Пәннің ОҚУ-Әдістемелік кешені (ПОӘК) «экономиканы мемлекеттік реттеу»

Оқу жоспарынан көшірме

Кесте 1

1. Пәннің қысқаша мазмұны

«Экономиканы мемлекеттік реттеу» нарықтық қатынастардың тиімді қалыптасуын қамтамасыз ететін әлеуметтік-экономикалық процесстерге әсер етудің әдістері мен тетіктерінің көмегімен мемлекеттің, елдің экономикалық өміріне қатысуының формаларын зерттейтін ғылыми экономикалық пән болып саналады. Экономиканы мемлекеттік реттеу-макроэкономика тұрғысынан мемлекеттің атқаратын қызметі; қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық жүйені тұрақтандыру және өзгермелі жағдайларға бейімдеу мақсатында өкілетті мемлекеттік мекемелер мен қоғамдық ұйымдар жүзеге асыратын, өзара байланысты әртүрлі экономикалық реттегіштердің кешенінен тұратын заң шығарушы, атқарушы және бақылаушы сипаттағы типтік шаралардың жүйесі.

Нарықтық қатынастарға өту кезінде экономиканы мемлекеттік ретеу әсіресе экономикалық реформаларды жүзеге асыру кезінде-меншікті, материалдық өндірісті, еңбек нарығын, қаржы нарығын рефромалау, аймақтардың әлеуметтік-экономикалық даму деңгейін теңестіру кезінде қажет. Сонымен қатар табиғатты пайдалануды, сыртқы экономикалық байланыстарды реттеу керек. Мемлекет экономиканы құрылымдық қайта құру процессін нарықтық қатынастардың басты мақсатына-әлеуметтендіру және тұрғындардың материалдық әл-ауқатын жоғарлатуға сәйкес реттеу қажет.

2. 
   Курстың мақсаты:
   

Студенттерге елдегі әлеуметтік-экономикалық процесстерді мемлекеттік реттеудің механизмі туралы тұтас мағлұматтар беру. Олардың экономикадағы мемлекеттің ролін анықтайтын негізгі көрсеткіштерімен таныстыру, экономикалық үлгілер құрып, талдау жасауға, шешімдер қабылдауға үйрету, көптеген шешімдер арасынан ең ұтымдысын таңдауда бағдар беру болып табылады. Сондай-ақ, студенттің экономиканы мемлекеттік реттеуді зерттеуде экономикалық ойлау, талдау қабілетін арттыру.

3. Курстың міндеті:

«Экономиканы мемлекеттік реттеу» пәнін оқудың негізгі міндеті студенттерге нарықтық экономика шарарында әртүрлі қызметтер саласын жалпы мемлекеттік реттеудің, жекешелендіру мен ұлттандырудың, мемлекеттің әлеуметтік саясатының механизмі, тікелей мемлекеттік реттеудің қаржы-экономикалық құралдары туралы білім беру болып табылады.

4. 
   Пәнді оқу барысында студент:
   

• 
  Мемлекеттің нарық негізінде қалыптасатын экономикалық қатынастарға белсенді қатысушылардың бірі ретінде іс-әрекетіне көзқарастарды қалыптастыруы қажет.
  
• 
  Негізгі мәселелер мәнін анықтап және оларды шешуде әртүрлі бағыттарға бағдар жасай алуы қажет.
  
• 
  Экономиканы мемлекеттік реттеудің мәні мен механизмін білу керек.
  
• 
  Мемлекеттің экономикалық саясатының мәні, әдістері және принциптерімен танысуы керек.
  

• 
  Курсты оқу нәтижесінде нарықтың қызмет ету жағдайында басқару шешімдерін қабылдаудың тәжірибелік дағдысын үйренуі қажет.
  

