Б. Д. Жумакаева к азак эдебиетш окыту эдктемеа Окулыц «Кыздар универси тет!»

квтеруге таптырмайтын турткь Е.Н.Ильин. «Бзлшм «деталь» дегешлнз жалын 
лаулайтын ушкын шыгар. 1р 1, улы атаулынын кайнарлары к ш 1 нэрселерден 
басталатындыгына 
енер талай рет дэлел 
болды. 
Дуние 
кш кентай 
тушргшктерден турады. Б 1р гажабы, шынайы енер ез табигатында мылкау 
келедг. М 'те осы сезге саран, «мылкау» куралдарды ол эдебиет сабагына 
детальга зер салу аркылы тарту ете/п. Текстщ титтей торынан тутас калпына 
дешн талдаудыц езш дж эдюше итермелейдг Сонда деталь текстщ улкещц- 
КШПЛ1 курылымдарын талдаудыц 
конструкциялык элементтерше, кггапка 
карай тартымды б1р кадамга айналады» деп жазады1.
М .Оуезовгщ «Абай жолы» эпопеясындагы Кунанбайга бершетш 
портретке зер салып корей ж: « Э кесш ц ат жакты келген, узын сопак басыныц 
кулактан жогаргы жер) каз жумырткасындай кершедь Онсыз да узын, улкен 
бетше, уп-узын боп децгелей б 1ткен сакалы косылганда, басы мен бет1 б!р 
01 прдей. Сонда, 1\унанбайдыц жалгыз сау кезк оныц кетерщк! жал- 
тумсыгыныц сол иыгына шыгып алып, калгымай сакшыдай багып, 
осы 
ещрд! калт етпей кузстш турган сияктанады. Коя берш, салгырттыгы жок 
сергек катал кузетни»". Осы портретик тэсшде ерекшеленетш детальдар: б1р 
ешрдей бас, сол бастагы жалгыз кез. Кешпкердщ образын беруде портреттщ 
езш дж кызмеп бары белгш . Дегенмен, бул деталь бгр гана образды беруден 
езге кеп жайлардан хабар бшд1редг Ырпшнден, Кунанбайдын жеке бас 
е р е к ш е л ! Г 1
ретшде тануга болады, кешпкердщ болмыс, б т м ш д е п ерекшелж; 
екшшщен кеш пкердщ ш ю болмысынан хабар 
п е р е д : , 
упшшпден, сол 
когамдагы кызметш, феодалдык топтын «сергек катал кузетнпа» ретш деп 
релш байкатады. Осылайша смр гана деталь романнын такырыптык, идеялык 
мэнш талдауга ьщпал ете алады. Эрине шыгармадагы детальдын барлыгы 
терец талдауга апара бермесе де, шыгарманыц аукымды алацына шыгаратын 
«титтей торын» деп басып таба бшу, ойды ерб1те бшу детальдьщ талдаудыц 
ец басты шарты. Детальдык талдауга окушылардьщ шыгарманы 
жете 
мецгерук ез ойын дэйектей алу кабшеттерш шыгарманы тутас жэне жан- 
жакты сараптай алу кабшеттер] де улкен рел аткарады.

жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: