ПоәК 042-16. 16 44/03-2013 Баспа №2 04. 01. 2013 ж

Кішкене кемелердің иелері басым болып,ғ көпшіліктің өмірі теңіз болып «ол серуен емес, ол-спорт» деп атаған.

Кеме азаматқа көне заманнан белгілі. Ол суда немесе су астында жүзе алатын, жүк немесе жолаушылар тасуға және басқа жұмыстарға арналған су транспорты.

1782 жылы орыс өнер тапқышы И.П. Кулыбин судың қысым күшімен айналдырылатын доңғалағы бар кеме жасады. Доңғалағы бу күшімен айналатын алғашқы кеме Англияда 1802 ж, АҚШ-та 1807 ж, ал Россияда 1810 ж жасалды. 1805 ж Петербург пен Кронштадт аралығында «Елизавета» атты пароход қатынай бастады. Бұл дүние жүзіндегі тұнғыш теңіз пароходы еді. Кемелерде бу двигательдерімен қатар желкен де пайдаланылды. XVIII ғасырдан бастап бу двигательдерінің су ескіш доңғалақтары еспе винттермен алмастырылды.

XIX ғасырдың ІІ жартысынан бері кеме жасауға темір конструкциялар кеңінен пайдаланылуда. Темір корпусты алғашқы кеме 1822 ж Англияда жасалды.

1883 ж Россияда жасалған «Чесма» 1888 ж, жасалған ағылшындық «Нил», «Трафольгар» броненосецтеріне құйма болат пайдаланылды.

1894 ж Англияда бу турбиналы тәжірибелік «Турбиния» кемесі сыннан өтті. Мұндай қуатты кеме Россияда жасалды. 1903 ж Россияда дүние жүзінде тұнғыш рет өзенде жүзуге арналған дизельдік кеме «Вандал» су жолына шықты.

Словутич қаласының «Ақ қанат» атты яхта клубы 90 жылдардың басында басталды. Сол уақытта Толинский четверттонигі яхта клубында пайда болды. Ол кезден көп уақыт өтті.

Яхта 2 атын өзгертті, су қоймаларына және қара теңізге тәжірибелі матростардың басқаруымен және тәжірибелі капитандардың командаларымен өзендермен өте көп жүзді, Ал 90 жылдардың аяғында яхтода экипаж болды, яхта жөнделіп жаңа атымен, «Ақ қанат» атты яхта клубына өз орнына тұрды.

Қайық – ескекпен, желкенмен немесе двигатель күшімен қозғалысқа келтірілетін суда жүзуге арналған шағын қатынас құралы. Қайық адамзатқа көне заманнан белгілі. Неолит және қала дәуірлерінде үлкен теңіздер мен мұхит жағалауларын мекендеген халықтар су жануарларының терілермен қапталған ағаш немесе сүйек қаңқалы қайықтарды пайдаланған. Қазіргі кезде қайық тек спорттық және кәсіптік мақсаттарға ғана пайдаланылады. Әскери – теңіз флотының құрамында қайықты канонерлік қайық, сүңгуір қайық деп аталатын түрлері бар.

Елде жалпы ұзындығы 2,5 млн км 100 мыңнан астам өзендер мен 2,5 мың ірі көлдер бар. 500 мың км ұзындықтағы өзендер су жолы және жүзу үшін.

Өзендер хабарламаның ең ескі жолы болып табылды және мемлекеттің дамуында маңызды роль атқарды. Теміржол пайда болғанға дейін өзендер негізгі тасымалдау жұмыстарын қамтамасыз етті. Өзендер су жолы ретінде табиғи жағдайда қолданылды. Су жолдары европалық бөліктің негізгі су жолдарында жиі ұйымдастырылды. Сібір және Орта Азия өзендері аз мөлшерде эксплуатацияланды/6%/. Өзен транспорттары үшін каналдар маңызды роль атқарды.