2.1.1.2 Өнеркәсіп
Өнеркәсіп Павлодар облысы экономикасының негізін құрайды.
Мұнда облыстың жұмыс істейтін халқының 35%-ы қамтылған және об-лыс ЖӨӨ-нің 35,4%-ы жасалады.
Аумақты дамыту бағдарламасының бірінші кезеңін (2011-2014 жылдар) іске асыру кезеңінде республиканың өнеркәсіптік өндіріс көлеміндегі өңірдің үлесі өзгерген жоқ және 6,0%-ды құрады.
Тұтас алғанда өнеркәсіп құрылымы шикізат салаларының, яғни аралық өнімдер (көмір, жер балшық, ферроқорытпалар) шығаратын кәсіпорындардың басымдығымен сипатталады. Олардың үлесі орташа алғанда 50%-ды құрайды. Электр энергетикасының үлесі жоғары (25,0%), оның өнімі шикізат пен тұты-нушылық тауар арасында аралық орында.
Павлодар облысы өнеркәсібінің құрылымы
пайызбен
Р/с
№
|
Көрсеткіш атауы
|
2012 жыл
|
2013 жыл
|
2014 жыл
|
2015 жылғы қаңтар-тамыз
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
Өнеркәсіп, барлығы
|
100,0
|
100,0
|
100,0
|
100,0
|
|
соның ішінде:
|
|
|
|
|
2
|
тау-кен өнеркәсібі
|
8,4
|
7,8
|
10,2
|
9,7
|
3
|
өңдеу өнеркәсібі
|
68,3
|
71,9
|
63,8
|
64,0
|
4
|
электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауа баптау
|
21,5
|
19,2
|
25,0
|
25,0
|
5
|
сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, суды жинау мен үлестіруді бақылау
|
1,8
|
1,1
|
1,0
|
1,3
|
2012-2014 жылдар ішінде өнеркәсіп өндірісінің салалық құрылымында электр энергетика үлесі (21,5%-дан 25,0%-ға дейін) және тау-кен өндіру сала-сының үлесі (8,4%-дан 10,2%-ға дейін) ұлғайды.
Өңдеу саласының үлесі керісінше 4,5 пайыздық тармаққа азайды және 63,8%-ды құрады.
Облыстың жүйе құраушы 15 кәсіпорнының өнеркәсібінде: «Богатырь Көмір» ЖШС (бұдан әрі – «БК» ЖШС») (көмір өндіру), «Майкөбе-Вест» ЖШС (көмір және лигнит өндіру), «Еуразиат энергетикалық корпорациясы» АҚ (бұ-дан әрі – «ЕЭК» АҚ) (көмір, электр, жылу энергиясын өндіру), «Қазхром» ТҰК» АҚ-ның филиалы Ақсу ферроқорытпа зауыты (бұдан әрі – «Қазхром» ТҰК» АҚ АФЗ) (ферроқорытпа өндіру), «Қазақстан алюминийі» АҚ (бұдан әрі – «ҚА» АҚ) (жер балшық, электр энергиясын шығару), «Қазақстан электролиз зауыты» АҚ (бұдан әрі – «ҚЭЗ» АҚ) (өңделмеген алюминий өндіру), «Майқайыңалтын» АҚ (түсті металлдар кенін өндіру және өңдеу), «KSP Steel» ЖШС (жіксіз құбырлар және болат өндіру), «Кастинг» ЖШС Павлодар фи-лиалы (болат шығару), «Павлодар машина жасау зауыты» АҚ (бұдан әрі – «ПМЖЗ» АҚ) (крандар және металл конструкциялар өндіру), «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС (бұдан әрі – «ПМХЗ» ЖШС) (мұнай өнімдерін өндіру, бумен және сумен қамтамасыз ету), «Қазэнергокәбіл» АҚ (сым өнімін шығару), «Павлодарэнерго» АҚ (электр, жылу энергиясын өндіру), «Екібастұз ГРЭС-2 стансасы» АҚ (бұдан әрі – «ЕГРЭС-2 стансасы» АҚ) (электр, жылу энергиясын өндіру), «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС (бұдан әрі – «ЕГРЭС-1» ЖШС) (электр энергиясын өндіру) өнеркәсіп өндірісінің барлық көлемінің 70%-дан астамын қамтамасыз етеді. Өнеркәсіп өндірісі құрылымындағы осы кәсіпорын-дардың басымдығы өңір экспортының ресурстық-шикізаттық бағытына негіз-делген.
Экономикалық қызмет түрлері бойынша өнеркәсіп өнімінің
нақты көлем индексі
өткен жылға қарағанда %-бен
Р/с
№
|
Көрсеткіш атауы
|
2012 жыл
|
2013 жыл
|
2014 жыл
|
2015 жылғы қаңтар-тамыз
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
Өнеркәсіп, барлығы
|
103,0
|
99,2
|
96,1
|
98,1
|
|
соның ішінде:
|
|
|
|
|
2
|
тау-кен өнеркәсібі
|
101,6
|
101,5
|
94,4
|
92,6
|
3
|
өңдеу өнеркәсібі
|
105,2
|
99,8
|
96,6
|
101,8
|
4
|
электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауа баптау
|
105,7
|
100,4
|
97,2
|
88,6
|
5
|
сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, суды жинау мен үлестіруді бақылау
|
81,4
|
49,6
|
54,3
|
89,9
|
2012 жылы өңірдің өнеркәсіптік секторы едәуір тұрақты дамыды, нақты көлем индексі (бұдан әрі – НКИ) – 103,0%.
2013-2014 жылдары күрделі сыртқы экономикалық жағдайлардан
елдегі экономикалық белсенділіктің бәсеңдеуіне байланысты өндіріс көлем-дерінің қысқаруы байқалуда. 2014 жылы облыстың өнеркәсіп кәсіпорындары 1 110,6 млрд. теңге сомаға тауарлы өнім өндірді, бұл 2013 жылғы деңгейден 3,9%-ға төмен және өңірлер арасында 7 орынға сай келеді; республика бойын-ша ұқсас көрсеткіш – 100,3%.
Павлодар облысының өнеркәсіп құрылымында едәуір үлес салмағы өң-деу өнеркәсібіне тиесілі – 2014 жылы 63,8%.
Өңдеу өнеркәсібінің жетекші салалары: металлургиялық (38,5%), мұнай өңдеу (37,4%), машина жасау (12,5%).
Салада 1 000 аса кәсіпорын жұмылдырылған. Өндірістің негізгі көлемі облыстың қалаларында жүзеге асырылады: Павлодар – 50,8%, Екібастұз – 32,6%, Ақсу – 13,4%, ауылдық аудандарда – 3,3%.
Ел бойынша Қарағанды және Шығыс Қазақстан облыстарынан кейінгі алып отырған үшінші орынға қарамастан (республика бойынша саланың НКИ – 101,1%), 2014 жылдың қорытындысы бойынша саланың жоспарлы көрсеткіш-теріне қол жеткізілмеді: өңдеу өнеркәсібінің НКИ – 96,6%, көлемі – 708,1 млрд. теңге.
Көрсеткішке қол жеткізбеу ресей рублі бағамының түсуі нәтижесінде, сондай-ақ әлемдік металл нарықтарында түсті металлдарға сұраныстың төмен-деуімен бағалық бәсекеге қабілеттіліктің төмендеуіне негізделген.
2015 жылғы қаңтар-тамыз ішінде өңдеу өнеркәсібінде 404,4 млрд. теңге сомаға өнім өндірілді (өткен жылғы кезеңге қарағанда 101,8%). Өндіріс көле-мінің ұлғаюы мынадай салаларда байқалуда: металлургия (101,5%), соның ішінде түсті (106,5%), дайын металл бұйымдарын өндіру (147,9%), мұнай өңдеу (113,7%), химиялық өнеркәсіп (114,6%), жиһаз өндірісі (100,7%), өзге дайын бұйымдар өндірісі (698,9%), жеңіл өнеркәсіп (210,4%), баспа және жазылған материалдарды көшіру (100,8%).
Осы кезеңде өнеркәсіптің базалық салаларындағы өндірістің өсімі ірі инвестициялық жобаларды іске асыру, қолданыстағы өндірісті жаңғырту және қайта жарақтандыру, жаңа өнім түрлерін шығаруды ұйымдастыру есебінен қамтамасыз етілді. 2015 жылғы 8 ай ішінде облыста Индустрияландыру карта-сының 3 жобасы іске қосылды, оның ішінен 2 жоба өңдеу өнеркәсібінде және энергетиканың бір жобасы.
Өнеркәсіптік өндіріс көлемдерінің шамамен жартысын өндіретін облыс-тың металлургиялық кешені облыс экономикасында басым болып табылады, өнеркәсіптің жалпы көлеміндегі үлес салмағы – 37,9%.
Сала қара және түсті металлургияның ірі кәсіпорындарымен берілген: «Қазхром» ТҰК» АҚ АФЗ, «Кастинг» ЖШС ПФ, «KSP Steel» ЖШС, «ҚА» АҚ, «ҚЭЗ» АҚ, «Майқайыңалтын» АҚ.
2012-2014 жылдар ішінде 51,6 млрд. теңге инвестициялар көлемімен тау-кен металлургиялық кешеннің 9 жобасы іске қосылды, оның ішінен аса ірілері: «Күйдірілген анодтар өндірісі» «ҚЭЗ» АҚ, «KSP Steel» ЖШС-да «Қуат-тылығын жылына 270,0 мың тонна құбырға дейін арттыра отырып, құбырды илектеу өндірісін дамыту», «KSP Steel» ЖШС-да диаметрі 40-100 мм шарлар шығару бойынша шар илемдеу өндірісін құру.
Металлургия өнеркәсібінің өнім өндірісі
Р/с №
|
Көрсеткіш атауы
|
2012 жыл
|
2013 жыл
|
2014 жыл
|
млрд.
теңге
|
НКИ
%
|
млрд.
теңге
|
НКИ
%
|
млрд.
теңге
|
НКИ
%
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
1
|
Металлургия өнер-кәсібі, соның ішінде:
|
400,5
|
93,9
|
369,4
|
96,6
|
421,4
|
97,2
|
1.1
|
қара металлургия
|
263,2
|
93,1
|
233,0
|
93,5
|
268,6
|
102,1
|
1.2
|
негізгі асыл және түсті металлдардың өндірісі
|
136,7
|
95,8
|
135,3
|
103,4
|
151,9
|
87,3
|
Металлургиялық өнеркәсіптің НКИ төмендеуі 2013 және 2014 жылдар ішінде әлемдік нарықта алюминий бағасының түсуімен байланысты болды.
2015 жылғы қаңтар-тамыз ішінде металлургиялық өнеркәсіпте 2014 жы-лы саланы қолдау бойынша қабылданған шаралар (салық заңнамасын оңтай-ландыру, ҚҚС бойынша бюджеттің берешегін қайтару, «ҚА» АҚ үшін темір-жол тарифтеріне және электр энергиясын беру бойынша қызметтерге уақытша төмендету коэффициенттерін қолдану) нәтижесінде өндірілген өнім көлемінің өсуі байқалуда – 261,1 млрд. теңге (өткен жылғы кезеңге қарағанда 101,5%).
Сонымен бірге қара металлургияда өндіріс көлемдері төмендеді – 99,2% (148,8 млрд. теңге).
Төмендеуге болат – 83,0%-ға, әр түрлі диаметрлі және жіксіз құбырлар шығарудың – 89,8%-ға, ферроқорытпа шығарудың – 98,4%-ға, «Қазхром» ТҰК» АҚ АФЗ екі пешінің тұтынушылық сұраныстың төмендеуінен ферро-силиций, алюминий сымы (катанкасы) өндірісіне ауысуына байланысты – 92,3%-ға азаюы себеп болды.
Достарыңызбен бөлісу: |