Практикалық сабақтарға тапсырмалар

жүктеу 25,48 Kb.

бет	3/3
Дата	21.01.2022
өлшемі	25,48 Kb.
	#33978
түрі	Сабақ

1 2 3

2 урок каз.яз

Ұлттық салт-дәстүрлер

Қазақ халқының салт-дәстүрлеріне: құрсақ той, қазанжарыс, сүйінші, шілдехана, бесікке салу, қырқынан шығару, тұсаукесер, байғазы, құда түсу, тойбастар, жар-жар, беташар, енші, шашу, қалжа, тымаққа салу, тыштырма, ит көйлек, қырқынан шығару, тұмар, тұлым, кекіл, айдар, мойнына бұршақ салу, бала асырау, ырым, көз тию, сүндеттеу, қалау, тоқым қағар, бата, базарлық, көгентүп, жеті ата, ат тергеу, жасау, қызойнақ, бастаңғы, қыз танысу, шарғы, қынаменде, босаға майлау.

Сүйінші - қуанышты хабар жеткізуші адам сүйінші, сүйінші! деп келеді. Мұндайда қуанышты үй иесі қалағаныңды ал дейді немесе оған риза болатындай сыйлық ұсынады. Бұл шын қуанудың, ризалықтың белгісі.

Шілдехана – жаңа туған нәрестенің құреметіне жасалатын ойын-сауық той. Шілдеханаға шақырумен де шақырусыз да бара береді. Шілдехана өмірге адам келгеннің және оған қуанудың белгісі.

Бесікке салу – жаңа туған баланы бесікке салу халқымыз үшін елеулі дәстүрдің бірі. Бесікке салу жолы үлкен, елдегі тәрбиелі, өнегелі әжелерге, әйелдерге тапсырылады. Бесікке үстіне жеті түрлі қадірлі таза заттар қойылады.

Тұсау кесер – сәбиді қаз тұрғаннан кейін тез жүріп кетсін деген тілекпен жасалатын ғұрып, ырым. Ол үшін арнайы ала жіп дайындалады. Бұл ала жіп аттамасын деген ұғымнан шыққан. Бұл ала жіппен баланың аяғын кәдімгідей тұсап, оны аяғын жылдам басатын әйелге қидырады. Тұсауы кесілген баланы қолынан ұстап тез жүгіртеді, шашу шашылады.

Байғазы – балалардың, жастардың жаңа киімі, заты үшін (мысалы қамшы, шана, ер-тоқым) берілетін ақшалай, заттай сый.

Тойбастар – тойдың кешкі ойынын өлеңмен бастайды. Сонда айтылатын өлең тойбастар деп аталады. Тойбастарды бұрын елге белгілі ақындар мен әншілер бастаған.

Жар-жар - ұзатылатын қыздың тойында қыз-жігіттер тобы - кететін қыздың көңілін аулау, бара жатқан жағында да осындай жақсы жайлар болатын өлеңменен айтысады. Сонымен бірге олар қыздың бақытты, абыройлы, елге сыйлы болуына тілектестік білдіреді.

Беташар - жаңа түскен келінді беташар дәстүрі жасалмай ешкім көре алмайды. Оны көру үшін әдейі беташар жасалады. Оған тойға жиналған туыс-туғандар тегіс қатынасады.

Енші – балалары ер жетіп, жеке үй болғанда ата-анасы оған отау тігіп, дүние мүлік мал береді.

3.Төменде берілген жаңа сөздерді түсіндірме сөздіктен қарап, жазып алыңыз. Оларды қатыстырып бірнеше сөйлем құрастырыңыз.

Құрсақ той, қазанжарыс, сүйінші, шілдехана, бесікке салу, қырқынан шығару, тұсаукесер, байғазы, құда түсу, тойбастар, жар-жар, беташар, енші, шашу, қалжа, тымаққа салу, тыштырма, ит көйлек, қырқынан шығару, тұмар, тұлым, кекіл, айдар, мойнына бұршақ салу, бала асырау, ырым, көз тию, сүндеттеу, қалау, тоқым қағар, бата, базарлық, көгентүп, жеті ата, ат тергеу, жасау, қызойнақ, бастаңғы, қыз танысу, шарғы, қынаменде, босаға майлау.

4. Ырыс алды – ынтымақ туралы сұхбаттасу.

5. Ынтымақ, бірлік, отбасы туралы мақала жазу, жаттау.
Студенттің өздік жұмысына арналған тапсырмалардың орындалуына әдістемелік ұсыныстар:

1. Салт дәстүрге байланысты сөздікті еске түсіріңіз, шағын мәтін жазыңыз .

2. Отбасы ынтымақтастығы тақырыбына тіл дамыту.

3. Ырыс алды – ынтымақ туралы шағын шығарма дайындаңыз.

Студенттің өздік жұмысында орындалған тапсырмаларды беру нысаны:

Студент өздік жұмысын 12 беттік дәптерге жаттығулар түрінде орындайды, хабарлама бөлек А4 парағына жазылып, қорғалады.

Бақылау сұрақтары:

1. Ырыс алды – ынтымақ – тыңдалым, сұхбаттасу, монолог.

2. Отбасы ынтымақтастығы тақырыбына - тіл дамыту

3. Отбасы, ынтымақтастық туралы мақалдар.

4. Ырыс алды – ынтымақ туралы - шығарма.

5. Сұраулы, өтініш, тілек мәнді сөйлем - жаттығулар.

жүктеу 25,48 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3