Пәнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені оқУ-Әдістемелік материалдар

жүктеу 394,5 Kb.

бет	1/4
Дата	12.01.2020
өлшемі	394,5 Kb.
	#26402

1 2 3 4

ПОӘК 042-05-14-5-05.01.20.31/03-2011

__________2011 жылғы

№ 2 басылым

41 беттің -шісі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

3-деңгейлі СМЖ құжаты

ПОӘК

ПОӘК 042-05-14-5-05.01.20.31.03.2011.

ПОӘК

Психология және адам дамуы пәнінің оқу-әдістемелік материалдары

_______2013жылғы

№ 2 басылым

5В011700 - «Қазақ тілі және әдебиеті», 5В010400 «Алғашқы әскери дайындық» , 5В010800 «Дене шынықтыру және спорт»мамандығына арналған

Психология және адам дамуы

ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР

СЕМЕЙ 2013

Мазмұны

1 Глоссарий

2 Дәрістер

3 Тәжіриебелік және лабораториялық сабақтар

4 Курстық жұмыс және дипломдық жоба

5 СӨЖ

1. ГЛОССАРИЙ

1.1Акцептор әрекеті -- «акцептор»—«қабылдаушы» деген латын сөзі. Бұл — зат. Ол атомдарға, электрондарға және өзге де заттарға қосылып, орталық жүйке жүйесінің қызметін жандандырады. Нейродинамикалық сипаттағы әрекеттер. Акцепторлық әрекеттер жүйке жүйесінің қызметінде реттеледі.

1.2Анимизм — латынның «жан» деген сөзі. Алғашқы қоғамда адамның, жан-жануарлардың, өсімдіктердің және басқа нәрселердің бәрінде жан болады дейтін қияли түсінік. Алғашқы қоғам мен діни «нанымдардың барлық түрлеріне тән ерекшелік.

1.3Антропоморфизм — «антропос»— грекше «адам» және морфе—«түр», «форма» деген екі сөзден құралған. Табиғат құбылыстары мен жануарларды, құдайларды адам сипатында елестететін түсініктер.

1.4Апперцепция — латынша an — префикс, сөз алды қосымша, перцепция — қабылдау. Психологияда қабылдау процесінің адамның бұрынғы өмір тәжірибесіне, білім қорына, рухани тіршілігі мен жан дүниесінің жай-күйіне тәуелді болды.

1.5Анализатор (грек) – түйсік тудыратын анатомиялық физиологиялық аппарат.

1.6Аксон (грек) – жүйке клеткаларының ұзын талшығы.

1.7Амнезия (грек) – естің бұзылуы.

1.8Ассоциация—1. Белгілі заңдылықтарға сәйкес психикалық, құбылыстардың байланысты болуы. 2. Адамдардың өзара бірлесіп, әр түрлі іс-әрекеттері арқылы бір-бірімен қарым-қатынас жасайтын тобы.

1.9Ассоциациялық психология — психологияның мән-жайын философиялық тұрғыдан іздестіріп, оны ассоциациялық принциптерге негіздейтін бағыттардың жиынтығы. Бұл бағыт XVII—XIX ғасырларда пайда болып, негізінен, Англияда өрістеп дамыды. Сөйтіп өз алдыиа дербес бағыт ретінде қалыптасты. Бұл бағыттың материалистік те, идеалистік те ағымдары болды. Материалистік ағым психологиялық құбылыстарды зерттеуге детерминизм принципін ендіруді көздеді. Ал XX ғасырда А. п. механикалық бағытты ұстанған бихевиоризммен ұштасты. Ассоциация — латын сөзі. Психологиялық мағынасы белгілі жағдайда екі не бірнеше психикалық құрылымдардың өзара байланыстылығын білдіреді.

1.10Аффект—«жан толқуы» деген латын сөзі. Бұл адамның психологиялық күйініш, сүйініш сезімдері үстіндегі көңіл күйінің айқын көрінісі (сезімі мен эмоциясы). Мәселен, қайғырып жылау немесе шаттық сезімі билеген адамның қарқылдап ішегі түйілгенше күлуі сияқты әралуан аффекттік жағдайлар.

