Патологическое пристрастие к азартным играм (игромания), интернет-зависимость

Егер сіз соңғы 3 айда жоғарыда көрсетілген ойындардың біреуін де ойнамасаңыз, сұрақ-жауап аяқталды деп санауға болады және сізге келесі сұрақтарға жауап беру қажеттілігі жоқ. Егер сіз соңғы 3 айда жоғарыда көрсетілген ойындардың біреуін бір рет болсын ойнасаңыз, келесі сұрақтарға жауап беріңіз.

20. 
    Соңғы 3 айда құмар ойындарға қанша ақша жұмсадыңыз? _______ теңге
    

Келесі сұрақтарға жауап берген кезде соңғы 3 айды есептеңіз.

Жынысыңызды көрсетіңіз:

Жасыңызды көрсетіңіз:

Талдау 5 меже бойынша жүргізіледі:

• 
  Ойынға жұмсалған уақыт.
  
• 
  Гемблингтің психологиялық салдары.
  
• 
  Гемблингтің әлеуметтік салдары.
  
• 
  Бақылау межесі.
  
• 
  Әрбір меже бойынша жиналған балдар жиынтығын санап, жасөспірім гемблингі сыныптамасының төменде көрсетілген нормативтік кестесімен салыстыру қажет.
  

16 сұрақ бойынша ойынға жұмсалған уақыттың жалпы саны есептеледі -186 (онда 0 минут = 0; 15 минут = 0,25; 30 минут = 0,50; 1 сағат = 1; 2 сағат = 2; 3 сағат = 3; 4 сағат = 4; 5 сағат = 5; 6 немесе одан астап = 6).

• 
  Психологиялық салдары
  

• 
  Әлеуметтік салдары
  

• 
  Қаржылық салдары
  

«КЕЙБІР КЕЗДЕ» = 1 балл; «1-3 рет» = 1 балл; «ЖИІ» = 2 балл; «ҮНЕМІ» = 3 балл. ;

• 
  Бақылау межесі
  

Жауаптарға келесідей жауап беру керек:

Ең алдымен сұрақты және жауап нұсқаларын оқыңыз. Ұсынылған жауаптардың ішінен сіздің ойыңызға келетін бір нұсқаны таңдаңыз және жауапқа арналған парақтағы торға тиісті әріпті қойыңыз (а, б немесе в). Келесі ережелерді есте сақтаңыз:

• 
  Жауаптарды таңдауға көп уақыт кетірмеңіз, ойға келген бірінші жауапты беріңіз.
  
• 
  Сұрақтарды қалдырмаңыз. Әрбіреуіне жауап беру керек.
  
• 
  Барынша шынайы жауап берген жөн. Жауаптармен жақсы әсер қалдыруға тырыспау керек, олар дәлелді болған дұрыс.
  

1. Ойынды бастар алдында жұмсай алатын сомадан артық соманы белгілейсіз бе?

а. Иә, әрине. Мен үнемі өз шығындарымды реттеймін.

б. Көп жағдайда мен өз шығындар жоспарыма сүйенемін, бірақ тұрақты түрде емес.

в. Жоқ. Шектеу – менің ісім емес!

2. 
   Ойынға ниетіңіз күшті болып тұрса, оны тоқтата аласыз ба?
   

б. Көп жағдайда, бірақ ниетім сондай күшті болып тұрса, өзімді тоқтата алмаймын.

в. Жоқ, ниетім күшті болса, ойнаймын.

3. 
   Күйзелісті басып, проблеманы ұмыту үшін ойнайсыз ба?
   

б. Кейбір кезде, бірақ ойын сергітудің жалғыз әдісі емес.

в. Жоқ, мен үшін ойын – жай ғана алданыш.

4. Ойын барысында қанша ұтып алғаныңыз бен ұтылғаныңызды реттейсіз бе?

а. Иә, мен үнемі қанша ақша жұмсағанымды білемін.

б. Көп жағдайда, бірақ ойынның қызған кезінде ақшаны реттеу оңай емес.

в. Жоқ, мен ойнаған кезде барлығын ұмытамын.

5. Құмар ойындар туралы әңгіме болған кезде ойынға жұмсаған ақшаңыз жөнінде шын айтасыз ба?

а. Иә, ойланбай айтамын.

б. Кейбір кезде, егер ниетім болса.

в. Жоқ, бұны мен өзім білемін.

