View (Вид) - Form Layout Window командасы арқылы шақырылады. Бұл терезеде жобалап жатқан пішінді кішірейтілген кескін бейнесінде, бұл пішін қолданбада орындалып жатқан кезде қалай бейнелетінін экран маниторында көрсететіні сияқты бейнеленеді. Пішін мөлшері Form Layout макет терезесінде манитордың кескін пропорционал мөлшерде осы терезеде яғни барлық нақты пропорциясы нақты сақталған түрде берілген.
1.1.-кесте 1.1. Visual Basic ортасында құрылатын бас жобаның файлдары
Файлдың аты
|
Мөлшері
|
Файлдың мазмұны
|
Form1.frm
|
496
|
Бағдарлама мәтіні және пішіні сипаттамасы берілген файл
|
Project1.exe
|
16.384
|
Орындалып жатқан файл қосымша. Ехе-файл құру үшін, File- Make Project 1.exe командасын орындау қажет
|
Project1.vbp
|
582
|
Жоба файлы
|
*.bas
|
|
Кластардың, әр модульдердің файлы
|
.*ocx
|
|
Басқару элементтер қосымша элемент беруінің файлдары
|
Ехе файлдың басқа компьютерде жұмыс істеу үшін Visual Basic 5.0/ Visual Basic 6.0 жүйесіне кіретін және С:/ Windows/ System каталогында орналасқан - Windows құрамында MSVBVM50.DLL/MSVBVM60.DLL динамикалық кітапханасы болуы.
2-дәріс. Visual Basic 6.0.- те бағдарламалау негіздері (1 сағат)
Негізгі масат: студенттерді Visual Basic-те бағдарламалаудың негіздерімен таныстыру.
Білім мен білікке қойылатын талаптар: Студенттер айнымалыларды, айнымалыларды сипаттаудың әдістерін, айнымалылардың әсер ететін аймақтарын, мәліметтер типін білуі керек.
Берілген тақырыпты түсіндіргенде мұғалім Студенттерді басқару элементтерінің көмегімен компонент терезесі бағдарламаның интерфейсімен жобаланатынына көңіл аударту керек. Бірақ толық бағдарлама үшін ол жеткіліксіз. Басқару элементтерін басқараын және қандай да әрекеттерді орындататын бағдарламаның кодын жазу қажет. Барлық жоғарғы деңгейдегі тілдердің бағдарламалық коды мыналардан тұрады:
айнымалы;
өрнек;
опреаторлар;
құрлымды басқарушылар;
функциялар;
кластар және объекттер.
Берілген сабақта айнымалы түсінігі, өрнектер және операторлар түсініктермен байланысты сұрақтарды құрастыру ұсынылады. Студенттерге кейбір сәттер 9- сыныптың курсынан белгілі, сондықтан сабақтың әңгімелесу түрінде өткізуге болады, келесі сұрақтарға көңіл бөліндер:
айнымалылар, айнымалылардың атауы және есептің ұсынылған талаптарына сай атауларды;
Visual Basic жүйесінің негізгі берілгендер типтері;
айнымалыларды сипаттау аймағы;
айнымалылардың әрекеттеу аймағын;
жиымдар;
тұрақтылар;
меншіктеу операторлары;
бағдарламада түсініктемелерді қолдану;
бір қатарда операторларды жазу ережесі және ұзын қатарларды түсіруді қолдану;
With нұсқауы.
Бір объекті бойынша командалар тізбегін оны әрқашан қоса бермей орындау үшін, With нұсқауы қолданылады.
Private Sub
Command1_Click ()
|
Private Sub Command1_Click ()’With Label1’ батырмасын басқан кезде ’With нұсқауын белгісі үшін жасаймыз.
|
Label1.Caption=”Салем”
|
Caption=”Салем” жазуды өзгертеміз
|
Label1.FontSize=14
|
Font Size=14 қаріпті өзгертеміз
|
Label1.ForeColor=RGB (255,0,0)
|
Fore Color=RGB (255,0,0) түсін өзгертеміз
|
|
End With нұсқауды аяқтаймыз
|
End Sub
|
End Sub
|
Осылайша тағайындалған ұзындықты айнымалы туралы түсінікті енгізуге болады. Кейде айнымалыларды белгілі бір символдарға дейін шектеу қажет, ол үшін айнымалыларды сипаттаған кезде айнымалыны шектеуге дейінгі айнымалының символдарының санын көрсету керек. Мысалы:
Dim X As String * 3 Х айнымалысын 3 символға дейін шектейміз.
Private Sub Form _Load ()
X=”123456”
MsgBox X Выдает 123
End Sub
Visual Basic айнымалыларды статистикалық анықтауға мүмкіндік береді. Прцедурадан шығарда статистикалық айнымалылардың мазмұны сақталады. Процедураны жаңадан шақырған кезде айнымалы соңғы рет процедурадан шығардағы мәнін меншіктейді. Айнымалының мазмұны жадты пішін мен модуль сақталған уақытта да сақталып тұрады. Айнымалыларды сатистикалық айнымалы ретінде сипаттау үшін Dim сөзінің орнына Static сөзді қолданады.
Static Айнымалы_аты As Мәліметтер _типі
Private Sub
Command1_Click ()
Static А As integer
Dim D As integer
A=A+1
B=B+1
Print A
Print B
End Sub
Command1-ді әр кезде шерткен А статистикалық айнымалысы 1-ге артып отырады, ал статистикалық емес В айнымалысы әр шерткен сайын қайтадан баптандырылады, сондықтан оның мәні шығарылатын кезде 1-ге тең.
3-дәріс. Процедуралар (1 сағат)
Негізгі мақсат: Visual Basic жүйесінде процедура, процедураның көріну аймағы туралы түсінік қалыптастыру; Студенттерді код терезесінің құрылымы және онымен орындалатын негізгі жұмыстардың принципімен таныстыру қажет.
Білім мен білікке қойылатын талаптар: Студенттер процедура түсінігін, процедураны сипаттауға қойылатын талаптарды, процедураның көріну аймағын білуі керек; процедураларды оқиғаларды өңдеу үшін қолдана білуді, қолданушы процедураларын қолдануды, бағдарламаның коды терезесінде жұмыс істеуді білуі керек.
Бағдарламалау барысында біріншіден оңай күйін келтіруге, ал екіншіден басқа процедураларды құғанда қолданылатын, бағдарламалық кодты кішірек логикалық бөліктерге бөлуге мүмкіндік беретін процедуралар кеңінен қолданылады. Visual Basic-те процедураның келесі түрлері берілген:
Sub процедурасы мәнін қайтармайды және онымен байланысты оқиғаны өңдеуе жиі қолданылады. Оны стандартты модулдерге, модулдер және формалар кластарына орналастыруға болады.
Оның синтаксисі мына түрде болып келеді:
[Private] [Public] [Static] Sub Процедура аты (аргументтер)
операторлар
End Sub
Sub және End Sub қызметші сөздерінің арасына процедурада оны шақырған кезде орындалатын бағдарламалық код операторлары орналасады. Sub процедуралары жалпы және оқиғалар процедуралары болып бөлінеді. Жалпы процедуралар оқиғаларды өңдегенде қолданылатын процедураларға орналастырылатын, қайталанатын операторлар үшін қолданылады, сондай-ақ оларды жүктеу барысында және төлнұсқалағанда көп кездесетін кодтарынан басқа, өзінің кезегінде қолданбаның жұмысын жеңілдетеді.
Оқиғаларды өңдейтін процедуралар Visual Basic пішімдерінде орналасқан объектілермен немесе пішімнің өзімен байланысқан және өздерімен байланысқан оқиға басталуымен ғана орындалады. Формамен байланысқан Sub процедурасының оқиғағасы үшін келесі синтаксис берілген:
Private Sub Form_оқиғаның аты (аргументтер)
операторлар
End Sub
Синтаксисте көрсетілгендей, оқиғаны өңдеу прцедуралары атауында Form сөзінен тұрады, содан кейін барып (_) символы және оқиға орналасқан. Мысалы, форманы жүктегенде орындалатын процедура аты, Form_Load болады, ал «тышқанды» шерту арқылы орындалатын процедура үшін формада Form_Click деп беріледі.
Форманы басқару элементімен байланысты оқиға үшін, Sub оқиғасын өңдеу процедурасы үшін келесі синтаксис берілген:
Private SubБасқару элементтің аты _Оқиға аты (аргументтер)
Операторлар
End Sub
Visual Basic ортасында процедураларын жазу үшін өте қуатты редактор бағдарламаның бастапқы кодын ендіруге ыңғайлы енгізетін құралдары бар код редакторы пайдаланылады. Ол терезеге өтудің бірнеше әдістері бар:
жоба бағыттауышы терезесінің басқару панеліндегі батырмаға шерту арқылы;
View(Вид) – Code (Код) командасы арқылы;
Формадағы компонентті немесе форманың өзін екі рет шерту арқылы.
Project терезесінің жоғары жағында ашылатын екі тізім орналасқан: Object (Объект) және Procedure (Прцедура). Сол жақ тізім Object секциялар арасынан ауысуға мүмкіндік береді. Стандартты модуль үшін Object тізімінің жалпы секциясынан тұрады.
К ласс модулінде бұл тізім жалпы және класс секцияларынан тұрады. Object пішімі тізімі, секциясы үшін жалпы секциядан, сондай-ақ объектілер пішімінде орналастырылған секциялардан тұрады.
O bject тізімінен таңдалған әрбір секция үшін, Procedure оқиғалардан тұратын код редакторы терезесінің тізімінің көмегімен қатынасатын процедура құруға болады. Object тізімінен (General) модулі секциясын таңдаған кезде Procedure тізімі DLL кітапханасын және тұрақтыларды, жергілікті айнымалыларды сипаттауға мүмкіндік беретін тек қана жалғыз Declarations (Жарнама) мәнінен тұрады.
Visual Basic – те бағдарламалық кодтарды жазудың жеңілдігі редактор жасақтаушыға автоматты түрде қажетті операторлар тізімін, функцияларды, объектілер қасиеттерін ұсынады. Мысалы, пішінннің басқару элементтерінің атауын енгізу барысында экранда сол объектінің қасиеттер тізімі пайда болады. (5.9 - сурет). Сендерге тізімдегі қажетті қасиеттке тышқанды екі рет шерту жергілікті, ол бағдарламалық код орналастырады.
Visual Basic редакторы қолданушыға оператор мен функцияларды жазу барысында синтаксистік көмекті ұсынады. Олар экранда операторлар мен функциялардың атауын енгізу барысында меңзердің астынан шығады.
Function процедурасының Sub процедурасынан айырмашылығы ол шақырылған процедураға мәнін қайтарады. Function процедурасының синтаксисі келесі түрде беріледі:
[Private] [Public] [Static] Function (Процедура аты, аргументтер) [As type]
Операторлар
Function
Function процедурасының As қызметші сөзі тағайындалатын айнымалылар сияқты типі бар. Егер процедураның типі тағайындалмаса, алғашқы келісім бойынша ол Variant типін меншіктейді. Процедураның типі өз кезегінде кезегінде оның қайтарылатын мәнінің типімен анықталады. Қайтарылатын процедура мәні процедураның атын меншіктейді. Процедуралар Visual Basic стандартты функцияларының баламасы ретінде бағдарламалық кодтың өрнектерінде қолданылады.
Шаршының ауданың есептейтін процедураны қарастырайық.
Function Square (A As Integer) As Long
Square=A^2
End Function
Бұл процедураны шақыру үшін пішінде мына кодты пайдалануға болады:
Private Sub Text1_Change ( )
Text2.Text=Square(Text1.Text)
End Sub
Достарыңызбен бөлісу: |