1.11Әрекет — белгілі мақсатты орындауға бағытталған оңашаланған қимыл. Ол қимыл-қозғалыс арқылы орындалатын сыртқы және ақыл-оймен орьшдалатын ішкі әрекет болуы мүмкін.

1.12Бағдарлау реакциясы —жағдайдың өзгеруіне орай организмнің өте күрделі әрі арнайы тітіркендіргіштерге әсерленуі. Мұндай жағдайда организмнің бойындағы күш-қуаты мен сезімталдығы күшейіп, жүйке талдағыштарының жұмысы арта түседі. Бағдарлау организмдерде (адам мен жоғары сатыдағы хайуанаттарда) таңданудан басталады.

1.13Бихевиоризм — психология ғылымында XX ғасырдың басында АҚШ-та қалыптаса бастаған механикалық теориялық және тәжірибелік бағыт. Бұл бағыт психикалық құбылыстардың бәрі организмнің сыртқы және ішкі тітіркендіргіштерге әсерленуіне орай дамиды, белгілі себепке, ынталандыру мен жағдайға байланысты болады деп санайды.

1.14Генетикалық әдіс — генетика — шығу тегі «төркіні» дегенді білдіреді. Бұл — психикалық құбылыстар мен процестердің шығуы мен пайда болуын және дамуын зерттейтін, қазіргі кезде психологияда кең түрде қолданылатын зерттеу әдісі.

1.15Гештальтпсихология —Германияда XX ғасырдың басында дүниеге келген идеалистік психологиялық бағыт. Ассоциациялык психологияға қарсы пікірлерді қолдай отырып, сананың алғашқы бөлшектері түйсінуі де, елес те емес, кейбір тұтас түрдегі «психологиялық құрылымдар» (гештальттар) деп санайды. Міне сондай құрылымдар сананың жемісі деген пікірді қолдайды.

1.16Дағды — сансыз қайталау нәтижесінде қалыптасатьн іс-әрекет түрі. Соның нәтижесінде ол автоматталған әрекетке айналып, оңай, шапшаң әрі дәл орындалып отырады. Дағдының физиологиялық негізі — динамикалық стереотип.

1.17Дедукция, Индукция, Аналогия. Дедукция — жалпыдан жекеге қарай дамитын ой қорытындысы, логикалық ойлау формасы. Дедукциялық ойдың кең тараған түрі — силлогизм. Екі не бірнеше пікірлердің байланысы нәтижесінде жаңадан бір пікір шығару.

1.18Индукция—1. Жекеден жалпыға қарай дамитын логикалық ой қорытьндысы. 2. Нейрофизиологияда тітіркендіру нәтижесінде пайда болған алғашқы қозу ошағынын, маңындағы аймақтарға тарауы.

1.19Аналогия — жекеден жекеге қарай дамитын продуктивті ой қорытындысы. Аналогия — ұқсастық. Ұқсас нәрселерді салыстыра отырып зерттейді, аналогия арқылы жасалған қорытынды мәліметтер болжамды сипатта болады.

1.20Детерменизм принципі —философиялық және методологиялық ұстаным бойынша табиғат пен психологиялық құбылыстардың бәрі материалдық себептер мен заңдардың әсер етуінен пайда болады. Детерминизм адамның тіршілігі мен іс-әрекетінің бәрі қоғамның тарихи дамуының нақты жағдайларымен байланысты, әрбір құбылыс белгілі себептен туындайды деп қарайды.

1.21Динамикалық стереотип—шартты рефлекторлық байланыстардың жасалуы және оның тұтастық жүйесінің, құрылуы. Мұндай жүйе организм тіршілігі үшін өте маңызды және ол дағдыны қалыптастырудың физиологиялық негізі.

1.22Жоғары жүйке қызметінің типі —жүйке жүйесінің комплекті түрдегі тұрақты қызметі. Мұндай қызмет жоғары жүйке қызметінің сипаттары мен қасиеттерін білдіреді. Ондай қасиеттер адамның әлеуметтік ортада атқаратын жұмысы мен іс-әрекетіне байланысты жаңа сапаларға ие болады. Жоғары жүйке қызметінің типтері мен сипаттары адам мінезінің физиологиялық негізі болы табылады.

1.23Инстинкт (соқыр сезім) — 1. Организмде туа берілетін шартсыз рефлекстер негізінде сыртқы және ішкі жағдайлардың өзгеруіне үйретусіз-ақ бейімделіп тіршілік ету құлқы. 2. Туа пайда болатын импульстардың әсерлерге жауабы, қимыл-қозғалыс арқылы әр түрлі тітіркендіргіштерге бейімделуі.

1.24Интериоризация, Экстериоризация — сыртқы болмыс әрекеттерінің ішкі идеалдық факторларға, ал адамның ішкі ақыл-ой әрекетінің сыртқы іс-әрекеттерге айналуы.

1.25Интроверт пен экстраверт —Кейбір адамдардың тұйық өзімен-өзі болып, өзінің ой-пікірлерін іштей талдайтын мінез ерекшеліктері — интроверттер делінеді. Ал өзге бір адамдар ішкі дүние сырымен тұйықталып калмай, жан дүние сырын ашық-жарқын түрде өзге адамдарға білдіріп отырады. Бұлар — экстраверттер.

1.26Қажеттілік — адам мен хайуанаттардың өмір сүруі мен тіршілік етуі қажеттілік қанағаттандырудағы белсеңді іс-әрекеті мен қимыл-қозғалыс жасауына байланысты. Бұл — организмнің ішкі жағдайы мен күйін сақтауы.

1.27Қозғыштық— әсерленгіштік. Сезімнің тез қозьш, тез әсерленуі.

1.28Қоғамдық тәжірибе — адам баласының тарихи дамуында материалдық заттар мен мәдени мұраларды жасап шығаруда қалыптасқан біліктері мен әдет-дағдылары жайындағы білім жүйесі.

1.29Ниет — қажеттілікті қанағаттандыру үшін әрекеттену және оған іштей ұмтылу. Ниеттің жүзеге асуы материалданған сипатта болады.

1.30Психика дамуының қозғаушы күші - психиканың мән-жайы мен деңгейін, бағытын дамытуға ықпал етіп отыратын сыртқы және ішкі факторлар мен жағдайлардың жиынтығы. Мұндай_ жағдай адамның жеке басының дамып жетілуінде қажеттіліктерін қанағаттандыру мен нақты болмыстар арасындағы қайшылықтарды peттеу мәселесі болып табылады.

1.31Проблемді ситуация - күнделікті өмірде және арнайы тәжірибелік зерттеуде белгілі бір түйінді мәселені шешуде адамның ақыл-ой белсенділігі талап етілетін жағдай. Ал тәжірибе арқылы сыналған жәндіктер мен хайуанаттар белгілі бір жәйтке бейімделіп, оның «шешімін» табуға әрекеттенеді. Мысалы, маймыл іліп қойған алманы «құрал» қолданып алып жейді.

1.32Перцептивті әсер — қабылдау процесіне қатысты әсер түрлері (перцепция — қабылдау). П. ә. психологиялық тұрғыдан анықтағанда — объективтік шындықтың сезім мүшелері арқылы тікелей бейнеленуі.

1.33Ретикулярлық формация - мұның өрлеуші және төмендеуші ретикулярлық формация дейтін екі түрі бар. Ми алаптарындағы бірінің жұмысын бірі реттеп (қоздырып, тежеп) отыруы нәтижесінде әрқилы психикалық әрекет жүзеге асады. Түрлі импульстар жоғарыдан (ми қабығынан) төменгі ми бағаиасына т. б. келіп, оларды өзіне бағындырады. Мұны төмендеуші ретикулярлық формация деп атайды. АҚШ ғалымы Г. Мэгун, Италия оқымыстысы Моруци импульстар төменнен жоғары ми алаптарына жетіп, олардың жұмысына әсерін тигізе алатынын дәлелдеп берді. Мұны өрлеуші ретикулярлық формация дейді.

1.34Рефлекторлық теория — адамның мінез-құлқы мен психикасы оның белсенді қызметі мен іс-әрекеті нәтижесінде реттеліп отыратын материалистік көзқарас. «Рефлекс» сөзінің мәні — бейнелеу. Рефлекстік теорияның негізін салған орыс ғалымы И. М. Сеченев өзінің «Бас миының рефлексі» деген еңбегінде психикалық қүбылыстардың шығуы мен дамуын материалистік тұрғыдан түсіндіріп, оның жоғары жүйке (мидың) қызметі екендігін ғылыми-табиғи тұрғыдан дәйектеді.

1.35Рефлексия — латынша «бейнелеу» деген сөз. Адам. санасының өзін-өзі білуге, ішкі жан дүниесін, психикалық жай-күйін тануға бағытталуы.

1.36Рефлексология —орыс ғалымы В. М. Бехтеров (1857— 1927) негіздеген механикалық бағыт. Рефлексология адам психикасының әрекетін сыртқы ортаның жүйке жүйесіне әсер етіп, оған тітіркенуі деп санады да, психика мен сананы зерттеуден бас тартты.

1.37Сана — психиканың тек адамға ғана тән ең, жоғары сатысы, объективтік болмыстың адам миындағы бейнесі. Болмыс пен шындықтың, бейнесін адам тіл арқылы, сөйлеуі арқылы бейнелеп, оның мән-жайын танып біледі.

1.38Сана мен іс-әрекеттің бірлігі. Сананьң генетикалық және функционалдық байланыс бірлігі. Бұл ұстаным ғылыми психологияның философиялық және методологиялық іргетасын қалайды.

1.39Семантика — сөздер мен сөйлеудегі айтылған атаулардың мағынасын білдіретін термин. Ғылымда бұл атау семантика, семасиология деп те атала береді.

1.40Синтагма — лингвистикалық термин. Ол сөз тіркестері мен олардың бөлшектерін жіктеп қарастырып, анықтаушы және анықталушы бөліктерінің құрамын анықтай отырып белгілі жүйемен іздестіреді.

1.41Сөздік – мағыналық ойлау — ойлау әрекетінің ерекше бір түрі. Сөздік — мағыналық ойлауда белгілі ұғым-түсініктер түрлі ой әрекеттері арқылы анықталып, жүйеге түседі. Мұндай _ой әрекеті заттар мен тікелей сезімдік таным тәжірибелеріне негізделмейді. Ойдың шындығы мен ақиқаттығы ақыл-ой талқысы аркылы анықталады.

1.42Стимул— қозғаушы, жандандырушы әсер. Тітіркендіргіштердің тікелей таным мүшелеріне (рецепторларға) әсер етуі нәтижесінде сыртқы және ішкі органдарда қыздыру тудыратын әсер. Оңың қуаты әр алуан тітіркенулер тудырады.

1.43Темперамент - жоғары жүйке қызметінің типтік ерекшеліктеріне сәйкес адамның даралық сипатын білдіретін психологиялық ерекшелік. Темперамент адам мінезінің табиғи негізін анықтайды. Жоғары жүйке қызмет типтерінің күшіне, теңдігіне (қозу мен тежелу) және ауысу ерекшеліктеріне сәйкес темпераменттің төрт түрі сипатталады. Олар: холерик, флегматик, сангвиник, меланхолик. Темпераменттердің түрлері жоғары жүйке қызметінің типтеріне негізделгенімен, олар адамның тіршілік бейнесі мен әлеуметтік жағдайына орай өзгеріп, жаңа қасиет-сипаттарға ие болады. Темпераменттік ерекшеліктер адамда туа пайда болатын қасиет, ал мінез-құлық сипаттары өмірде жүре-тұра қалыптасады. Психологиядағы темперамент жайлы ғылыми көзқарастар әр түрлі. Дегенмен, темпе-раменттердің табиғи-ғылыми негізі жоғары жүйке қызметінің типтері екенін ғылыми тұрғыдан ашып көрсеткен физиолог ғалым И. П. Павлов,

1.44Тест — сынақ. Психологияда адаммың дара басындағы психологиялық ерекшеліктері меи қабілетін, ақыл-ой деңгейін белгілі нормалар тұрғысынан іздестіретін әдіс. Тест (сынақ) әдісі аркылы адамның меңгерген білім деңгейі мен ықылас-ынтасы да зерттеліп, оның нәтижелері салыстырмалы түрде қорытылады. Қазіргі кезде тест әдісі кеңінен қолданылып отыр. «Тест»— ағылшын сөзі. Мағынасы «сынақ» дегенді білдіреді.

