Физика, математика және ақпараттық жүйелер факультеті

8.1 Теориялық курстың тақырыптары

«АКАЖ» курсының есептері және мазмұны. «АКАЖ» басқа пәндермен байланысы. Курс құрылымы. Бағдарламалық құралдардың даму жолдары. Электронды кітапханалар. Кітапханалық технологиялардың негізгі даму жолдары.

Кітапхана қызметін автоматтандырудың негізгі ұғымдары. АКАЖ жобалаудың негізгі принциптері, кезеңдері. Автоматтандыру объектілерін жоба алдында зерттеу. Кітапхананың формалды ұсынылуы. АКАЖ жасау үшін техникалық тапсырманы құру.

АКАЖ функционалды ішкі жүйелері. Олардың мінездемесі, есептері және оларға қойылатын талаптар. АКАЖ ақпараттық қамсыздандырылу ішкі жүйесін жобалау. АКАЖ МҚ-ның логикалық құрылымын жасау. Ақпаратты өңдеу технологиясы. АКАЖ ұйымдастырушылық құрылымы. Мәліметтер құрылымы, мәліметтер форматы, МҚ логикалық құрылымы, ақпараттық ағын.

АКАЖ лингвистикалық қамсыздандырылудың қызметі және құралдары. АКАЖ ЛҚ ішкі жүйесінің ұйымдастырылуын және технологиясын жобалау.

Ұйымдастырылған-технологиялық документация. Ұйымдастырылған-технологиялық сұлбалар. Технологиялық сұлбалар және инструкциялар.

БҚ таңдау бойынша ұсыныстар. Коммуникативті қасиеттері. Адаптивтілік. Эксплуатационды мінездемелері.

АКАЖ-дағы мәліметтер құрылымы. Интеллектуалды қызметінің АЖО құрамы және құрылымы. АЖО-ның АКАЖ-дағы орны және қызметі. Кітапхана қызметкерінің АЖО: комплектатор, каталогизатор, библиограф, кітап беруші, оқушы, администратор және т.б..

Алгоритм түсінігі. Алгоритмді сипаттау тәсілдері және оларды құру принциптері. Қарапайым және күрделі командалар. Таңдау және шарттық оператор. Кітапханалық жұмыста кең таралған есептердің алгоритмдерін алгоритмдік тілде жазу мысалдары. Бағдарламалау тілдерінің ұғымы, жалпы мінездемесі. Кітапханалық және ақпараттық процесстерді орындау үшін бағдарламалау тілін таңдау.

Ақпаратты семантикалық өңдеуді автоматтандыру мәселелері, мүмкіндіктері және негізгі бағыттары. Аннотациялауды және рефераттануды автоматтандыру.

Ақпараттық – іздеу жүйелері ақпараттық іздеуді жүзеге асыру құралы ретінде. АІЖ негізгі компоненттері және олардың анықтамалары. АІЖ жіктемесі. Автоматтандырылған іздеуді ұйымдастыру режимдері.

Ақпаратты өңдеу жүйесінде ақпараттық тілдер табиғаты. Табиғи тіл мен жасанды тілдердің айырмашылықтары. ЭЕМ –де түрлендірілетін ақпараттың түрлері. Ақпараттық іздеу тілдері. Ұғымы және анықтамасы. Қойылатын талаптар. АІТ түрлері. Дескрипторлық тілдер. Негізгі түрлері, қолдану облысы, артықшылықтары және кемшіліктері. Лингвистикалық және ақпараттық – іздеу тезаурустары. Оларды құру және пайдалану принциптері.

Практикалық жұмыс№ 1. комплектатор АЖО.

Практикалық жұмыс№ 2. Библиограф АЖО.

Практикалық жұмыс№ 3. Каталогизатор АЖО.

Практикалық жұмыс№ 4. Администратор»: жазбаларды сақтау АЖО.

Практикалық жұмыс№ 5.Файлды дискте сақтау.

Практикалық жұмыс№ 6. кодты өзгерту.

Практикалық жұмыс№ 7.мәліметтерді жүктеу.

Практикалық жұмыс№ 8. Инвентарлы кітапты жасау.

Практикалық жұмыс№ 9. Қосынды кітапты жасау.

Практикалық жұмыс№ 10.Жаңа кітаптардың бюллетенін жасау.

Тақырып 8. ЭЕМ-да ақпаратты өңдеу процесстерін алгоритмдеу.

Практикалық жұмыс№ 11. ЭЕМ көмегімен кітапханалық және библиографиялық есептерді құру.

Практикалық жұмыс№ 12. Семантикалық ақпаратты өңдеу.

Практикалық жұмыс№ 13. Жаңа құжаттарды құру.

Практикалық жұмыс№ 14. Құжаттармен жұмыс істеу принциптері

Тақырып 11. Автоматтандырылған ақпараттық – іздеу жүйелері (ААІЖ).

Практикалық жұмыс№ 15. Автоматтандырылған іздеу тәсілдері.

Практикалық жұмыс№ 16 ААІЖ функционалды мүмкіндіктері.

Практикалық жұмыс№ 17. ААІЖ: маркер, анықтамалар, мәліметтер өрістер.

Практикалық жұмыс№ 18,19. Интернет ААІЖ: Яндекс, Google және т.б.

Практикалық жұмыс№ 20, 21. Интернеттегі кітапханалар сайттары. Бейсембаев атындағы ПМУ кітапханасының сайты.

