Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	527/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 523 524 525 526 527 528 529 530 ... 772

tusipkaliev pediatria

Диагноз
темір алмасу кҿрсеткіштеріндегі аутқуларды анықтауға негізделеді: қан
сарысуында ферритиннің 30 нг/мл-ден тҿмендеуі, трансферриннің темірмен 25%-дан
тҿмен қанығуы, темірдің 11,6 мкмоль/л-ден азаюы, торлы сҥйек майында сидеробластар-
дың анықталуы (5%-дан аз); қан сарысуының жалпы темірбайланыстыру қабылетінің (50
мкмоль/л-ден артық) жҽне эритроцитарлы протопарфириннің артуы; сонымен қатар
гемотологиялық кҿрсеткіштері – гемоглобин мҿлшерінің деңгейінің (5 жасқа дейінгі
балаларда 110 г/л-ден жҽне одан ҥлкен балаларда 120 г/л-ден), реңдік кҿрсеткіштің (0,8 -
ден), бір эритроциттегі гемоглобиннің орташа мҿлшерінің (27 пг/эр-ден тҿмен),
эритроциттің орташа кҿлемінің (80 фл-дан аз) (гемоглобиннің азаюымен эритроциттің
гипохромиясы) тҿмендеуі. Темір жетіспеушілігінің ең ерте білінетін маркері анизоцитоз.
Лабораториялық белгілерге сонымен қатар микроцитоз, пойкилоцитоз жатады.
Эритрциттердің санының азаюы тек ауыр анемияларға тҽн. Реңдің кҿрсеткіштің
тҿмендеуіде ерте байқалмайды, сондықтан темір жетіспеушілігі анемияның нормохромды
болуы жалпы ҧғымға қайшы болмайды. Торлы сҥйек майында эритропоздің қозуы
байқалады, ол ретикулоцитозбен дҽлелденеді.
Теміртапшылық анемияның
ажырату диагнозы
басқа микроцитарлы гипохромды
анемиялармен жҥргізіледі: талассемия, қорғасынмен улану, порфирин мен геннің
тҥзілуінің бҧзылыстары байқалатын анемиялар.
Емі.
Диагноз қойлысымен ем басталады. Емді тиімді жҥргізу ҥшін, оның себебін
анықтау ҿте маңызыды болып еледі. Науқас балалардың кҥн тҽртібі белсенді, жеткілікті
таз ауада болумен болуы керек. Ет тағамдары кҿп емдҽм тағайындалады, бірақ ешқандай
тағамдық ем темір тапшылығын жоя алматынын естен шығармау керек. Сондықтан
міндетті тҥрде қҧрамында темір бар дҽрілер тағайындау керек.
Емдәм:
Жасына сойкес, тиімді тамақтандыру темір жетіспейтін анемияларды
емдеудің негізгі болігінің бірі болып келеді. Тағамдық рационда белоктың, кейбір
микроэлементтердің (темір, марганец, кобальт, никель) жетіспеуі қан жасау процессін
киындатады. Тіпті кейде тоқтатып тастайды. Витаминдердің, ҽсіресе В топтағы, С-
витамины, фоль қышқылы, жетіспеушілігініңде осындай ҽсері бар. Осыған орай егерде
бала жасанды сҥт қоспаларымен қоректенетін болса бейімделген қоспалар қолданған жҿн.
Кейдс арнайы қҧрамына темір қосылған қоспалар қолданылады: "Темірлі Симилак",
"Антианемиялық энпит", "Милкид - 2" жҽне т.б. Анемиямен ауыратын балаларға алғашқы
тағам ретінде қҧрамы темірге бай жеміс-жидектер беріледі: алма, алхоры (слива), шие
(вишня), алмҧрт (груша), ҿрік (абрикос), шабдалы (персик), лимон, қара жҽне кызыл
қарақат, таңқҧрай (малина), итмҥрын (шиповник). Қҧрамы темірге бай кҿкҿніс ҥгінділері
ертерек (1 ай бҥрын) беріледі: ақ жҽне гҥл капуста, сҽбіз, шалған (редис), қызылша,
томаттар, кҿкбҥршақ беріледі. Қызылшаның, картоптің, баклажанның қҧрамында мыс кҿп
болады. Жастан асқан балаларға шикі кҿкҿніс жҽне кҿк (кекшҿп), яғни петрушка, укроп,
саумалдық (шпинат) берген жҿн. Бірінші косымша тамақтан 3-4 аптадан кейін екінші
косымша тамақ ретінде сҥтке пісірілген ботқа беріледі. Сҧлы жҽне қара қҧмық
жармаларының қҧрамында басқаларына қарағанда темір, мыс молырақ болып келді.
Анемиямен ауыратын балаларға жҧмыртқа сарысы кҿбірек беріледі, ҥйткені оның қҧ-
рамында жеңіл сіңірілетін белок, темір, мыс, кобальт, марганец кҿптеу болады. Жастан
асқан балаларга 1 піскен жҧмыртқаның сарысын немесе 1 жҧмыртқаны кҥнара береді. Ет
тағамда-рын анемиямен ауырған балаларға 5 айлығынан бастап береді. Бауырдан (сиыр,

513
бҧзау) дайындалған тағамдарды ҿте ерте беру керек. Дегенмен бауырды берер алдында
ҥккіштен екі рет ҿткізген жен. Жастан асқан балаларға паштет тҥрінде немесе ҧсақтап,
кесіп бсруге болады.
Қҧрамында темір бар дҽрілерді тағайындаудың жалпы қағидалары:
• мҥмкіндігінше бҧл дҽрілерді ішуге тағайындап, парентеральды тҽсілді сирек қолану,
ҿйткені оның асқынулары (жағымсыз ҽсері) байқалады (аллергиялық реакциялар,
иньекциядан кейінгі іріңдіктер немесе флебиттер, гипотензия, бактериальдық
инфекцияның даму қаупі, гемосидероз жҽне т.б.);
• Элементарлық темір бойынша тҽуеліктік дозасы 3-5 мг/кг-нан аспауы керек, темірді
кҿп беру оның тиімділігін артырмайды, керісінше жағымсыз ҽсерінің (ішек-қарын
жолдарының қызметінің, жараның пайда болуына дейін, бҧзылуы, стеноз, ішектің
тҥйлуі; ішек инфекциясының даму қаупі) байқалуына ҽкеледі, тҽуліктік дозаны 3 ретке
бҿліп қабылдайды.
• алғашқы кҥндері, темірге сезімталдығын анықтау ҥшін, кҥнделікті дозаыны бір немесе
екіге бҿліп береді;
• дҽрінің емдік дозасын қолдану 3 айдан кем болмайды, содан кейін екінші сатыда темір
қорын толықтыру ҥшін жҽне ҥшінші сатыда қайталудың алдын алу шаралары ретінде
жҥргізіледі.
• темір дҽрілерін тамақтың арасында, жаңа жеміс шырындары мен немесе кҿкҿніс
шырындарымен ішу керек;
• темір дҽрілерімен бірге аскорбин қышқылы мен Е дҽруменін қоса тағайындау тиімді
болып келеді;
• темір препараттарын тағайындауға сорылуының бҧзылуымен білінетін ішек патология-
сының (мальабсорбция, энтериттер, жаралы-некротикалық энтерокоит) болуы,
қабылдайтын темір препараттарына науқастың сезімталдығының жоғары болуы, темір
жетіспеушілігі байқалатын науқасқа жоспарлы ота жасау. Парентеральды берілетін
темір дҽрілерінің курстық дозасы (мг) =(120-Нb науқастың –г/л)х дене салмағы (кг
есебінен)х0,4: Басында 25 мг-нан, содан кейін арасына 3 кҥн салып енгізіледі; Содан
кейін темір дҽрілерін ішуге беру керек. Қҧрамында темір бар дҽрілер
79-кестеде
берілген.
79-КЕСТЕ

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 523 524 525 526 527 528 529 530 ... 772