1.45Топ—қоғамдағы адамдардың, белгілі сипаттары мен ерекшеліктеріне орай және бірлесіп атқаратын істеріне сәйкес бірлесуі.

1.46Топ жетекшісі — жора-жолдастары мен қатар құрбыларына «өзінің беделімен, іс-әрекетімен, мінез-құлқымен ықпал етіп отыратын адам.

1.47Тітіркенгіштік — әсерленушілік, қозғыштық. Жүйке жүйесінің әр алуан сыртқы және ішкі әсерлерге тітіркенуі. Төменгі сатыдағы микроорганизмдердегі психиканың көрінісі — тітіркенгіштік. Тітіркенудің өте қарапайым түрі — тропизмдер. Тропизм—«бұрылу» деген сөз.

1.48Ұғым — заттар мен құбылыстардың мәнді белгілері мен ерекшеліктерін бейнелейтін жалпылаушы ойлау формасы. Ғылыми пәндердің бәрі ұғымдар жүйесінен құралады. Кез келген ұғымның мазмұны мен көлемі болады және ол қолдану ретіне қарай өзге ұғымдармен түрліше байланыста болады. Ұғым дерексіз ойлау нәтнжесі арқылы жасальіп, оның мазмұны мен көлемі анықталады.

1.49Ұғымталдық — сезімталдық, әсер етуші нәрселер мен құбылыстарды сезім мүшелері мен ақыл-ой арқылы тез қабылдап, олардың мән-мағынасьн жете түсіну қабілеті.

1.50Ұжым — қоғамдық пайдалы іспен шұғылданатын, жоғары деңгейде дамыған адамдардың ұйымдасқан тобы. Ұжымдағы адамдардың өзара қарым-қатынасы олардың бірлесіп атқаратын қоғамдық істері мен мақсат-мүддесінің бірыңғай болуында.

1.51Үйлесім, сыйымдылық. Бұл — әлеуметтік психологиядағы түсініктер, яғни сырт қарағанда дара адамның өзінің ішкі қарсылығына қарамастан топтың ырқына саналы түрде бейімделіп, көнбістік көрсетуі.

1.52Үнсіз сөйлеу — сөйлеу әрекетінің ерекше түрі. Үнсіз сөйлеуді кейде іштей сөйлеу дейді. Үнсіз сөйлеуде адамның ойы мен білдірмек, болған пікірі дыбыссыз айтылады.. Іштей сөйлеуде сөйлемнің баяндауышы не бастауышы айтылады да, ой жүйесі үзінді-кесінді сипатта болады. Қарым-қатынас жасауда дауыстап сөйлеу тәсілі қолданылса, ал үнсіз, іштей сөйлеуде адамның ойлауы құрал қызметін атқарады да, ол өзінің іс-әрекетін реттейді.

1.53Фрейдизм — бұл ұғым Австрия ғалымы 3. Фрейдтің, атымен байланысты. Фрейдизм XX ғасырда психологияда кең таралған ағым. Фрейдтің зерттеуі бойынша адам мінез-құлқының козғаушы күші мен шешуші факторы жыныстық еліктеу болып табылады. Мұндай еліктеу мен сезім әрекеті санадан тыс табиғи қажеттілік деп саналады. Бұл адам тіршілігіндегі биологиялық процесс болса, ал психиканың дамуы мен оны басқару әлеуметтік фактормен де айқындалатыны ескерілмейді.

1.54Эгоцентрлік сөйлеу —сөйлеудің бұл түрін психологияда

баланың автономды (өзіндік) сөйлеуі деп те атайды. Эгоцентрлік сөйлеуді дауыстап сөйлеу әрекетінің, үнсіз (іштей) сөйлеуге ауысу жолындағы өтпелі көпірі (өткел) деп санауға болады.

