Пәннің ОҚУ Әдістемелік кешені «Деректану теориясы мен тарихнамасы» 050203- «тарих» мамандығына арналған студенттер үшін

«Деректану теориясы мен тарихнамасы»

050203- «тарих» мамандығына арналған

СТУДЕНТТЕР ҮШІН

ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ


Семей 2014

1. ӘЗІРЛЕГЕН:

1 ҚҰРАСТЫРЫЛДЫ

5В0114«тарих» мамандығы үшін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік стандарты арнайы пәннің типтік бағдарламасының негізінде жасалған. Құрастырушы: Каримов М.К. т.ғ.д, профессор.

« » 20 жыл

2.ТАЛҚЫЛАҒАН:

2 ҚАРАЛДЫ

1. 
   Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің
   

Хаттама №_1__ « 03_»_09_ 2013 жыл

2.2. Гуманитарлық – заң факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында талқыланды

Хаттама №_1__ «__»___ 20 жыл

Факультеттің ОӘБ төрайымы: Кеңесбаева Ш.С.

3.БЕКІТІЛДІ
3.1 Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында мақұлданды және баспаға ұсынылды

Хаттама №_1___ «_18_»__09__2013 жыл

Мазмұны
1 Жалпы ереже

2 Пәнді оқытудағы әдістемелік нұсқау

3 Пәннің саясаты және форматы

4 Бағалау саясаты

5 Пәннің мазмұны және сабақ түрлеріне сәйкес сағаттарды бөлу

6 СӨЖ және СОӨЖ – ның мазмұны

8 Пән бойынша оқу үрдісінің күнтізбелік кестесі

• 
  Оқытушының аты-жөні- Каримов М.К.. «Қазақстан тарихы» кафедрасы профессор
  
• 
  Кафедра – «тарих»;
  
• 
  Дәрістерді өткізу орны – 1211а аудитория; № 1 оқу ғимараты;
  
• 
  Пән атауы – «Деректану теориясы мен тарихнамасы»;
  
• 
  Кредиттер саны – 3;
  

кесте-1

Деректану тарихнамамен қатар тарихшыларды теоретикалық методологиялық дайындауда негізгі фундаменталдық пөндердің қатарына жатады. Деректанудың фундаментальдығы тарих ғылымының тарих обьектісіндегі - өткен қоғам ретіндегі тарихшыға тікелей берілген емес, ол тарихи деректерді таным арқылы, тану арқылы тарих ғылымының обьектісі ретінде қаралады.

Деректану тарихи зерттеудің практикалығынан туындаған. Алғашқы кезде жазба деректер зерттеліп, деректанудың қолданбалы фактілік жағы ескерілді, ол деректерді тануда нақты тарихи фактілерге жүгінді.

Деректану ғылымы өзіне тән ерекшеліктері мен заңдылықтары, әдістемесімен теориялық принциптері, зерттеу әдістерімен тәсілдері бар жүйелі ғылым. Сонымен қатар ұлттық деректерімізді тануға мүмкіндік береді. Деректердің ғылыми айналымға түсуіне байланысты, тарихи деректер және сол тарихи деректердің окиғалары, үрдістері әр деректе әр қырынан көрсетіледі. Деректің оқиғаларды қалай баяндауына байланысты, эмперикалық және апробиралық практикалық жолмен алынған деректер жазба деректерді методикалық зерттеу нақты фактілік материалдарды алуда зерттеу обьектісіне айналды. Жазба деректер заттай деректерден тармақталып бөліне бастады (археологиялық). Дегенмен тарихи зерттеуді жұзеге асыруда жазба деректің, заттай деректің де орны ерекше болып табылады.

«Деректану» курсы тарихи зерттеулердің қалыптасу процесін, оның дамуын, тарихи оқиғаларды объективті түрде жан-жақты зерттелуін нақты тарихи материал негізінде қарастырады.

«Деректану» курсы Ежелгі дүние тарихы, Ортағасырлар тарихы, Азия және Африка елдерінің жаңа және қазіргі заман тарихы, Европа және Америка елдерінің жаңа және қазіргі заман тарихындағы болған тарихи оқиғаларын көрсететін деректердің, тарихи және жалпы тарихи процесстердің шынайылығын ашуға бағытталған.

Курстың көптеген тақырыптары келесі «Қосалқы тарихи пәндер», «Тарихнама», «Саясаттану», «Философия» және т.б. пәндерді оқуда кешенді білім береді.
1.4 Курстын мақсаты - деректердің тарих ғылымындағы табиғатын зерттеу, белгілі әлеуметтік жағдайдағы оның туындау себептерін, осы жағдайдағы деректердің гносеологиялық табиғатын тарихи танымның зерттеу обьектісіне айналдыру. Отан тарихының іргелі мәселелерін зерттеуге уйрету. «Деректану» курсын оқыту студенттердің тарихи танымын қалыптастыруға, олардың әлем алдында тұрған тапсырмаларды шешуге белсенді қатысуына жағдай жасауға бағытталған. Сондай-ақ практикалық тұрғыдан іске асыру жолдарын үйрету. Тарихи оқиғалардың шынтуайттылық негізін білуге жәрдемдесер негізгі пәндерді анықтай білу.
1.5 Курсты зерделеудің негізгі міндеттері:

• 
  Деректерді таңдау, сыни талдау жасау жөне зерттеу жұмыстарын жүргізу;
  
• 
  Тарихи зерттеуде деректілік - ақпараттың базалық негіз жасау;
  
• 
  Тарихи зерттеуде терминалогиялық аппаратты негіздеу;
  
• 
  Деректерде анализ жасауда әдістеме жүйесін білу және оның іс-тәжірибеде қолдану мүмкіндігі;
  
• 
  Аймақтық тарихи деректерді зерттеумен танысу. Тарих ғылымының ғылыми принциптерін игеру, тарихи танымды үйренуге қажетті біліммен қаруландыру; деректер мен тарихнаманың мазмұны мен пішінінің арақатынасының сырын ұғыну; тарих ғылымын құрайтын ұғымдармен, категориялармен танысып, білу;
  
• 
  Зерттеулердегі мәселелерді жаңаша көзқарас тұрғысында қабылдай білу; көркемдік, тарихи болмысын тани алып, тарихи бағасын біліп, танитын талғам қалыптастыру; тарихи оқиғаның ішкі, сыртқы аспектілерін саралай алып, түрлі қырынан талдай білуге жаттықтыру.
  

• 
  Әлемдік тарих тенденциялар негізінде адамзаттың тарихи дамуының кезеңдері туралы ғылыми негізінің болуы.
  
• 
  Қоғамның дамуының туралы: әлемдік тарихи процесте Қазақстанның орны, әлеуметтік (сынақ) қабілет түрі, өркениет, мәдениет әр түрлілігі туралы білімді игеру.
  
• 
  Деректанудың әдістемесі мен теориясының түсінуі, Қазақстан тарихынан деректер, көмекші тарихи пәндер кешені туралы көрініс қалыптастыру.
  
• 
  Әлемдік тарих тенденциялар негізінде адамзаттың тарихи дамуының кезеңдері туралы ғылыми негізінің болуы.
  
• 
  Тарихи зерттеу барысында қажетті ілімдер: топонимика, хронология, археология, генеология, сфрагистика, геральдика, нумизматика, лингвистика сынды ілімдердің қызметі мен тарих ғылымындағы орнын біліп шығады.
  

«Деректану» пәнін оқу үшін студенттер мұрағаттану, қосалқы тарихи пән, тарихнама, мұражайтану және өлкетану пәндерінен алған білім негіздеріне сүйене отырып, тарихи кезеңге бөлу негізінде тарихи оқиғалардың, құбылыстардың мәнін деректер арқылы аша білуі тиіс. Сонымен қатар конспект жасау, реферат жаза білу, аннотациялай алу және әдебиеттермен жұмыс істей алу дағдысының болуы, тестілеу әдістерін білуі шарт.

- мұрағаттану;

- қосалқы тарихи пән;

- тарихнама;

- мұражайтану;

- өлкетану;

Оқу барысында студенттердің тарихнамалық және деректік базаның кеңеюіне, ғылыми айналымға жаңа деректер тобының молынан таратылуына байланысты, нақты тарихи оқиғаның, құбылыстың немесе процестің әр түрлі деректерде әртүрлі бейнелетіндігі, сондықтан оларды бір-бірімен салыстырып, сыннан өткізу қажеттігіне көз жеткіздірте білуді меңгеруі тиісті. Деректану пәнінде тарихнамалық белгілі бір проблемаларға арналған тарихи еңбектер жиынтығын талдауға үйрету үрдісі қалыптастырылған.

Тарих ғылымдарының даму тарихы- қоғамдық ойдың, бүкіл рухани мәдениетінің бір бөлігі болып табылады. Тарих ғылымдарының даму тарихын оқып білу, адамның ой-өрісін кеңейтеді, әр кезеңдегі тарих ғылымдарының даму дәрежесін анықтап, әр түрлі проблемалардың зерттелуін талдау жасауға бейімдейді.
3 Курс форматы және саясаты:

Аудиториялық уақытқа кіретіндер: дәрістер, оқылған материалдарды пікір алмасу, әртүрлі материалдарды және кейстерді талдау. Әрбір сабаққа студенттер жоспардағы негізгі және қосымша әдебиеттер тізіміне сәйкес дайындалуы тиіс (негізгі бөлімдер мен тараулар әрбір сабаққа анықталып отырады). Бақылау жұмысқа қатыспаған және кешіккен студент ешқандай балл алмайды.

Әрбір сабақтын бас кезінде шағын бақылау жұмысы жүргізіледі, ол өткен дәрісте қарастырылған негізгі ұғымидарға қатысты 5 ашық сұрақтан не болмаса дұрыс/ дұрыс емес типтес сұрақтардан тұрады. Студенттердің барлығы 10 бақылау жұмысын орындайды. Әрбір бақылаудың ең көп шегі 10 балл (2 балл * 5 сұрақ 10 балл)

Негізгі ұғымдар әрбір дәріс барысында түсіндіріледі. Сабақтарға қатысу және негізгі ұғымдарды, анықтамаларымен, түсініктерімен жазу студенттердін міндеті. Егер студент белгілі бір себептермен сабаққа қатыспаса, дәрісті ол топтағы басқа бір студенттер алуы керек. Ал оқытушы дәрісті сабақттан тысқары уақытта студентке беруді тиіс емес (қандай себеп-салдары болса да)

Әрбір сабақта студент қаралатын материалдарды талқылауға белсенділікпен қатысуы керек. Оның белсенділігі жауап беру сапасы негізінде бағаланады. Жеке жауап беру мен топ құрамында сөз сөйлей қарастырылады.

Барлық тапсырмаларды көрсетілген уақытында өткізу қажет. Барлық тапсырмаларды қабылдап алу емтиханға 7 күн қалғанда аяқталады. Барлық тапсырманы өткізбеген студенттер емтиханға кіргізілмейді. Жұмысты кеш тапсырсаңыз: қосымша тапсырма беру арқылы жұмыс көлемін ұлғайтылады; Емтиханға келмесеңіз: орынды себеп болса, бұрынғы орындалған жұмыстарыңыз есепке алынады; орынсыз себеп болса, тапсырманы орындауыңыз қажет және осы мәселеге қатысты университет саясаты есепке алынады. Әрбір тақырыпты қайталау және өтеу міндетті. Өтілген материалды меңгеру деңгейі тест арқылы тексеріледі. Тест алыдын ала ескертілмей өткізіледі. Аудиториялық сабақтарды босатпау, кешікпеу міндетті. Себепсіз сабақтан қалсаңыз: қосымша шығармашылылық жұмыс беріледі (реферат, көркем мәтінге талдау т.б.); Сабаққа екі рет кешігу бір рет сабақ босатылғанға теңгеріледі. Оқу үрдісінде, қарым-қатынаста компетентті болыңыз; топта және оқытушылармен ашық, сыпайы, шыншыл болыңыз; оқу процесіне белсенді қатысу, топпен жұмыс істей білуіңіз керек; тапсырманы шығармашылылықпен орындаңыз.

Курсты толықтай игеру мақсатында студенттер қойылған талаптарды орындаулары тиіс. Дәріс және тәжірибелік сабақтарға міндетті түрде қатысу. Егер студент белгілі бір себептер мен сабаққа қатыса алмаса, барлық өткен материалдар бойынша жауап беру тиіс. Сабақ үстінде үнемі тәртіп бұзған студент аудиториядан шығарылып жіберіледі және барлық курс бойынша «қанағаттанғысыз» бағасы қойылады. Бақылау жұмысын студент міндетті түрде орындап, белгіленген уақытта тапсыру тиіс.

Межелік бақылау қорытындысы студенттің сабаққа қатысуын, өздік жұмысты уақытында орындауын, сабақта ауызша және жазбаша түрде жауап беруін ескере отырып қойылады.

Студенттрге жазбаша жұмыстарды орындау барысында Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің комппьютерлік аудиторияларында жұмыс істеуіне рұқсат беріледі. Студенттер Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің кітапханасында жұмыс істеп, кітапхана ережесіне сәйкес кітаптарды үйге алуына болады.

Емтихан: қорытынды емтихан билеттік жүйеге негізделіп, ауызша жүргізіледі. Билеттің әрбір нұсқасы үш сұрақтан тұрады.

Студенттердің білімін бағалау шкаласы

кесте-3

Пәннің мазмұны. Сабақ түрі бойынша сағаттарды бөлу

СОӨЖ және СӨЖ жоспары кесте -5

кесте - 6

Р-реферат

Х-хабарлама

К-конспект

б/ж-бақылау жұмысы

Б-библиография

Т1-термин

Т2-тест құрастыру