5. 
   Курстың пререквизиттері:
   

• 
  Экономика негіздері
  
• 
  Экономикалық теория
  
• 
  Экономикалық ілімдер тарихы
  
• 
  Микроэкономика
  
• 
  Макроэкономика
  
• 
  Экономикалық саясат
  

6. Курстың постреквизиттері:

• 
  Мемлекеттік және муниципалды қаржы
  

• 
  Салықтар және салық салу
  
• 
  Мемлекет және бизнес
  
• 
  Қазақстан экономикасын басқару
  
• 
  Инвестициялық әріптестік
  
• 
  Халықаралық экономика
  
• 
  ЕвразЭҚ шеңберіндегі халықаралық қатынастар
  

4.ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫЛАР ҮШІН ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Кесте 2 – Пәннің мазмұны. Сағаттарды сабақ түрлеріне бөлу

№	Тақырыптың атауы	Сағаттар саны
Модуль 1. ЭМР мәні, мақсаттары, объектісі мен әдістері		Дәріс	Сарамандық	ОБСӨЖ	СӨЖ
1.	ЭМР түсінігі, міндеттері, мақсаттары мен қажеттіліктері	2	1	1,5	3
2.	ЭМР-ге көзқарастардың қалыптасуы мен дамуы	2	1	2	3
3.	Экономикадағы мемлекеттік сектордың ролі.Нарықтық экономикадағы мемлекеттің қызметтері	2	1	4,5	4
4.	ЭМР-дің әдістері	2	1	2,5	3
Модуль 2. Экономиканы мемлекеттік реттеудің құралдары
5.	Экономиканы ақша-несиелік реттеу	2	1	3	3
6.	Мемлекеттің бюджеттік-салықтық саясаты	2	1	6	2
7.	Монополияға қарсы реттеу және бәсекелестік ортаны қалыптастыру	2	1	2	4
Модуль 3. Нарықтық экономиканың қалыптасуы мен реттелуіндегі мемлекеттің рольі
8.	Валюталық саясатты мемлекеттік реттеу	2	1	3	2
9	Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу	2	1	2,5	4
10	Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу	2	1	2,5	2
11	Табиғатты пайдалануды мемлекеттік реттеу	2	1	3	4
12	Аймақтық дамуды мемлекеттік реттеу	2	1	1,5	4
13	Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу	2	1	4,5	3
14	АӨК тұрақты ұдайы өндірісті мемлекеттік реттеу	2	1	3	2
15	Мемлекет пен бизнестің қарым-қатынасының дамуының жаңа тенденциялар	2	1	2	2
	Барлығы	30	15	45	45

