Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 361/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІV БӨЛІМ.  Қазақ библиографиясының тарихы  жөн. Ғылыми библиографияларды  құрастыруда ұсынатын негізгі прин- цип – қамтылатын кезеңдегі матери- алдарды мейлінше толық жинау. «Белгілі бір өлкемен, облыс, ау- данмен байланысты да әдебиет  материалдарын қамтитын библи- ографиялар бар. Мұндай белгілі  бір өлкенің ақын, жазушыларының  шығармашылығына, яки сол өлке  өмірін суреттеген әдеби көркем  шығармаларға арналған әдебиет би- блиографиясын өлкетану (краевед- ческая) библиографиясы деп атай- ды». Бізде бұл библиографияның  үлгілері де әдебиет библиографи- ясына өз үлестерін қосуда. Міне,  библиографияның түрлері мен жа- салу жолдарына қысқаша тоқталып  өттік. Бүгінгі күнге дейін қазақ би- блиографиясы туралы, оның ішінде  әдебиет библиографиясы туралы  библиографтар Н. Сәбитов, Ғ. Әбе- тов, Ү. Сүбханбердина және Ә. На- рымбетовтер еңбегінде аз-маз сөз  қозғалғаны болмаса нақты ғылыми  зерттеушілік тұрғыдан бұрын-соңды  толық зерттелді деп айта алмаймыз. Бұл бөлімде қазақ библиогра- фиясының алғашқы ХІХ ғасырдан  бергі ізденістері мен ХХ ғасырдың  орта шенінде туып, қалыптасып,  қазіргі кездегі даму барысын көр- сетуді мақсат етіп алдық. Әрине қолға  түскен материалдар ғана қамтылды.  Әлі де болса толық зерттеу жұмысын  керек етеді. «Әдебиет библиографиясын жа- сауда партиялық позицияны берік  ұстап, материалдың саяси сипатына,  идеялық мазмұнына үнемі мұқият на- зар аудару аса қажет Библиогра фия  құрастыруда объективизммен, фор- мализммен бітіспес күрес жүргізу  ұлттық библиографияның үнемі ең  негізгі парызы болмақ. Мәселен, қа- зақ әдебиеттану ғылымы мен сыны- ның ғылыми библиографиясын жа- сауда да біз осы методологияға сүйе- нуге тиіспіз. Әсіресе, 1920 жылдар- дың әдебиетінің библиографиясына  өте-мөте сақтықпен қарау біздің ең  негізгі міндетіміз», – деп Ә. Нарым- бетов айтқандай 1920–30 жылдар би- блиографиясын жасауда көп қиындық  болды. Маркстік-лениндік әдіснама  мен идеология әдебиеттанудың бұл  саласына да өз талаптарын қойып,  қатты қадағалап отырды. Ал Ү. Сүб- ханбердина: «өз жұмыстарымның  ал ғашқы жемісі ретінде 1961 жылы  «Ай қап» бетіндегі мақалалар мен хат – хабарлар» деген библиографиялық  көрсеткішті Қазақ Мемлекеттік бас- пасынан басып шығарды. Қолжазба  дайын болып, редактор қарап шық- қаннан кейін Главлито тексерді,  қырағы «көрегендер» кітаптың іші- нен Әлихан Бөкейхановтың, Ахмет  Байтұрсыновтың, Міржақып Ду ла- товтың, Мағжан Жұмабаевтың, т.б.  алашордашылардың материалдарын  жібермей алып тастады. Бұл кезең- нің алашордаға ешбір қатысы жоқ  Ре по зи то ри й Ка рГ У 382 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз