7)Ойлау- сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының байланыс-қатынастарының миымызда жалпылай және жанама түрде сөз арқылы бейнеленуі.
Ойлау түрлері
көрнекі-бейнелі ойлау – елестер мен психика өрнектерін арқау еткен
ойлау түрі;
сөздік – логикалы немесе сөздік – рәмізді ойлау – абстракт
түсініктерді пайдалану және жалпыланған заңдылықтарды ашумен байланысты ойлау түрі
байланысты ойлау түрі.
көрнекі – әрекетті ойлау – нақты заттармен тікелей байланыса,
ой қызметін орындау түрі;
Ойлаудың дара ерекшеліктері
Ойдың белсенділігі-өзінің жаңа сұрақтары мен міндеттерін қоя білуінде және іздену мен міндеттерді шешу үшін жолдар мен тәсілдерді табуға талпануда аңғарылады.
Ойлаудың дербестігі-адамның өзіне жаңа міндеттерді қоя білуі,басқа адамдардың көмегінсіз бұл міндеттерді өзіннің айрықш айрықша әдістермен шеше білуі.Ойлаудың дербестігі ойдың белсенділігіне,икемділігне, жеке сын тұрғысынан қарастыруы.
Ойлаудың тереңдігі-ойлауда ерекше қасиеттер мен салалар,ерекше маңыздыбайланыстар менқатынастар бейнелейді.Ойлаудың мазмұндылығы байлығы,ал тереңдігі адамның іс-әрекетімен,оның білімімен,тәжірибесімен,қиялының даму дәрежесімен айқындалады.
Ойллаудың мазмұндылығы-заттар мен құбылыстар,шындықтың салалары туралы сананың пікірлерм мен және ұғымдармен жеткілікті болу дәрежесін айтамыз. Адамда неғұрлым ой көп болса және неғұрлым болса,соғұрлым оның ойлауы мазмұнды және бай болады.Бірақ ойлаудың мазмұндылығы тек бар ойлаудың спалық жағымен ғана сипатталып қоймайды,сонымен қатар осы ойлауды бейнелейді.Сондықтан ойлаудың мазмұндылығына тек байлығы емес,сонымен оның тереңдігі жатады.
Ойлаудың ұшқырлығы-қойылған сұраққа түпкілікті жауаптың қанщалықтың уақыттың ішінде алғандығымен аңықталады.Яғни, бұл уақыт қарапайым ойлау үрдісінде біршама қысқа болады,ал күрделі ойлау үрдістерінде ұзақтау болады.Кейбір адамдарда күрделі ойлау ой тәсілдері тез іске асады.Бұл адамдар тапқыр,ойдың ұшқырлығымен ерекшеленеді.
Сын тұрғысынан ойлау-ақиқат және жалға ретінде басқанының немесе өзінің ойларын тексеру мен бағалау қабілеттілігінде аңғарылады. Сын тұрғысынан ойлауды ойлауды айтылған ойлардың практикалық өмірілік құндылығын тексеру ептілігінде аңғарамыз.Сыни ойлау-бұл өзінің және басқаның ойларына өте қатаң қарау.
Ойдың икемділігі-міндеттерді шешуде алынған біржақты ескірген тәсілдерден еркін болу ептілігінде,міндеттерді шешудің жаңа тәсілдерн тез ұйымдастыру немесе таңдауында байқалады.
Қолданылатын құрал-жабдықтарына тәуелді ойлау үдерісі келесі
түрлерге бөлінеді
Вербалды (сөздік) Визуалды (көру) Нақты Дерексіз абстракты
Достарыңызбен бөлісу: |