Оқытудың психологиялық ерекшелігін ескеру ұстанымы
Әр сыныптың өз білім деңгейі болатыны белгілі. Сонымен қатар оқушының өзіндік жас ерекшелігі мен психикалық ерекшелігі бар. Сондықтан да қазақ тілін оқытуда осы ерекшеліктер ескеріліп, тілдік материал соған лайықталып беріледі. Оқушының психикалық ерекшелігі мен білім деңгейінен оның білімді қабылдау мүмкіндігі туады. Ал ол оқу материалының оқушының қабылдау мүмкіндігіне сәйкес болуын талап етеді. Қазақ тілін оқытуда осы принцип сақталса, ол оқушының тақырыпты меңгеруіне қолайлы жағдай болып табылады.
Тілді оқытуда бұл қағида сақталмағанда, түрлі қолайсыз жағдайлар болуы мүмкін. Мысалы, оқушының әлі келетін немесе әлі келмейтінін есепке алмай, бірден қиын материалды көп етіп беру арқылы оқушыда тақырыпты меңгеру қолымнан келмейді деген пікір туғызуға да болады. Ол оқыту ісінің нәтижесіздігін туғызады. Сондықтан оқушының психикалық ерекшеліктерімен санасып отыру мұғалімге ерекше міндет жүктейді.
Сонымен оқушыларға қазақ тілінен теориялық білім мен практикалық дағдылар беруде олардың психикалық қасиеттері, оқуға бейімділігі, икемділігі мен дайындық дәрежесі ескеріледі. Күнделікті сабақ үстінде оқушылардың осындай ерекшеліктеріне орай жұмыс істеу тәртібі белгіленеді. Оқушыларға өткен материал мен жаңа материалдың байланысын таптырып, тақырыптың өзіндік белгілерін қаншалықты меңгергендіктерін мұғалім бақылап отырады. Нашар және орта меңгерген оқушылармен сабақ үстінде түрлі жұмыстар жүргізіледі. Алдымен үйге берілген тапсырмаларды бақылап, тексереді. Содан кейін жаттығудың шартын дұрыс және бұрыс орындағандарына назар аударады. Өткенді еске түсіру мақсатында талдау жұмыстарын жүргізеді. Өтілген тақырып әбден меңгеріліп болған соң, жаңа материал түсіндіру, көрсету арқылы әңгімеленеді. Оқушылардың өздеріне материалдар оқытылады. Бұдан кейін өтіліп отырған материал жеке-жеке сұрақтар бойынша еске түсіріледі. Тақырыпты оқушылардың өздеріне айтқызып, қорытындылайды. Материалға лайықты жаттығу жұмыстары жүргізіледі. Осы сияқты жұмыстар жүйесі негізінде әрбір оқушының оқуға деген бейімділігі мен икемділігі арта түседі.
Қазақ тілін оқытудың принциптері:
1.Тіл табиғатына зейін қою принципі. Бұл ұстаным бойынша дыбыстау мен сөйлеу дағдысының дұрыс дамуына мейлінше мән беріледі. Қазақ тілін оқытуда тілдің және сөйлеудің заңдылықтарын елемеу практикалық тіл қызметінің меңгеруге елеулі нұсқан келтіреді. Сөйлеу мен фонетикалық бірліктердің мәнін бағаламау орфографиялық сауаттылықты меңгертуде олқылыққа ұшыратады. Осы ұстаным тілді үйрету сабақтарында дәне дыбыстау мүшелерін жаттықтыру кезінде кеңінен қолданылу керек.
2. Тілдің мағынасын түсіну принципі. Тілді барлық жағынан және барша тілдік пәндерді өзара байланысты түрде зерттеу. Мәселен синтакси, морфология т.б. тілдің барлық салалары бібірімен өзара байланысты, сондықтан осы байланыстар оқыту процесінде ескеріліп отырылады.
3. Тілдік сезімге сүйену және оны дамыту ұстанымы (таза сөйлеу),
4. Сөйлеу мәнеріне зейін қою ұстанымы
Достарыңызбен бөлісу: |