ПОӘК 042-14-3-03-041/02-2012
|
Басылым № 1 11.09.2014ж.
|
Бет -
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейлі СМЖ құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042-17-2.1.003/03 -2014
|
ПОӘК
«Жобаларды басқару» пәнінен оқу-әдістемелік материалдары
|
Басылым № 1
11.09.2014 ж.
|
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«ЖОБАЛАРДЫ БАСҚАРУ»
6М050700 - «МЕНЕДЖМЕНТ» мамандығы
ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛЫ
Семей – 2014
МАЗМҰНЫ
1.Глоссарий
2.Дәрістер
3.Практикалық сабақтар
4.Магистранттардың өздік жұмысы
1 ГЛОССАРИЙ
Ганта диаграммасы - Жұмыс жоспарын уақытында корсететін график.Жұмыстар және басқа да кестелік мәліметтер сол жағында орналасады, ал жұмыс ұзақтығы көлденең кесінділер арқылы кундердің басталуымен және аяқталуымен сәйкес орналасады.
График түріндегі талдау әдісі және программының бағалары - Желілік талдау әдісі, ол модельдей нәтижесінде алынған статистикалық мәліметтерге негізделген оқиғалардың іске асырылуының баға ықтималдылығын береді.
Дельфи әдісі - Анонимді сауалнамаларды жүргізу жолымен сарапшы-мамандардан баға алу әдісі.
Жоба - Уақытша және қор шектеулердiң шарттарындағы нақтылы мақсаттардың табысына әр түрлi функционалдық облыстардан өзара байланысты әсерлерiнiң үйлесін орындау тиесiлi сирек кездесетiн кәсiпорыны.
Жоба жоспары - Үстірті бекітілген құжат, ол жобаның бақылаумен және орындалумен іске асырылады.
Жоба мақсаттары - Қызметтің қалаған нәтижесі, оны іске асыру шартында берліген жобаның табысты нәтижеге жетуі.
Жоба менеджері - Жобаны басқаруға жауапты тұлға.
Жоба мониторингі - Жобаның орындауы бойынша жию процессi, мәлiметтердiң талдауы, есептеу нәтижелерiнiң ұсынысы, жоспарлы салыстыру.
Жобаларды басқарудың ақпараттық жүйесі - Қолдауға бағытталған және жобаны жоспарлау және басқару процесінің тиімділігін жоғарлатудағы әдістемелік, техникалық, программалық және ақпараттық құралдардың ұйымдастырушылық-технологиялық кешені.
Жобаны басқару - Жобаны орындауда негізгі мақсат жоба қатысушыларының кутулердің табысы немесе асып кетуідегі білім, дағдыларды, әдістерді , құралдарды және технологияларды қолдану.
Жобаның бизнес-жоспары - Бөлiмдердiң белгiлi тiзбегiндегi қысқаша форма инвестициялық жоба бойынша инвестор ұсынылатын негiзгi құжаты жобаның бас мiнездемелерi баяндалады. Бизнес-жоспар белгiленетiн инвестициялардың тиiмдiлiгіне инвесторларды сендiруге шақырылған.
Жобаның инициациясы - Жобаны басқару процесі. Жобаның басталуы немесе оның кезекті фазасындағы тіршілікті циклін мақұладу нәтижесі болып табылады.
Жобаның сметасы - Қаралатын уақыт аралығының ағымдарында қолайлы орындауларға, жұмыстағы жоспары бойынша үйлесімді шығындардың сомасы.
Жобаның ұйымдық құрылымы - Тиiстi уақытша ұйымдық құрылым, ол өзіне барлық оның қатысушылары және жоба мақсатына табысты жетуі кіргізеді.
Жоспарланған жұмыстың жоспарлы құны - Жоспарлы құн істелген жұмыс пайызының көбейтіндісіне тең болады. Ол жобаның бастапқы жоспарына сәйкес ағымдағы санға жету керек.
Жұмыстың нақты көлемі - Жұмыстың толық нақты көлемі.
Коммуникацияны жоспарлау - Жоба қатысушыларының және мүдделі тұлғалардың ақпараттық және коммуникациялық қажеттіліктерін анықтау, олардың қанағаттануы бойынша шараларды өңдеу.
Монте-Карло әдісі - Демалыс айнымалы кешендi жол және ықтимал үлгiнiң алу процессiнде мәндердiң бағасы қолданылатын әдiс.
Нақты басталуы - Жұмыс істеу күні
Істелінген жұмыстың нақты бағасы - Жұмыстың нақты шығындары, жобаның жарты бөлігі, бүкіл жоба.
Істелінген жұмыстың физикалық пайызы - Істелінген жұмыс көлемінің пайызы. Істелінген жұмыстың жоспарлы бағасын есептеуде қолданылады.
Нақты шығындар - Нақты істелінген жұмыс және бекітілген шығындар көлемінің қорлар құнының сомасы.
2 ДӘРІСТЕР
Тақырып 1. Жобаларды басқару түсінігінің базалық классификациясы.
Жоба. Жобаларды басқару.
Жобаның өмірлік циклы.
Жобаларды басқарудың қызметтері. Жобаларды басқарудың жүйелері.
Жоба - компоненттер, есепке алатын экономикалық, саяси, әлеуметтiк, технологиялық, нормативтiк, мәдени және басқа факторлар iшкi және сыртқы қосатын нақтылы ортада жұмыс iстейдi.
Жоба нақтылы мақсаттардың нәтижесіне, табысына, нақтылы пәндiк облысқа әрдайым бағыттаған. Жобаның iске асыруы жобаның өкiлеттi басқаруы, жобаның менеджерi және жобаның жоба бойынша қызметтiң жеке ерекше түрлерi, процессін орындайтын басқа қатысушыларының жобасының бұл басқаруда жұмыс iстейтiн командасымен iске асады. Жоба бойынша жұмыстардағы, әдеттегiдей, жартылай бос еместiк шартқалары, жалпы жүйелiк функциялар тағы басқаларды жоспарлау, басқару, бақылау, ұйымды, әкiмдiк етудi қоса тапсырмалар, қызметтiң түрлерiнiң оларың функциясын жүктелген жауапты орындауларына серiктестiктердiң сызықты және функционалдық бөлiмшелерiнiң өкiлдерi қатыса алады.
Жобаның қазiргi әдiстердiң жүйенiң қолдануы, сапаға, табысқа арналған құрамға және жұмыс көлемi бойынша нәтижелердiң жобасында, құн, уақыт нақтылы басқаруларының технологияларының техникасы, оның мақсаттарының тиiмдi табыс жолымен бағытталған тiршiлiк цикл бойыдағы ұйым, жоспарлау, басқару, адамгершiлiк және заттық қорлардың үйлестiруiн әдiстемелiк жобамен басқару.
Жобаны тиімді басқаруы үшін жүйе жақсы құрылған болуы керек (сонымен бiрге декомпозиция). Құрылымның мәнi iшкi жүйедегi жоба және оның басқаруын жүйесiнiң бөлуiне және басқаруға болатын компоненттерге апарады.
Жобаға қатысушыларының негiзгi құрылымдық бiрлiгi негiзгi жобаның командасы болып табылады - және жоба шеңберiнделерiнде инвестициялық процесспен басқаруды жүзеге асыратын (немесе бұл қатысушылар бiр құрамына кiретін) жобаның дербес қатысушы болып қалыптасатын арнайы топ.
Жобаның iске асыруы едәуiр дәрежедегі құрылымы өзiмнiң жобасына ықпал ететiн ұйымдастыру формасы шеңберiнделерiнде болады.
Жобаның өмірлік циклі - (пайда болу кезіндегі уақыт аралығы, жобаның пайда болу және жойылу кезеңі, аяқталуы) жоба бойынша жұмыстардың қаржыландыруының мәселелерiнiң зерттеуге арналған бастапқы ұғым болып табылады және тиiстi шешiмдердiң қабылдануы. Жобаның тiршiлiк циклiн iрiлендiрiлген үш негiзгi мағыналы фазаларға бөлуге болады: инвестиция алдындағы, инвестициялық және қолдану кезiндегi.
Ары қарай бөлiктеу жобаның ерекшелiгiнен айтарлықтай тәуелдi болады. Осылай, өмірлік цикл төрт фазада жіктеледі, олар:
мақсаттарды құрастыру, инвестициялық мүмкіндіктердің талдауы, жүзеге асырылатындықтың дәлдеуі (техникалық-экономикалық дәлдеуделер) және жобаны жоспарлауды қосатын концептуалды фаза.
Жобалау фазасы: жұмыс құрылымының және орындаушыларды анықтау, жұмыстың күнтізбелік графикасын құрастыру, жоба бюджетін жобалық-сметалық документация құрылымын, келіссөздер және мердігерлермен, жабдықтаушылармен келісім шартқа отыру.
