цоцыр көбелектерге
қарсы күресте әдетте егіннің бір
гектарына зиянкестің сан мөлшеріне байланысты 20-40 мың
трихограмма шыгарылады. Трнхограмманы қолданудан жақсы
нәтиже алу үшін оны шыгарудың мөлшерін жэне мерзімдерін дүрыс
сақтау керек. Паразиттерді кешіктіріп, сондай-ақ күні бүрын
шығару, күткен нәтижені бере алмайды. Тәжірибеде трихограмма
екі
мерзімде
шыгарылады:
бірінші
рет
зиянкестің
әрбір
үрпақтарының жүмыртқалау кезеңінің алдында, екінші рет - жаппай
жүмыртқалаудың
бас
кезінде.
Әрбір
мерзімде
көрсетілген
мөлшердің жартысын жібереді. Бірақ ол мөлшерге ауа райы
жағдайларына, жүмыс жүргізіліп жатқан аймақта, зиянкестің сан
мөлшсріне және оның қандай түрге жататындыгына байланысты
түзету енгізіп тұру керек.
Күздік және басқа кеміргіш қоңыр көбелектердің жылына 2
үрпақ беріп, өсіп-өнетін аймақтарда (Мысалы, Алматы, Жамбыл
облыстарында) әрбір үрпаққа қарсы қант қызылшасы мен парга
қалдырылган егіндіктерге бір гектарга (зиянкестің сан мөлшеріне
байланысты)
20-30мың
трихограмма шығаруга болады.
Трихограмманы
өсіру
және
қолдану
үшін,
елімізде
трихограмманың өндіруге механикаландырылган биофабрикалар
және биозертханалар желісі қүрылды. Алада, XX ғасырдың
соңында,
өсімдікті
биологиялық
қорғау
жүмыстары
мен
энтомофагтар мен акарифагтарды қолдану көлемдері кенеттен
қысқартылды, ол кәсіпорындарды мемлекет қаржыландыруын
тоқтатуымен жэне биоагентті сатып алуға шамасы жетпейтін
шаруашылықтарға байланысты.
Трихограмманы
қолдануының
азаюынан күздік және басқа да кеміргіш көбелектер, жапырақ
жегіш көбелектер кешені, жүгері және шалгындық кобелек және
жапырақ ширатқыш көбелектері секілді зиянкестердің саны мен
зияндылыгының артуына әкеледі (Воронин, Сорокина, 2002).
Сондықтан осы саладагы жаңа гылыми жаңалықтарды пайдалана
85
отырып трихограмманы жаппай өндіретін индустриалды база
күрудың аса кажеттілігі бар. Астық дақылдары зиянкестерінің
санын реттеп отыруда энтомофагтардың тиімділік критерийлері де
есептелінді.
Трихограмма - бүкіл элемде биологиялық қорғау үшін
қолданылатын сң маңызды энтомофаг. Трихограмманы күздік
дақылдарга шығару екі мерзімде өтеді: 1 га 30 мың аналықтан
есебімен зиянкестің жүмыртқа салуы мерзімінін басында және
жапгіай жүмыртқа салудың басында. Зиянкес жүмыртқаларының
тығыздыгы 1 м ' 25...30 жоғары болса, паразитті шыгару мөлшерін
паразит және иесі қатынасын 1:10 есепте арттырады.
Бірінші шыгару зиянкестердің жұмыртқа салу мерзімінің
басында күздік дақыл астында 1 га 30 мың аналық есебімен, күздік
дақылдардан кейінгі пар егістіктерінде 1 га кемінде 10 мың аналық;
келесілерінде
шыгару
мөлшерін
зиянкестердің тыгыздыгына
байланысты белгілейді. Паразиттерді тарату үшін трихограмма мен
залалданган
дән
көбелегінің
жүмыртқаларын
пайдаланады.
Трихограмманы шыгару таңғы немесе кешкі уақытта өткізеді.
Энтомофаг
қолданудың
алғашқы
жылында
оны
таратып
орналастыруды
қолмен
жүргізген,
оларды
белгілі
жол
кесінділерінен өткізген.
Қазіргі
уақытта
трихограмманы
қолданудың
әртүрлі
механизация
қүралдары
жасалынған:
штангалы
бүріккіштің
көмегімен таратып орналастыру (дән көбелегінің трихограммамен
залалданган жүмыртқаларын су суспензиясымен бүрку); сусымалы
материалды мөлшерлегіш көмегімен күргақ түрінде таратып
орналастыру, оларды тракторларга бекітеді; кіші авиацияның
немесе дельтаплан көмегімен жүмыртқа жегіші бар капсулалармен
(қагаз немесе желатин) таратып орналастыру, т.б.
Трихограмманы
шаруашылықтарда
жалпылама
тәсілмен
таратып орналастырады. Оны ошақтарға таратып орналастырганда
1 га жерге 200-800 нүктелерде енгізеді. Дегенмен жалпылай
таратып орналастыру аса кең жайылган, себебі трихограмма өте
алыс жерлерге үшып өтуге қабілетсіз. Капсулада трихограммалар
жыртқыштардан да. сол сияқты қолайсыз ауа райы жағдайынан да
қоргалган. ол туылу шамасына қарай капсулаларынан біртіндеп
шыгады. Әдетте туылу 3-4 тәулік аяқталады, одан кейін тагы да
қайталанады. Кеміргіш көбелектердің кейбіреулеріне тоқталайық.
86
Орак тәрізді банхус -
Достарыңызбен бөлісу: |