5.Суденттердің өздік жұмыстарының тапсырмалары

Кесте 3

№	Тақырыптар	ОБСӨЖ	СӨЖ	Реферат, эссе
1	Тақырып 1. ЭМР түсінігі, міндеттері, мақсаттары мен қажеттіліктері	1.ЭМР қажеттілігі неден көрінеді. 2.ЭМР объектісі мен мақсаттары қандай 3.ЭМР қандай құралдарын білесіз 4.Экономиканы нарықтық және мемлекетік реттеуді үйлестіру қалай жүргізіледі. 5.Ұлттық ЭМР мемлекеттік органдарының міндеттері.	1.Экономикаға мемлекеттің әсерінің өзгеру тенденциясы қандай 2.Экономикадағы мемлекеттің рольіне жаңа технологиялардың әсері қандай?	Мемлекеттің экономикалық рольі туралы ғылымның негізгі бағыттары және олардың сипаттамасы
2	Тақырып 2. ЭМР-ге көзқарастардың қалыптасуы мен дамуы.	1. Экономикалық саясатты дайындау және жүзеге асыру кезінде классиктер, кейнсиандықтар, неоклассиктерден не алуға болады. 2. ЭМР классикалық және кейнсиандық үлгілерінің айырмашылығы қандай. 3.ЭМР институтциональді-әлеуметтік үлгісінің ерекшелігі неде. 4.Монетаристік теорияны қолдайтын үкіметтің реттеуінің басты объектісі қандай	1.Экономикадағы мемлекеттің рольін анықтайтын тенденцияларды зертеп,талдау қандай мақсатта жүргізіледі.	1. Экономиканы циклге қарсы (конъюнктура- лық) реттеу 2.Қазіргі заманғы экономикалық мектептердің мемлекеттің экономикалық қызметі туралы көзқарасы
3	Тақырып 3. Экономикадағы мемлекеттік сектордың ролі Нарықтық экономикадағы мемлекеттің қызметтері	1. Экономикалық жүйелер және мемлекет 2. Мемлекет қандай себептерге байланысты табыстар мен байлықы қайта бөлуге қатысады. 3.Неліктен экономикалық өсу макроэкономикалық саясаттың бірі болып саналады. 4.Елдің азаматтары ЭМР тиімділігін қалай бағалайды.	1. Нарықтық қатынастың кемшілігне ЭМР әсері 2.Экономикаға мемлекеттің әсерінің құралы ретінде моральдық сенімділіктің тиімділігі қандай шаралармен анықталады. 3.Нарықтық процесссерге мемлекетің араласуының шегі қандай.	Экономикадағы мемлекеттік сектордың ролі ЭМР әдістерінің қайсысын Қазақстан экономикасына қолданған оңтайлы.
4	Тақырып 4. ЭМР-дің әдістері	1.Заң шығару неліктен макроэкономиканың даму факторы болып саналады. 2. Экономиканың қай саласында әкімшілік әдістер барынша тиімді. 3.Неліктен реттеудің жанама әдістері нарықтық экономикамен тығыз байланысты.	1.Неліктен 20 ғ. аяғында көптеген елдердің үкіметтері ЭМР экономикалық ілімдердің әртүрлі бағыттарын біріктіріп пайдаланды. 2.ЭМР әдістерінің ауысып отыруы қандай жағдайға байланысты.	Экономиканы мемлекеттік реттеудің әдістері
5	Тақырып 5. Экономиканы ақша-несиелік реттеу	1.Артық резервтер банктердің ақша жасау қабілеттілігіне қалай әсер етеді. 2.Ұлттық банктің нарықтық экономикалық жүйедегі рольі неден көрінеді. 3.ҰБ реттеуші рольінің даму факторлары қандай. 4.Есептік ставканың сапасының артықшылығы мен кемшілігі қандай. 5.Неліктен коммерциялық банктер экономикалық кризис жағдайында қысқамерзімді несие береді.	1.Мемлекет пен ҰБ әрекеттерінің жанама және тура әсеріне салыстырмалы талдау жасаңыз. 2. Неліктен коммерциялық банктер пассивтік операцияларды кеңейтіп, әртүрлі банктік салымдарды ұлғайтуға тырысады.	ҰБ пен коммерциялық банктердің өзара қатынасы.
