a, b, c);
If a+b>c then p1: = a+b+c ;
P:= (a+b+c)/2;
S:=sqrt (p*(p-a)*(p-b)*(p-c));
Writeln ( ‘ p1= ‘ , p1:5:2) ;
Writeln (‘ s=’,s:5:2);
End.
№6. Адам жасына қарап, оларды әлі мектепке бармаған, мектеп оқушысы, жұмысшы, зейнеткер деген төрт топтың біріне жатқызатын программа құрыңдар. Адам жасы пернетақтадан енгізіледі.
Program e6;
Var x : integer;
Begin
Writeln (‘ adam jasin engiz’ );
Readln (x);
If x<=6 then writeln (‘ ali mektepke barmagan’ ) else
If (x>6) and (x<=17) writeln (‘ mektep okushisi ‘) else
If (x>17) and (x<58) writeln (‘ jumisshi’) else writeln (‘ zeinetker’);
End.
№7. Екі сан берілген. Егер бірінші санның абсолют шамасы екінші санның абсолют шамасынан артық болса, онда біріншісін бес есе азайту керек, әйтпесе екі санды да өзгеріссіз экранға шығару керек.
Program e7;
Var x, y : real;
Begin
Writeln (‘x , y-?);
Readln (x, y);
If abs (x)< abs(y) then x:=x/5;
Writeln (x:5:2, y:5:2);
Readln;
End.
Үйге тапсырма: Паскаль тілінің басқару: шартты және шартсыз көшу, таңдау операторлары
Сабақтың тақырыбы: Паскаль тілінің шартты алдын ала тексеретін қайталау
операторы - WHILE.
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Оқушыларды Паскаль тілінің шартты алдын ала тексеретін қайталу – WHILE операторымен таныстырып, программа құруға дағдыландыру;
Дамытушылығы: Оқушылардың Паскаль программалау тілінде есеп шығару мүмкіндіктерін, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту;
Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, тиянақтылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру
2. Үй тапсырмасын тексеру
3. Жаңа сабақты түсіндіру
4. Компьютермен жұмыс
4. Сабақты бекіту
5. Үйге тапсырма
Өткен материалды қайталау сұрақтары
Шартты оператордың қандай түрлері бар?
If операторының жалпы жазылу түрі қандай?
Таңдау операторы не үшін пайдаланылады?
Жаңа материалды түсіндіру
Көп жағдайда аргументтердің әртүрлі мәні бойынша алгоритмнің белгілі бір бөліктерін бірнеше рет қайталауға тура келеді. Осындай процестерді ұйымдастыру үшін циклдық құрылымды алгоритмдер – қайталау операторлары қолданылады.
Цикл деп программадағы қайталанатын әрекетті айтады. Паскаль тілінде қайталау процесін жүзеге асыратын циклдік операторлардың үш түрі бар: арифметикалық цикл – FOR, шартын алдын ала тексеретін цикл – WHILE , шартты соңынан тексеретін цикл – REPEAT операторлары.
WHILE операторы. Алдын ала берілген шарт бойынша қайталуды жүзеге асыратын бұл оператор WHILE (оқылуы: уаил, аударылуы: әзірше) және DO (оқылуы: ду, орындау болып аударылады) түйінді сөздері қолданылып аударылады.
Цикл қайталанар алдында, логикалық өрнектің мәні тексеріледі. Егер True (ақиқат) болса, онда цикл денесі қайталанып орындалып отырады. Керісінше False (жалған) болса, циклдің орындалуы аяқталып, WHILE операторынан кейінгі жолдар орындалады.
Егер, ең басында өрнектің мәні False (жалған) болса, онда цикл бір ретте орындалмайды.
Мысалы: y = 3x+1, мұндағы х, -1 мен 2 аралығындағы сандарды қабылдайды, қадамы 0,5 тең.
Program eseptey;
Var x, y : real ;
Begin X:=-1;
While x<=2 Do
Begin Y:=3*x+1
Writeln (‘ x=’,x , ‘ ‘ , ‘y=’ , y) ;
X: = x+0.5;
End;
End.
Компьютермен жұмыс
№9. 1-ден n – ге дейінгі сандардың квадраттарының қосындысын табатын программа құру керек.
Program kvadrat;
Var s, i , n: integer;
Begin
WriteLn (‘ n = ’) ;
Readln (n);
I:=1;
S:=0;
While i<=n do
Begin S:=S + sqr (i);
I:= i+1;
WriteLn (‘ S=’ , S);
End;
End.
№10. Y= ex sinx+cosx функциясының мәндерінің [a, b] аралығында h қадамы бойынша өзгеру кестесін құратын программа құрыңдар.
Program y- tap;
Var x, y, a, b, h: real;
Begin
WriteLn (‘ a , b , h -? ’);
ReadLn (a, b , h);
X:= a;
While x<= b do
Begin
Y:=exp (x) * sin (x) + cos(x);
WriteLn (‘x=’, x:5:2, ‘, ‘ , y= ‘, y:5:2);
X:=x+h;
End;
End.
№11. Х € [1; 3] аралығындағы 0,2 қадаммен өзгергендегі y= функциясының мәнін тап.
Program esep;
Var x, y: real;
Begin
X:=1;
While x<=3 do
Begin y:= sqrt (x+1)-1/x;
Writeln (‘ x=’ , x, ‘y=’, y);
x:=x+0.2;
end;
readln;
end.
Үйге тапсырма: WHILE операторы.
Сабақтың тақырыбы: Паскаль тілінің шартты соңынан тексеретін қайталау
операторы – REPEAT.
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Оқушыларды Паскаль тілінің шартты соңынан тексеретін қайталау - REPEAT операторымен таныстырып, программа құруға дағдыландыру;
Дамытушылығы: Оқушылардың паскаль программалау тілінде есеп шығару мүмкіндіктерін, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту;
Тәрбиелік: Оқушыларды тиянақтылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру
2. Үй тапсырмасын тексеру
3. Жаңа сабақты түсіндіру
4. Компьютермен жұмыс
5. Сабақты бекіту
6. Үйге тапсырма
Өткен материалды қайталау сұрақтары
Қайталау операторлары не үшін қолданылады?
Цикл дегеніміз не?
Қайталау операторларының қанша түрі бар?
* WHILE қандай оператор?
Жаңа материалды түсіндіру
REPEAT қайталу операторы WHILE операторына ұқсас, айырмашылығы – қайталану шарты цикл соңында тексеріледі, сондықтан ол кем дегенде бір рет орындалатын болады. Екінші өзгешелігі – цикл тұлғасы шарт жалған болғанда қайталанып, ол ақиқат болған кезде циклді орындау доғарылады.
Бұл оператор Repeat (оқылуы: рипит, қайталау болып аударылады) және Until (оқылуы: антил, дейін, шейін болып аударылады) түйінді сөздерін пайдаланып орындалады.
Компьютермен жұмыс
№12 Р=1*2*3 … * N N ! факториалды табу программасын жаз.
Program fakt;
Var I , n , p: integer;
Begin
WriteLn ( ‘ n= ‘);
ReadLn (n) ;
I: = 1;
P:= 1;
Repeat
P:= p*1;
I:= i+1;
Until i>n;
Writeln (p:4);
End.
№13. у =3x+1 x €[1 ; 2 ], h =0,5 өрнегін WHILE, REPEAT операторларын пайдаланып программа құр.
Program y-tabu;
Var x , y : real ;
Begin
X:=-1;
Repeat
Y: = 3*x+1;
WriteLn (‘ y = ‘ , y);
X:=X+0,5;
Until x>2;
End.
№14. x €[1 ; 3 ] аралығында 0,2 қадаммен өзгергендегі y= функциясының мәнін тап.
Program esep;
Var x, y: real;
Begin
X:=1;
repeat
y:= sqrt (x+1)-1/x ;
Writeln ( x:3, y:5);
x:=x+0.2;
until x>3
readln;
end.
Достарыңызбен бөлісу: |