1.Іштей» оқу білігін өзіндік бағалау.
Мақсаты: Оқу дағдысын анықтау, орта жəне жоғары класс оқушыларының жазу дағдысын анықтау,
тұлғаның кəсіби бағытын анықтау, « іштей» оқу білігін өзіндік бағалау.
Кірістірілген ескертпелер. «Іштей» оқу немесе үнсіз (жəй оқу),-мəтіннің қабылдануы жəне оның түсінігі болып
табылатын жеке жақтары бар оқу процесінде үздіксіз бір тұтас байласқан тілдік əрекеттің күрделі түрі. «Іштей»
оқудың маңызды сипаттамасы бұл оқудың ерекшелігі болып табылады. Негізінен ол қатты дауыстап оқу
жылдамдығынан екі, үш есе жоғары болады. «Іштей» оқу мəтінмен өзіндік жұмыстың негізін құрайды, сондықтан
да оқу біліктілігінің өзіндік диагностикасы əрі қарай оқу дағдысын жетілдіру үшін маңызды.
Сабақтың мақсаты. Оқу жылдамдығын өзіндік тестілеу арқылы анықтау.
Жабдықталуы. оқу жылдамдығын есептеу кезінде кез-келген ғылыми-дəрежелі немесе қоғамдық-саяси
мазмұндағы мəтіндерді қолдануға болады. Бұрында оқылған (немесе тыңдалған) мəтіндерді алудың қажеті жоқ.
Бұндай жұмыс үшін секундомер жəне жазу үшін қағаз қажет.
Жұмыстың тəртібі. Сабақ қарапайым оқу ғимаратында немесе үйде өткізілуіне болады. Экспериментті өткізу
үшін ыңғайлы отыру керек. Ойша оқуға дайындалып, оқудың басынан секундоиерді қосу керек. 2 минуттай
мəтінді түсінуге толық бағытталып, ешнəрсеге алаңдамай оқу керек. Содан кейін секундомерді тоқтатып дəл
уақытты жазып алу керек. Əр кезде жаңа мəтіндерді пайдаланып,осындай 2-3 тəсілді орындау қажет.
Нəтижелерді өңдеу.
1.
Əр тəсіл бойынша оқылған жолдың санын санап шығу жəне бір минут ішінде оқылған жолдардың санын
есептеу (соңғы əрекет жеңілденеді,
∗
егерде минуттік интервалдың басы жəне соңы қандай да бір тəсілмен
оқушы адамға белгіленілсе). Есептеу кезінде толық емес жолдар толық жолдарға айналады-жарты жолдар толық
жолға қосылады.
2.
Үш тəсілде оқылған жолдар суммасынан шыға келіп, 1 минут ішінде оқылған жолдардың орташа санын
есептеу.
3.
Оқылған мəтіннің бір жолындағы əріптердің орташа санын есептеу (алдымен беттің ортасынан толық
жолды алған жөн).
4.
Əріптің 6,4-ке тең болатын орыс тіліндегі сөздің ұзындығының орташа статистикалық мағынасынан шыға
келіп, жолдың коэффициенті мына формула бойынша есептеу:
К=
64
В
,
мұнда, В-жолдағы əріптер саны.
5.
Оқудың орташа жылдамдығын 1 минут ішінде оқылған немесе сөздердің санын есептеу.
V=k
×
n
мұнда, n-1 минут ішінде оқылған жолдың орташа саны.
«Іштей» оқу біліктігін өзіндік бағалау нəтижесін протоколда көрсету (47 форма). Нəтижелердің анализі
кезіндегі «Іштей» оқудың жылдамдығы бойынша (сөздер\минут )келесі бағытталған белгілерді қолдануға
болады:
Кіші сынып оқушылары.......................................................................30-75
» орта ».................................................................................................76-140
» жоғары ».............................................................................................141-180
Студенттер.............................................................................................181-250
Интеллектуалды профильдің мамандары...........................................350-ге дейін.
Форма 47
Сабақтың протоколы
×
Тегі, аты-жөні.............................................................................................
Уақыты........................................Əрекет түрі............................Жасы.
«Іштей» оқи білігінің өзіндік бағалауы
1. Мəттіннің сипаттамасы(автор, атауы,шыққан жылы)................................
2. 1 минутта оқылған жолдардың орташа саны...............................................
3. Жолды коэффициент (К)...............................................................................
4. Оқудың орташа жылдамдығы (V).................................................................
Қорытынды жəне ұсыныстар.............................................................................
Оқу жылдамдығы төмен болған жағдайда оқу кезінде психологтармен бірге қиындықтардың болуының себебін
анықтау жəне дайындық жаттығулары жүйесін мақсатқа сəйкесті ойластыру.