Практикалық жұмыс№ 22. Тезаурустарды құру және пайдалану әдістері.

Егер Сіз барлық сабақтарға кешікпей қатысатын болсаңыз, барлық сабақтарға дайындықпен және белсенді қатысып отырсаңыз, барлық тапсырманы уақытында және сапалы орындап отыратын болсаңыз, онда бақылау шараларының күнтізбелік кестесінде көрсетілгендей жоғарғы ұпай жинайсыз.

Сабақтарға қатысу міндетті болып табылады. Себепті босатулар студентті практикалық және өз бетімен жұмыстар кешенін орындамауынан босатпайды. Осындай жағдайда оқытушының кеңес беру уақытымен сәйкес студенттің жеке тапсырмалары бойынша қайта тапсыруына мүмкіндігі бар.

Дербес компьютермен жұмыстардан алынған практикалық дағдылар пән бойынша өз бетімен жұмысты орындау дұрыстылығымен бағаланады.

Студент сабаққа кешігетін болса, сабаққа кіргізілмейді және босатылған сабақты қайта тапсыруға мүмкіндігі болмайды. Сабақтағы ережені бұзғаны үшін айып салынады – бір сабақтан 5 ұпай алынып тасталады.

Барлық аудиторлық уақыттар дәрістік сабақтарға, практикалық, зертханалық жұмыстарға және оқытушымен студенттің өздік жұмысы тапсырмалары бөлінеді. Әр сабаққа дайындық және барлық материалдарды оқу міндетті. Сіздің дайындықтарыңыз ауызша сұраулармен, бақылау жұмыстарымен және межелік бақылаулар тестілері мен тапсырмаларымен тексеріледі. Өздік жұмысы өз нұсқаңызға сәйкес орындалуы қажет, әйтпесе жұмыс есептелінбейді. Тапсырма нұсқаларын оқытушы тағайындайды.

Барлық тапсырмалар уақытында орындалып, тапсырылуы қажет. Кешіктірілген тапсырмалар төмен бағаланады. Бақылау жұмыстарын кез келгенін көшіруге және емтиханда көшіруге тыйым салынады. Айыптық санкция бақылаудың осы түрі үшін ұпайдың 80%-ын құрайды.

Егер бақылау шараларын өткізу уақытында қандай да бір себептермен қатыса алмасаңыз, онда оқытушының кеңес беру кестесімен қайта тапсыруға мүмкіндігіңіз болады.

Семестр ортасында және аяғында 100 балдық бағалау бойынша ағымды үлгерім бағасы анықталады. АҮ бағасы практикалық және өздік жұмыстардың орындалу сапасына, дер кезінде тапсыруына байланысты болады.

Семестрде компьютерлік тестілеу бойынша екі межелік бақылау қарастырылған. Межелік бақылауға тек қана АҮ бойынша 50 балл жинаған студенттер жіберіледі. Тестілеу сәйкес блоктың материалдарына сай жүргізіледі.

1 рейтинг

Р1 = АҮ 1*0,7 + МБ1*0,3.

Пән бойынша қорытынды рейтинг ұпайлар мына формула бойынша есептеледі:

мұндағы: ЖР – жіберілу рейтингі, Е – емтиханда алынған ұпайлар саны

Емтихан тест түрінде жүргізіледі.

10 Әдебиеттер тізімі

Негізгі

1. 
   Воройский Ф.С. Основы проектирования АБИС.-М., Либерия, 2002.
   
2. 
   Воройский Ф.С. Аналитико-синтетическая обработка и переработка информации в автоматизированных системах НТИ: основные организации и технологии. - М.: ИПКИР, 1991.
   
3. 
   Коровякова И.Д. Автоматизированные библиотечно-информационные системы и сети. - М.: МГИК, 1983.
   

Қосымша

4. Алешин Л.И. Автоматизация в библиотеке.Ч.1.-М. МГУКИ,2001.

5. 
   Библиотеки и ассоциации в меняющемся мире: Новые технологии и новые формы сотрудничества: Материалы междунар.конф. «Крым-1995-2001».-М.:ГПНТБ России, 2002.
   

6. Дригайло В.Г. и др. Основы управления библиотекой высшего учебного заведения. - М.: Либерия, 2004.

7. 
   Земсков А.И., Шрайберг Я.Л. Электронные библиотеки.-М.:Либерея,2003.
   

8. Зупарова Л.Б. и др. Библиотечная обработка документов.- М.:Леберея,2003..

9. 
   Информатика/Под ред. Симоновича С.В.-СПб.:Питер,2000.
   
10. 
    Кузнецов О.А. Автоматизация в библиотеках.-М.:Книга,1975.
    
11. 
    Руководство по UNIMARC: руководство по применению международного коммуникативного формата UNIMARC/пер. с англ.-М., 1992.
    
12. 
    Саак А. и др. Информационные технологии управления. - СПб., 2005.
    
13. 
    СИБИД (Система стандартов по информации, библиотечному и издательскому делу) ГОСТ 7.1-2003. Библиографическая запись. Введ. 01.07.2004.-М.,2004.
    
14. 
    СИБИД. ГОСТ 34.003-90. Автоматизированные системы. Термины и определения.- М.,1991.
    
15. 
    СИБИД. ГОСТ 34.601-90. Автоматизированные системы. Стадии создания. - М., 1992.