6. 
   Сіз ойнау үшін қарызға ақша алдыңыз ба?
   

б. Кейбір кезде аламын, бірақ көп жағдайда уақытында бере алмаймын.

в. Жоқ, қарызға ойнау дұрыс емес деп санаймын.

7. 
   Ұтылып қалған жағдайда сіз ұтылысты қайтарып алуға тырысасыз ба?
   

б. Кейбір кезде, бірақ одан да көп ұтылып қалатынымды түсінемін.

в. Жоқ, егер мен ұтылып қалсам, ойынды тоқтатамын. Біраз ұтыс – Біраз ұтылыс!

8. 
   Бұл жүйені алдай алатыныңызға сенесіз бе?
   

б. Кейбір кезде ол мүмкіндік бар деп ойлаймын.

в. Жоқ, сәттің түсуін бақылауға болмайды.
Нәтижелерді өңдеу және талдау:

Әрбір сұраққа берген жауаптар бойынша жиналған балдардың жиынтығын санаңыз (жақшаның ішіндегі тиісті сан).

Әрбір жауапқа 5 балдан есептеледі:

1а, 2а, Зв, 4а, 5а, 6в, 7в, 8в.

Әрбір «б» жауабына 3 балл есептеледі:

16, 26, 36, 46, 56, 66, 76, 86.

Әрбір жауапқа 0 балл есептеледі:

1в, 2в, За, 4в, 5в, 6а, 7а, 8а.

30 және одан көп балл – сіз әлеуметтік гемблерсіз, сіздің жауаптарыңыз ойын дағдыларыңыз дұрыс екенін көрсетті.

13-29 балл – сізде ойынға деген дағдыларыңыз дұрыс емес. Бұл деңгей проблеманың бар екенін көрсетті. Мамандардың кеңесі қажет.

12 және одан аз балл – сіз проблемді ойыншысыз. Қалыптасқан дағдылар мен ойынға елігу проблемді гемблингті білдіреді. Мамандардың кеңесін алуға жазылыңыз.

1. 
   Отбасыңызда ақша жетіспеушілігі пайда болғанын аңғардыңыз ба?
   
2. 
   Табыстың, шығыстың және шоттардың жалпы сомасы өзгермегеніне қарамастан күдікті адам кезекті айлық шоттарды төлеуге қарызға ақша алды ма?
   
3. 
   Сіздің жеке басты немесе бағалы заттарыңыз белгісіз жоғалған жағдайлар болды ма?
   

1. 
   Қарызды өтеу үшін жеке мүлігіңізді сатқан жағдайлар болды ма?
   

4. 
   Күдікті адамды ақшаға байланысты сыр бермейді деп санайсыз ба?
   
5. 
   Басқаларға қарағанда күдікті адамның ақшаға жауапкершілігі жоқ және өз мүмкіндігін нақты реттей алмайды деп санайсыз ба?
   
6. 
   Жасырын несиелер бар екенін сездіңіз бе?
   
7. 
   Күдікті ойыншы жаңа несие карталарын алып жүре ме?
   
8. 
   Күдікті ойыншы бірлесе несие алуға сұраныс жасады ма?
   

Мысалы: шоттарды кешіктіріп төлеу немесе мүлдем төлемеу.

11. 
    Соңғы кезде шығындардың басымдықтары өзгерді ме?
    

11. 
    Ол сақтандыру мен денсаулығына арналған шығындарды үнемдей бастады ма?
    
12. 
    Сіз үшін ақша алуда бір әдістерді қолданды ма?
    

11. 
    Ақшаға байланысты заң түрінде жауап берген жағдайлар болды ма?
    
12. 
    Ол ешқандай кедергісіз шоттарды алдын ала төлей ме?
    
13. 
    Оның жолдастары мен таныс адамдардан қашқақтағанын аңғардыңыз ба?
    
14. 
    Ол сізден ақша ұрлайды деп ойлайсыз ба?
    
15. 
    Сіз табыс, шығын, активтер жағдайын талқылағыңыз келгенде, ол әңгімені басқа тақырыпқа айналдыруға тырыса ма?
    

11. 
    Ол бұрын ақшаны жинайтын, қазір қойды.
    

11. 
    Ол қосымша ақша табудың жаңа әдістерін іздей ме? Қосымша шығындардың жоқтығына және болмауына қарамастан екінші немесе үстеме жұмыста істеп, ал қосымша табыстың нәтижесі жоқ болған жағдайлар болды ма?
    
12. 
    Сіз ойынға байланысты телефон әңгімелерін жиі естідіңіз бе?
    
13. 
    Құмар ойындардың салдарын жасыру үшін сізге өтірік айтты ма?
    
14. 
    Ол үлкен ұтыстарға ойнайтынын білесіз бе?
    
15. 
    Ол жиі ойнай ма?
    
16. 
    Ол ойынға қанша қойғанын жасыра ма?
    
17. 
    Сіз ұтыс болғанда үлкен сыйлықтар алдыңыз ба?
    

«Жоқ» жауабы - 0 балл.

Бірінші 20 сұрақ бойынша балдар жиынтығын санаңыз.

21-26 сұрақтары бойынша балдар жиынтығын санаңыз.

Егер сіз бірінші жиырма сұрақ бойынша 7 және одан көп және 21-26 сұрақтары бойынша тым болмаса бір балл алсаңыз, отбасыңызда пайда болатын проблемалар жақын адамыңыздың құмар ойындарға елігуіне байланысты болуы мүмкін. Егер 21-26 сұрақтары бойынша балдар жиынтығы 3-ке тең және одан көп болса ол адам – проблемді ойыншы. Мамандарға бару керек.
6-қосымша
СІЗ ТӘУЕЛДІ ОЙЫНШЫМЕН ТҰРАСЫЗ БА?
А.А. Карпова, В.В. Козловтың түрлендірілген нұсқасы
Мәні: құпиялы ойыншылар қоғамымен әзірленген 20 сұрақ – сіз тәуелді ойыншымен тұратыныңызды анықтайтын әдіс.

Сұрақ-жауап 20 сұрақтан тұрады. «Иә» немесе «Жоқ» деп жауап беруге болады. Әрбір «Иә» жауабы жалпы санға бір балл қосады. Жиынтық балл неғұрлым жоғары болса, ойыншының проблемалары көбейіп, оған мамандандырылған ем қажет екені анықталады.

Жауаптарды таңдауға көп уақыт кетірмеңіз, ойға келген бірінші жауапты беріңіз. Сұрақтарды қалдырмаңыз. Әрбіреуіне жауап беру керек. Барынша шынайы жауап берген жөн. Жауаптармен жақсы әсер қалдыруға тырыспау керек, олар дәлелді болған дұрыс.

1. Сізде төленбеген шоттар көп деп санайсыз ба?

2. Ол ұзақ уақыт және жиі себепсіз үйде болмай ма?

3. 
   Ол жұмыс уақытын құмар ойындарға жұмсай ма?
   
4. 
   Оған ақшаны сеніп беруге болмайды деп санайсыз ба?
   
5. 
   Ол тағы бір мүмкіндік берсеңіз ойнауды тоқтататынын айтып, қайтадан ойнауды бастады ма?
   
6. 
   Жоспарлаған уақыттан асырып және ақша біткенше ойнады ма?
   
7. 
   Ұтылысты қайтару немесе ұтып алу үшін кідірмей ойынға кіріскен жағдай болды ма?
   

9. Ойынға ақша табу немесе ойын қарыздарын өтеу үшін қарызға ақша алған жағдайлар болды ма?

10. Ойынға ақша табу үшін заңсыз әрекеттер жасады ма?

11. Отбасында тамақ немесе киімге ақшаның болмай қалуын алдын алу үшін ақшаны тыққан жағдайлар болды ма?

12. 
    Оның ойнайтынын тексеру үшін киімін немесе әмиянын тексердіңіз бе?
    
13. 
    Оның ақшасын тығасыз ба?
    
14. 
    Оның өзгергенін байқадыңыз ба?
    
15. 
    Құмар ойындарға елігуін жасыру үшін сізге өтірік айтты ма?
    
16. 
    Құмар ойындар бойынша жауапкершілігін сізге арту үшін өз бойыңызда кінә сезімін тудырды ма?
    
17. 
    Сіз оның өмірін бақылауда ұстауға тырысасыз ба?
    
18. 
    Құмар ойындарға байланысты қиналып, депрессияға ұшыраған уақыттар болды ма?
    
19. 
    Оның құмар ойындарға елігуіне байланысты қатынастарыңызды бұзу жөнінде ойларыңыз болды ма?
    