1.55Электроэнцефалограмма (ЭЭГ)— мидағы биоэлектрлік белсенділік әрекетін осы аспаппен жазып алады да, оның мәнін анықтайды.

1.56Эмпатия—өзге адамдардың жан дүниесінің, сыры мен күй-жайын білу қабілеттілігі және оған жанашырлық білдіру. Эмпатияның айқын көрінісі — идентификация. . Бұл – адамның өзге адамның психикалық жай-күйін өз басынан кешіргендей халде болуы.

2. ДӘРІСТЕР

1-дәріс. Психология пәні, міндеті және зерттеу әдістері.

Дәрістің мазмұны:

Психология пәні туралы түсінік.
Психология – психика және психикалық құбылыстар жайлы ғылым.
Психология ғылымының салалары.
Психологияның басқа ғылымдармен байланысы.
Психология пәні, міндеті туралы түсінік.

Психология психика және психикалық құбылыстар туралы ғылым. Психикалық бейнелеу обьективті дүниенің субьективті бейнесі ретінде. Психикалық бейнелеу ерекшеліктері. Психиканың негізгі атқаратын қызметі. Психикалық құбылыстардың топтастырылуы: психикалық процес, психикалық қасиет, психикалық кейіп. Психология салалары. Психологияның басқа ғылымдармен байланысы. Психологиядағы ғылыми зерттеу әдістері. Зерттеу әдістерінің топтастырылуы. Зерттеудің обьективті әдістері. Бақылау, әңгімелесу, іс-әрекет нәтижесін зерттеу әдістері. Табиғи және лабораториялық эксперимент. Тест әдісі, тестің түрлері.

Бақылау сұрақтары:

Педагогқа психологиялық білімнің қажеттігі.
Психология ғылымы нені зерттейді?
Психикалық күймен психикалық үрдістердің негізгі айырмашылықтары.

Әдебиеттер:

Жарықбаев Қ. Психология. А., 1993
Тәжібаев Т. Жалпы психология. А., 1993
Алдамұратов Ә. Жалпы психология. А., 1995
Немов Р.С. Психология. М., 1998
Рубинштейн Р.С. Основы общей психологии. М., 2000

2-дәріс. Психологияның методологиялық принциптері.

Дәрістің мазмұны:

Психологияның ғылым ретінде қалыптасуының негізгі кезеңдері.
Психологияның дербес және тәжірибелік ғылымға айналуы.
Психологияның методологиялық принциптері.
Психологиялық зерттеудің әдістері.

Психология жаратылыстану және гуманитарлық пән ретінде. Психологияның ғылым ретінде қалыптасуының негізгі кезеңдері. Психологияның дербес және тәжірибелік ғылымға айналуы. Отандық және шетелдік психология. Шетелдік психологияның бағыттары. Гештальтпсихология. Бихевиоризм. Фрейдизм. Батыстық психологияның бүгінгі даму бағыты.

Бақылау сұрақтары:

Психология қай уақыттан дамып келеді?
Психологияның дамуының кезеңдеріне сипаттама беріңіз?
Қай уақыттан бастап тәжірибелік ғылым ретінде дами бастады?
Ғылыми зерттеу әдістері дегеніміз не?
Табиғи эксперименттің бақылаудан айырмашылығы қандай?

Әдебиеттер:

Жарықбаев Қ. Психология. А., 1993
Тәжібаев Т. Жалпы психология. А., 1993
Алдамұратов Ә. Жалпы психология. А., 1995
Немов Р.С. Психология. М., 1998
Рубинштейн Р.С. Основы общей психологии. М., 2000

3-дәріс. Психика және сана.

Дәрістің мазмұны:

1. Психика туралы түсінік.

2. Жан-жануарлар психикасының дамуы.

3. Ми және психика.

4. Адам табиғатының санасы.

