қалыптастыру мәселесі тәжірибелік тұрғыдан қарастырылмаған және дуальді
білім беру жағдайында арнайы зерттеуді талап етеді.
Рухани жаңғыруға бағдар алған мемлекеттің әлемдік еңбек
нарығында, ұтқырлыққа негізделген бәсекеге қабілетті ұлттық
экономиканың әлеуетін арттыруға бағытталған қоғамның еңбек құндылығы
жоғары, ұтқыр, жаңа мамандықтарды жылдам игеру үшін біліктілігін қайта
жетілдіруге икемді кәсіби мамандарға қоятын талаптары мен колледж
студенттерінің бойында еңбек құндылығының қалыптасуы деңгейінің
жеткіліксіздігі арасындағы қарама-қайшылық; дуальді оқыту жүйесінде
колледж студенттерінің бойында еңбек құндылығын қалыптастыруды
әдістемелік қамтамасыз ету қажеттілігі мен еңбек құндылығын
қалыптастырудың
педагогикалық
негіздерінің
айқындалмауының
арасындағы қарама-қайшылықтардың бар екені байқалып отыр.
Осы қарама-қайшылықтардың шешімін іздестіру зерттеу мәселесін
айқындап, диссертация тақырыбын «Дуальді оқыту жүйесінде колледж
студенттерінің
бойында
еңбек
құндылығын
қалыптастырудың
педагогикалық негіздері» деп таңдап алуымызға негіз болды.
Зерттеу мақсаты: дуальді оқыту жүйесінде колледж студенттерінің
бойында еңбек құндылығын қалыптастыруды ғылыми-теориялық тұрғыда
негіздеу және мазмұны мен әдістемесін ұсыну.
Зерттеу нысаны: колледж студенттерінін оқу-тәрбие әрекеті
Зерттеу пәні: дуальді оқыту жүйесінде колледж студенттерінің
бойында еңбек құндылықтарын қалыптастыру үдерісі.
Зерттеудің ғылыми болжамы:
егер, дуальді оқыту жүйесінде колледж
студенттерінің бойында еңбек құндылықтарын қалыптастыру теориялык
тұрғыда негізделіп, соған орай модель ұсынылса және оны жүзеге
асырудын педагогикалак шарттары мен әдістемесі аныкталып, оку –
әдістемелік кешенмен камтамасыздандырылса, онда колледж студенттерінің
кәсіби мамандык саласынан біліктілігі арта түседі, ал бұл болса, оларға
менгерген білім, іскерлік, дағдысын практикада тиімді пайдалануына септігін
тигізеді.
Зерттеудің міндеттері:
- дуальді оқыту жүйесінде колледж студенттерінің бойында еңбек
құндылығын қалыптастыруды теориялық тұрғыда негіздеу;
- дуальді оқыту жүйесінде колледж студенттерінің бойында еңбек
құндылығын қалыптастыру моделін жасау;
- дуальді оқыту жүйесінде колледж студенттерінің бойында еңбек
құндылығын қалыптастырудың педагогикалық шарттарын айқындау;
- дуальді оқыту жүйесінде колледж студенттерінің бойында еңбек
құндылығын қалыптастыру әдістемесін негіздеу және оның тиімділігін
тәжірибелік-эскперимент жүзінде тексерістен өткізу.
Жетекші идея: дуальді оқыту жүйесінде колледж студенттерінің еңбек
құндылығын қалыптастыру, болашақ маманның кәсіби іс-әрекетте өзін
шығармашылықты тұрғыда көрсете білуіне септігін тигізеді.
Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері: ғалымдардың
«дуальді оқыту», «құндылық», «еңбек құндылықтары» ұғымдары туралы
философиялық,
әлеуметтанулық,
экономикалық,
психологиялық,
педагогикалық зерттеулер; жүйелілік, іс-әрекеттік, құндылықтық және білім
беру теориялары мен таным теориясы; орта кәсіптік білім беру мазмұны,
кәсіптік білім беру, тәрбиелеу мен әдістемесіне қатысты теориялар, білім
беруді ізгілендіру, дуальді оқыту туралы тұжырымдары.
Зерттеу
көздері:
Қазақстан
Республикасының
Президенті
Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы, дуальді оқытуды енгізу
туралы Ереже, Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы, «Қазақстан
Республикасында білім беруді дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасы», зерттеу мәселесіне қатысты ұлттық рухани
мұралары, отандық және шетелдік ғалымдардың ғылыми еңбектері, білім
беру саласының ресми құжаттары, жалпыға міндетті білім беру
стандарттары, оқу жоспарлары мен бағдарламалары, кәсіптік білім беру және
кәсіпорын арасындағы дуальді оқытуды жүзеге асыру бойынша нормативті-
заңнамалық құжаттары.
Зерттеу әдістері: Диссертациялық жұмыстың алға қойған мақсат,
міндеттерін шешу және ғылыми болжамын тексеру үшін келесі теориялық
және эмпирикалық зерттеу әдістері қолданылды: теориялық зерттеулер
(зерттеу мәселесін психологиялық-педагогикалық және ғылыми-әдіснамалық
әдебиеттерді, сонымен қатар білім беру стандарттары, бағдарламаларды және
т.б. негізінде);
Әдіснамалық зерттеулер (студенттер мен оқытушылар іс-әрекетін
бақылау, әңгімелесу, сауалнама, сұрақ-жауап, интервью, алдыңғы қатарлы
педагогикалық
тәжірибені
сұрыптау,
педагоикалық
эксперимент);
нәтижелерді, деректерді статистикалық өңдеу және оны графикалық тұрғыда
ұсыну.
Зерттеудің негізгі кезеңдері:
Бірінші кезеңде (2014-2015ж.) зерттеу мәселесіне сай материалдар,
мұрағат деректері жинақталып, талдау жасалды; зерттеу мәселесінің
әдіснамалық және теориялық негіздері, мәселенің ғылымда зерттелу жайы
зерделенді.
Колледж
студенттерінің
бойында
еңбек
құндылығын
қалыптастырудың мәні айқындалды. Дуальді оқыту жүйесінде колледж
студенттерінің бойында еңбек құндылығын қалыптастыруда қазіргі нарық
қатынастары жағдайында бәсекеге қабілетті орта буынды мамандарды кәсіби
даярлауд мәселелері мен түйінді ұғымдары анықталды; зерттеу мақсаты
бойынша тәжірибелік – эксперименттік жұмыс мазмұны және әдістемесі
айқындалып, алғашқы анықтау эксперименті жүргізілді.
Екінші кезеңде (2015-2016ж.) дуальді оқыту жүйесінде колледж
студенттерінің бойында еңбек құндылығын қалыптастырудың моделі
құрастырылып, оны жүзеге асырудың педагогикалық шарттары анықталды,
дуальді оқыту жүйесінде колледж студенттерінің бойында еңбек
құндылығын қалыптастыру эксперименті жүргізілді.