2.Орта жəне жоғары сынып оқушыларының жазу бағытын анықтау
Кірістірілген ескертпелер. Сөздің жазу формасын меңгеру əріптік белгілердің графикалық жүйесіне жəне
орфография ережелеріне сүйенеді. Жазу ерекшелігі адамның жазуының түсінікті жəне мəтіндік информацияның
дəл, нақты берілуі тілдің бірліктері немесе сөйлеуі болып табылады. Жазу біліктілігінде оқушылардың ақыл-ой
жəне психикалық дамуы ерекшеліктері көрінеді. Жазу дағдысының психолого-педагогикалық бағалауының пəні
бұл оқушыға сөйлеу əрекетінің берілген формасын меңгеру деңгейі болып табылады.
Сабақтың мақсаты. Жазба тілін бағалау əдісін меңгеру. Ұсынылатын əдіс жылдамдықтың өлшенуімен жəне
жазудың сапасы мен мəтіннің көшірілуі тиімділігінің коплексті критерийіне сүйенеді.
Жабдықталуы. «Адам еркі» деген шартты атаумен көшіруге арналған мəтін, 87 сөзден жəне бақылау парағынан
тұрады, секундомер, қалам.
Стимулды материал ретінде берілетін мəтін тақырыпшасы жəне көлемі бойынша зерттелушілердің
контингентке тəуелді түрлендіруге болады. Бірақ ол 2 минуттан 7 минутқа дейін тапсырманы орындауды қажет
ететін 50 сөзден кем болмауы керек. Мəтін фрагменттерден құралуы мүмкін. Онда таныс сөздерден де жəне жиі
кездесетін сөздерден де құрылуы тиіс, мысалы, жеке атаулар, терминдер. Мəтін машинаға басылған жəне
кодоскоп, графопроектор түрінде ұсынылуы мүмкін. Соңғы нұсқада, топтық зерттеуде өте тиімді, алдын ала
кадограмма немесе слайд дайындалады.
Жұмыстың тəртібі. Оқушылар тобында мақсатқа сəйкес нəтижелердің жекелей тіркелу шарттары кезінде
зерттеу өткізіледі. Бөлменің іші қабылданған нормаларға сəйкес жарық болуы керек. Зерттелушілер жазу
жұмысына ыңғайланып партаға отырады.
Сабақтың протоколы
Жазба тілінің бағасы
Нөмірі
Тегі,
аты-жөні
Жасы
Уақыты мин
Сөздің
жылдамдығы
V, мин
Сапаның
коэфициенті
К
Тиімділігі
Т
1
...
n
Зерттеу екі кезеңнен өтеді. Біріншісінде, дайындық кезеңінде экспериментатор жазу біліктігі туралы жазба
тілінің дағдарыстары жəне жазу мəдениеті туралы қысқаша əңгіме өткізеді. Еркін талқылау кезінде, жазудың
темптік сипаты зерттелушілерге мəлім бе ?, түсінікті жазулармен иемдену əдістері, жазулардың кейбір
индивидуалды ерекшеліктері жəне т.б. Дайындық кезеңнің мақсаты болып əдеттің анализіне, байқауға, жазбаша
тілдік мазмұндама ерекшелегіне қызығушылықтың қалыптасуы болып табылады. Тəжірибеге дайындықтың
тиімді əдісі «Мен қалай жазам» деген тақырыпқа шығарма жазу керек. Оған екі минут уақыт беріледі.
Шығарманың материалы жазудың сапасы мен жылдамдығының объективті өлшеулері мен салыстыру үшін
қолданылады. Екінші деңгейде экспериментатор жазушы адамның тиімділігін жəне көшіру кезіндегі нақтылығы
анықталатын жазудың уақытылық көрсетіліінің маңыздылығын түсіндіреді. Содан соң тапсырманы орындауға
келесі нұсқау беріледі: «Сізге шағын мəтін беріледі, оны таза бетке көшіру қажет. Қате жібермеуге тырысып,
өзіңізге үйреншікті темппен жазыңыз.Тапсырманы команда беру арқылы орындайсыз.
Тапсырманы аяқтаған соң бірден бақылау бетіне минуттың жəне секундттың көрсеткен уақытын белгілеп
алыңыз. Жұмыстың қортындысы көшірудің жылдамдық жəне нақтылығымен көрінеді. Жазғанды үйде тексеруге
жəне жіберілген қателер болса түзеуге болмайды.»
Жұмыстың басталуына экспериментатор команда береді жəне секундомерді қосады. Əрі қарай зерттелушінің
тапсырманы өз бетімен орындауын қамтамасыз ету керек. Сонымен қатар зерттелуші туралы мəліметтер жəне
оның жұмысты орындау уақытының бақылау парағында жазылуын қамтамасыз ету керек. Сын
экспериментатормен нəтижелерді өңдеу кезінде ең алдымен көшіру кезінде жіберілген қателердің түрлерін
анықтау үшін бақылау беттері тексеріледі. Жіберілген қателер түрін жəне нақты еместерді шығару үшін
жазылған мəтінді мұқият тексеру керек. Мəтінде табылған қателердің асты сызылып, жиектерге арнайы
белгілермен белгіленеді:
11.6.1.таблица
Жазу сапасының бағасы
Қателер түрі
Белгіленуі
Қатенің мөлшерлік көрсеткіші
Достарыңызбен бөлісу: |