Сананың дамуы және пайда болуы Адамның жоғары жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі. Жүйке клеткасының құрылысы. Талдағыштар, оның құрылымы. Мидың анализдік-синтездік қызметі. Ми және психиканың байланысы. Адам және жануарлар психикасын салыстыру. Адам санасының пайда болуы мен дамуы. И.М.Сеченов және И.П.Павловтың психиканың шартты-рефлекторлы сипаттамасы.

Бақылау сұрақтары:

Психикалық құбылыстардың механизмі, табиғаты туралы түсінік беріңіз
Сана туралы түсінік беріңіз
Сананың пауда болуы мен дамуына тоқталыңыз

Әдебиеттер:

Рубинштейн С.Л, Основы общей психологии. Питер. 1999
Маклаков А.Г. Общая психология. С.Пит.
Немов Р.С. Психология.1 том. 2000.
Леонтьев А.Н. Проблемы развития психики
Шабельников А., Бердібаева С Психика- функционалдық жүйе. А., 1998

4-дәріс. Жеке адам және іс-әрекет. Жеке тұлға теориялары.

Дәрістің мазмұны:

Жеке адам туралы түсінік.
Адамның дамуындағы еңбектің алатын орны.
Жеке адамның қалыптасуындағы қарым-қатынастың рөлі.

Жеке адам туралы түсінік. Тұлға құрылымы. Тұлғаның белсенділігі және бағыттылығы. Тұлғаның дамуы және қалыптасуы. Тұлғаның әлеуметтенуі. Өмір барысында жеке тұлғаның дамуына ықпал ететін факторлар. Адамның дамуындағы еңбектің алатын орны. Жеке адамның қалыптасуындағы қарым-қатынастың рөлі. Тұлға психологиясының методологиялық мәселелері. Тұлға теориялары және оқытудың негізгі деңгейлері. Тұлға теориялары. Жеке тұлғаның психологиялық және әлеуметтік трактовкаға қатынасы.Отандық психологтар зерттеулеріндегі жеке тұлға. Д.Н.Узнадзе теориясы. С.Л.Рубинштейннің философия-психологиялық концепциясындағы жеке тұлға. Б.Г.Ананьевтің жеке тұлға туралы ойлары. А.Г.Ковалев, К.К.Платонов, В.Н.Мясищев, В.Н.Лентьевтің концепциялары. ХХ ғасырдың 80-90 жылдарындағы жеке тұлға мәселесінің даму психологиясы. Жеке тұлғаның шетелдік теориясы. З.Фрейдтің психоаналитикалық теориясы, К.Юнгтің аналитикалық теориясы, А.Адлер, Э.Фромм

Бақылау сұрақтары:

Жеке адамның бағыттылығы деген не және ол қалай көрінеді?
Жеке адамның психологиялық құрылымын анықтаңыз.
Жеке адам бойындағы қасиеттерді атаңыз

Әдебиеттер:

Жарықбаев Қ. Психология. А., 1993
Тәжібаев Т. Жалпы психология. А., 1993
Алдамұратов Ә. Жалпы психология. А., 1995
Немов Р.С. Психология. М., 1998

5-дәріс. Әлеуметтік-психологиялық феномендер.

Дәрістің мазмұны:

Топтар арасындағы психологиялық феномен ретінде.
Топтар мен ұжым, жеке адамды қалыптастырудың негізі ретінде.

3. Әлеуметтік психологияда топтар классификациясы.

Топ арасынадғы психологиялық феномен ретінде.Топтағы арақатынас процестеріндегі компоненттер. Арақатынас түрлері. Өзара қарым-қатынас жүйесіндегі қайшылықтардың болуы. Коллективизм, топтар, жеке топ арасындағы қатынас жүйесіндегі жеке адамның, жас ерекшеліктеріне, даму кезеңдеріне жалпы сипаттама. Адамның белгілі бір жас кездерінде дамып жетілуінің әлеуметтік-психологиялық сипаттамасы.

Бақылау сұрақтары:

Феномен дегеніміз не?
Ұжым мен топ, жеке адамды қалыптастыруды дегенді қалай түсінесіздер?
Әлеуметтік психологиядағы топтар классификациясының қандай түрлерін білесіздер?

жүктеу 394,5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4