6	Тақырып 6. Мемлекеттің бюджеттік-салықтық саясаты	1Қандай салықтар бюджет табыстарының мөлшеріне максимальді әсер етеді. 2.Мемлекеттік бюджетті дайындап, атқарумен қандай ұйымдар айналысады. 3.Бюджет тапшылығының қай түрі үкіметтің фискалді саясатына тікелей байланысты. 4.Қандай аймақтық және жергілікті салықтарды білесіз.	1.Мемлекеттік қарызды басқарудың мәні 2.ҚР-ның экономикасына қандай бюджет концепциясын пайдаланған тиімді. 3. Неліктен салықтық табыстар бюджет қаржыларын жинаудың басымды бағыты болып саналады.	1.Қазіргі заманғы ҚР-ның салық жүйесі 2.Мемлекеттік бюджеттің экономиканың тұрақты өсуіне ықпалы.
7	Тақырып 7. Монополияға қарсы реттеу және бәсекелестік ортаны қалыптастыру	1. Монополияға қарсы саясаттың дамуының заңдылықтары. 2.Неліктен көптеген елдердің үкіметі бәсекелестікті қорғайды 3.Кәсіпкерлер арасындағы бағалық келісімдерді неліктен шектейді.	1.Трансұлттық мұнай корпорацияларының қызметін БҰҰ бақылай ма? 2.Қандай әдістер мен тетіктер көмегімен мемлекет өзінің монополияға қарсы саясатын жүргізеді.	1.ҚР-ғы табиғи монополиялар және оның қызметін реттеу
8	Тақырып 8. Валюталық саясатты мемлекеттік реттеу		1.Валюталық нарықтың сипаттамасын беріңіз	Валюталық саясатты мемлекеттік реттеу
9	Тақырып 9. Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу	1.Кедейшілік деңгейі қалай анықталады. 2.Әлеуметік теңдік пен экономикалық тиімділікті қалай үйлестіруге болады. 3.Әлеуметтік саясаты жүзеге асырумен қандай орган айналысады.	1.Үкімет бағдарламаларындағы әлеуметтік саясаттың мақсаттары.	ҚР-ғы табыстардың бөлінуіндегі мемлекеттің ролі
10	Тақырып 10. Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу	1.Мемлекеттің құрылымдық – инвестициялық саясатын қалыптастыру негіздері	1.Шетелдік инвестициясы бар кәсіпорындарға мемлекеттік қолдаудың стратегиясы ( нақты мысалмен)	Мемлекеттің инвестициялық қызметін жүзеге асыру
11	Тақырып 11. Табиғатты пайдалануды мемлекеттік реттеу		1.Эколого-экономикалық талдау	Табиғатты пайдалануды мемлекеттік реттеу
12	Тақырып 12. Аймақтық дамуды мемлекеттік реттеу	1.Аймақтық дамуды стратегиялық жоспарлаудың әдістемесі	1.Мемлекеттің аймақтық саясатын қалыптастыру	Аймақтар бойынша саластырмалы талдау
13	Тақырып 13. Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу	1.Сыртқы экономикалық байланыстардың дамуы
14	Тақырып 14. АӨК тұрақты ұдайы өндірісті мемлекеттік реттеу	1. Агроөнеркәсіп кешенінің экономикасын мемлекеттік реттеу
15	Тақырып 15. Мемлекет пен бизнестің қарым-қатынасының дамуының жаңа тенденциялар		1.Экономикалық талдау