қызыметшiнiң құрылыс, маркетинг, үйренуiн қоса жобаның жобаның iске асыруы бойынша жұмыс қосатын орындауларындағы фаза;
Жобаның қабылдау сынағының жағдайы, пайдалануға тәжiрибе үшiн пайдалануды және жобаның өткiзуiн жалпы алғанда қосатын фаза аяқтаулары.
Қолдану кезiндегi фаза: қабылдау және iске қосу, жабдықтың алмастыруы, кеңейту, жаңғыртуды, инновацияны қосатын
Жобаны басқару функциясына: жоспарлау, бақылау, жобаның бюджетiн талдау, шешiм қабылдау, құрастыру және бақылап отыру, жүзеге асыруды ұйымды, барлау, бағаны, есеп беру, сараптаманы, тексерудi және қабылдауды, бухгалтерлiк есеп, әкiмдiк ету кіреді.
Жобамен басқарудың шағын жүйесi: мазмұнмен және жұмыс көлемдерiмен басқару, уақытпен, ұзақтықпен басқару, құнмен басқару, сатып алулармен және жабдықтаулармен сапаны басқару, басқару, ресурстарды бөлумен басқару, адамгершiлiк қорлармен басқару, тәуекелдермен басқару, қорлардың қорларымен басқару, мәлiметпен және коммуникациялармен бiрiгіп басқару кіреді.
Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
Жоба. Жобаларды басқару.
Жобаның өмірлік циклы.
Жобаларды басқарудың қызметтері. Жобаларды басқарудың жүйелері.
Ұсынылатын әдебиеттер:
Шапиро В.Д. и др. Управление проектами. Учебник для вузов – СПб.; «ДваТрИ», 2006.
Управление проектами. Толковый англо-русский словарь – справочник / Под ред. проф. В.Д. Шапиро. М.: «Высшая школа», 2007.
Мазур И.И., Шапиро В.Д. Управление проектами. Справочное пособие. М.: Высшая школа, 2001.
Тақырып 2. Жобалардың классификациясы.
Жобаларды басқарудың әдістері.
2. Жобаларды басқарудың типтері.
Басқарудың әдiстерi едәуiр дәрежеденiң жобаларымен жобаның (өлшем ) масштабы, iске асыру, сапа, қорлардың өресiздiгiнiң мерзiмдерi, орын және iске асырудың шарттарынан тәуелдi болатын байланыстылар, өйткенi негiзгi түрлерін қарап шығамыз, аталған факторлар бiрлерге үстем болатын роль ойнайтын және өздiң ерекше iлтипатына талап ететiн арнайы жобалар, өңге факторлардың ықпалы бақылаудың үйреншiктi процедураларының көмегiменiмен бейтарап қалдырады. Төменде «Классикалық» түр «нормальный» жобалар конструктивтiк iске асырудың масштабтарға, мерзiмдерi, орындау, қорлардың өресiздiгiнiң сапасы бойынша классификациялалған.
Шағын жобалар масштаб бойынша үлкен емес, оңай және көлемдермен шектелген. Осылай, американдық тәжiрибеде :
Капитал салымдары: 10-15 долларға дейін
Еңбек шығындары: 40-50 мың ад.-сағ.
Шағын жобалар мысалдары : жұмыс iстейтiн өндiрiстердiң қоюлар, (жиi - орындау блокпен-модулдiктерге ) ептеген өнеркәсiптiк кәсiпорындар, жаңғырту тәжiрибе-өнеркәсiптiгі.
Аз жобалар жеңiлдетулердiң жобалау және iске асырудың процедурасы, (жай ғана қысқа мерзiмдi зияткерлiк, Трудовоелер және заттық қорлар қайта үлестiруге болады) жобаның командасының Олардың жоюына уақыттың дефицитiмен байланысты мүмкiн делген қателердiң дұрыстауын бейнеттiлiк сонымен бiргелер контракт шарттары жобаның көлемдi мiнездемелерiнiң тiптi мұқият анықтауы, жобаның қатысушылары және олардың жұмысының әдiстерi, сонымен бiрге жобаның графикасы және есептеу нәтижесiнiң формалары, талап етедi.
Мегажобалар - бұл уақытпен олардың орындау өлшеулi қор ерекшеленген бiр мақсат бiрiккен өзара байланысты жобалардың жиын болатын мақсаттық программалар. Мұндай программалар мысалы халықаралық, мемлекеттiк, ұлттық, аймақтық бола алады: еркiн экономикалық аймақтар, республикалар, солтүстiктiң аз халықтары және тағы басқалар дамыту), (экономиканың бiрнеше салалары мүддесі) сала аралық, салалық және аралас. Программаның әдеттегiдейi басқару жоғарғы деңгейлерiнде қалыптасып, сүйеп үйлестiредi: (мемлекетаралық) мемлекеттiк, республикалық, облыстық, муниципалдық және тағы басқалар.
Мегажобалар басты ерекшелiктері:
Жоғары бағамен (1 млрд және одан жоғарсы)
қаржы мөлшермен - мұндай жобалардағы қаражаттарындағы қажеттiк, әдеттегiдей, қаржыландырудың (акционерлiк, аралас) дәстүрлi емес формалары талап етедi, әдетте фирмалардың консорциумының күштерiмен;
қиындықпен - 2 миллион адам - адам жобалау, 15-20 миллионда сағат - құрылысқа сағат;
iске асырулар ұзақтықпен : 5-7 жыл
басқа елдердің қатысу қажеттілігі;
аудандардың iске асырулары алыстағылықпен демек,, инфрақұрылымға қосымша шығындармен;
елді өлкенiң әлеуметтiк және экономикалық орталарына ықпалымен.
Салалық мегажобаларының өте тән мысалдары - кешен жанармайлық-энергетиялық атқарылатын жобалар және, мұнайлы-газды сала жеке алғанда. Осылай, нағыс солтүстiк елдiң орталығымен мұнай-газ бар аудан матастырған магистралдi құбыр батыс шекараларының "жiптермен" жүйесi және iрi өнеркәсiптiк аудандармен, кезектермен орнатты) ағымында әрбiр 2-3 жылдар. Мұндай жобаның ұзақтығы сонымен бiрге орташа 5-7 жылдарды құрады, құн - 10-15 миллиард.
Күрделi жобалар шешiмi олардың шешiмiне қарапайым емес жолдар және үлкен шығындар ойлайтын техникалық, ұйымдастыру немесе қор есептердiң бар болулары түсiнедi. Іс жүзiнде мысалы,жобалардың табиғи, күрделiлiктiң әсер етуiн мәннiң бұның барлығының жобаның қатысушылары, тағы басқаларды қаржыландырудың күрделi схемалары құрылыстың қолдану дәстүрлi емес технологияларының күрделiлiктiң аталған түрлерiнен қандай болмасынның ие бол ықпалы бар өте күрделi жобаларының шабылған нұсқалары, түбегейлi сандармен кездеседi.
Қысқа мерзiмдi жобалар әр түрлi тектiң Жаңа нәрселерi, тәжiрибелi қоюлар, қалпына келтiргiш жұмыстардың өндiрiсi бойынша кәсiпорындарда әдетте жүзеге асырылады. Ол жинағырақ тезiрек оның аяқтауында қызықтырғандығынан, тапсырма берушiнiң мұндай объекттерiне жобаның (нақты ) ақырғы құнының бастапқы. үлкеюiне әдетте қарсы жүредi.
Үстем болатын фактордың ретiндесiндегi ақаусыз жобалары үлкен сапаларды қолданады.
Ақаусыз жобалардың құны әдетте тiптi биiк және долларлардың миллиардтарымен және жүз-жүздеп тiптi миллионмен өлшенедi. Мысалы - атом электр станциялары.
Халықаралық жобалар түбегейлi күрделiлiкпен және құндармен әдетте айырмашылығы болады. Олар олар үшiн өндейтiн елдерiнiң экономикаға және саясатындағы маңызды рөл сонымен бiрге айырады.
Мұндай жобалар толықтырысатын қатынастар және әрiптестердiң мүмкiндiктерiнде әдетте негiзделген. Мұндай жобалардың есептердiң шешiмдерi үшiн жиi екi немесе нақтылы бiрлескен бақылаумен кейбiр коммерциялық мақсаттардың табысқа арналған қатысушылары көп бiрiктiретiн бiрлескен кәсiпорындар жасалады. Әрбiр әрiптес қатысады.сонымен бiрге өз үлесi және нақтылы түрмен пайдалардағыға кiргiзедi.
Достарыңызбен бөлісу: |