20. 
    Сіздің өміріңіз ауыр жағдайда деп санайсыз ба?
    

«Иә» жауабы - 1 балл;

«Жоқ» жауабы - 0 балл.

20 сұрақ бойынша балдар жиынтығын санаңыз.

1-3 балл – күдікті адамның құмар ойындарға байланысты проблемалары болуы мүмкін.

4-7 балл – ойыншы әлеуметтік және проблемді ойыншының арасындағы жағдайда. Сіз бұл адамның әрекетіне байланысты әсерлі тәуелділікте болуыңыз мүмкін. Мамандардың кеңесін алу ұсынылады.

8 және одан көп балл – сіз проблемді ойыншымен тұрасыз. Сіз бұл адамның әрекетіне байланысты өте әсерлі тәуелділікте болуыңыз мүмкін. Сіздің әсерлі жағдайыңыз оның әсерлі жағдайымен байланысты болып, созылмалы күйзелісте болуыңыз мүмкін. Сізге жедел түрде білікті маманның кеңесі қажет.
7-қосымша
ЖАСӨСПІРІМДЕРГЕ арналған СҰРАҚТАР
Аударма, бейімделу, апробация - А.А. Карпов, В.В. Козлов
Мәні: Осы әдістеменің 15 сұрағы жасөспірімдерге арналған. Егер сіз балаңыздың әрекетіне алаң болсаңыз, ұсынылған сұрақтарға оның шын жауап беруі құмар ойындардың қаншалықты әсер етіп отырғандығын бағалауға мүмкіндік береді.

«Иә» немесе «Жоқ» деп жауап беруге болады. Әрбір «Иә» жауабы жалпы санға 1 балл қосады. Жиынтық балл неғұрлым жоғары болса, жасөспірімнің проблемалары көбейіп, оған мамандандырылған ем қажет екені анықталады.

1. 
   Сіз ойнау үшін қарызға ақша алдыңыз ба?
   
2. 
   Сіз ұтылыстарды қайтарып алуға тырыстыңыз ба?
   
3. 
   Құмар ойын – сізге ұнайтын іс болып табыла ма?
   
4. 
   Құмар ойындарға байланысты мектептегі сабақтарды, спорттық және мектептен тыс шараларды босаттыңыз ба?
   
5. 
   Сіздің елігу әрекетіңізге алаң болып отырған адамдар бар ма?
   
6. 
   Сіз жолдастарыңызға немесе отбасыңызға ойынға байланысты өтірік айттыңыз ба?
   
7. 
   Басқа мақсаттарға қолданылатын ақшаға ойнадыңыз ба (түскі ас, үйірмелер, көлік, киім)?
   
8. 
   Қайтадан ойнау немесе ойын қарыздарын өтеу үшін жолдастарыңыздан, үйден немесе жұмыстан ақша ұрладыңыз ба?
   
9. 
   Құмар ойындар туралы ойлар сізді толғандыра ма?
   

11. Сіз ойын атрибуттарын өзіңізбен бірге аласыз ба (сүйектер, ойын карталары немесе лотерея билеттері)?

12. 
    Құмар ойындар ақша табудың жақсы әдісі деп санайсыз ба?
    
13. 
    Сіз ойынға ақшаның үлкен сомаларын алдыңыз ба?
    
14. 
    Қорқыныш немесе түңілуден қашқақтау үшін ойнайсыз ба?
    
15. 
    Өзіңізге немесе жақын туысқандарыңыз үшін ауыр болса да, ойынды жалғастырған жағдайлар болды ма?
    

Әрбір «Иә» жауабына 1 балл қосылады, «Жоқ» жауабына - 0 балл.

15 сұрақ бойынша балдар сомасын санаңыз.

1-3 балл – жасөспірімнің құмар ойындарға байланысты проблемалары болуы мүмкін.

4-6 балл – жасөспірімнің ойынға деген дағдысы дұрыс қалыптаспаған. Бұл деңгей проблеманың бар екенін көрсетеді. Жасөспірім әлеуметтік және проблемді ойыншының арасындағы жағдайда. Мамандардың кеңесі қажет.

7 және одан көп балл – жасөспірім проблемді ойыншы болып табылады. Қалыптасқан дағдылар мен ойынға елігу проблемді гемблингті білдіреді. Мамандардың кеңесін алуға жазылыңыз.