6. Пән бойынша оқу-әдістемелік карта

Кесте 4

Тақырып		Көрнекі құралдар, плакаттар, лабораториялық стендлар,ТКҚ	Өздігінен қарастыру үшін сұрақтар	Бақылау түрі
Дәрістер 1	Практикалық сабақтар 2
		3	4	5
Тақырып 1. ЭМР түсінігі, міндеттері, мақсаттары мен қажеттіліктері	Тақырып 1. ЭМР түсінігі, міндеттері, мақсаттары мен қажеттіліктері	ЭМР ұғымы, міндеттері, мақсаттары сызба плакат		Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 2. ЭМР-ге көзқарастардың қалыптасуы мен дамуы.	Тақырып 2. ЭМР-ге көзқарастардың қалыптасуы мен дамуы.	ЭМР-ге көзқарастардың қалыптасуы сызба плакат	ЭМР-ге кейнсиандық, классикалық және жаңа ағымдағы көзқарастардың ұқсастығы мен айырмашылығы	Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 3. Экономикадағы мемлекеттік сектордың ролі Нарықтық экономикадағы мемлекеттің қызметтері	Тақырып 3. Экономикадағы мемлекеттік сектордың ролі Нарықтық экономикадағы мемлекеттің қызметтері			Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 4. ЭМР-дің әдістері	Тақырып 4. ЭМР-дің әдістері			Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 5. Экономиканы ақша-несиелік реттеу	Тақырып 5. Экономиканы ақша-несиелік реттеу	ҚР-ның банктерінің несие құрылымы	Ақшаға сұраныс пен ұсыныс	Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 6. Мемлекеттің бюджеттік-салықтық саясаты	Тақырып 6. Мемлекеттің бюджеттік-салықтық саясаты	ҚР-ның бюджеттік түсімдерінің құрылымы		Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 7. Монополияға қарсы реттеу және бәсекелестік ортаны қалыптастыру	Тақырып 7. Монополияға қарсы реттеу және бәсекелестік ортаны қалыптастыру		Монополяиға қарсы комитеттің қызметі	Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып8. Валюталық саясатты мемлекеттік реттеу	Тақырып 8. Валюталық саясатты мемлекеттік реттеу	ҚР-ның ұлттық валютасының динамикасы кесте		Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 9. Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу	Тақырып 9. Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу	ҚР-ның әлеуметтік көрсеткіштерінің даму динамикасы кесте		Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау, пікірталас
Тақырып 10. Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу	Тақырып 10. Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу	ҚР-ғы инвестицияның даму көрсеткіштері кесте		Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 11. Табиғатты пайдалануды мемлекеттік реттеу	Тақырып 11. Табиғатты пайдалануды мемлекеттік реттеу	Қр-ғы табиғаттың ластану деңгейінің көрсеткіштерінң динамикасы кесте		Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 12. Аймақтық дамуды мемлекеттік реттеу	Тақырып 12. Аймақтық дамуды мемлекеттік реттеу	ҚР-ның аймақтарының әлеуметтік-экономикалық даму динамикасы кесте		Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 13. Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу	Тақырып 13. Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу	ҚР-ның төлем балансы кесте	СЭҚ әкімшілік әдістердің тиімі	Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау, пікірталас
Тақырып 14. АӨК тұрақты ұдайы өндірісті мемлекеттік реттеу	Тақырып 14. АӨК тұрақты ұдайы өндірісті мемлекеттік реттеу	ҚР-ның АӨК даму динамикасы кесте	АӨК дамытуда жаңа технологиялардың рольі	Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау
Тақырып 15. Мемлекет пен бизнестің қарым-қатынасының дамуының жаңа тенденциялар	Тақырып 15. Мемлекет пен бизнестің қарым-қатынасының дамуының жаңа тенденциялар		Жаңа технологиялар кезіндегі адам факторы	Ауызша сұрау, реферат талдау, тыңдау, пікірталас

7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтылу картасы

Кесте 5

Оқулықтардың, оқу-әдістемелік құралдардың атауы	Саны	Студенттердің саны	Қамтылу пайызы
Ихданов Ж. Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері. –А., 2002	10	25 / 15	25
Государственное регулирование экономики и социальный комплекс. / Ред. Морозова Г.- М.,1997	2		5
Ходов Л.Г.Основы гос. экономической политики. - М.,1997	5		8
Алгебова И.М.Государственная экономическая политика. - М.,1998	2		5
Мамыров Н.К., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условиях Казахстана. - А-ты, 1998	15		27
Ихданов Ж и др. Планово-финансовые механизмы ГРЭ. - А-ты, 1998	5		8
Государство и бизнес :Уч.п. / Мамыров Н.К. - Алматы, 1999	5		8
Экономика / Ред Булатов А.- М., 1997	8		20
Якобсон Л.И. Гос. сектор экономики.- М., 2000	2		5
Ведута Е.Н. Гос. эконом. стратегии. - М., 1998	1 + 10		25
Курс экономической теории / Ред. Чепуриной, Киселева. - Киров, 1996, 1999, 2000	19		50
Курс эконом. теории / Ред. Чепуриной. - А-ты, 94	2		5
Райзберг Б. Курс экономики. - М., 1997	6		10
Экономика / Ред. А.Булатов. - М., 2000	13		28
Современная экономика / Ред. Мамедов -Р-н-Д,1998	9		22
Лившиц А.Я. Введение в рыночную экономику. Ч.1, 2. - М., 1992	5		8
Введение в рыночную экономику / Ред. А.Я.Лившица. - М., 1995	3		7

жүктеу 2,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: