Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

314 
Аллерген парентеральды тҥскеннен соң, бірнеше секунд немесе минут қысқа 
мерзімді алғашқы белгілерден кейін (ҽлсіздік, қорқу сезімі, мазасыздық жҽне т.б.) тері 
гиперемиясы, қышынуы, іште ауырсыну пайда болады. Уртикарлы бҿртпе мен 
ангионевротикалық ісік дамуы тҽн. Тыныс алу жҥйесінің симптомдары кҿмей ісінуінен 
басталып, бронх обструкциясы мен асфиксияға дейін жетуі мҥмкін. Ауру «босап», есінен 
танады, аққан тер шығып, терісі бозарып, аузынан кҿбік кҿрініп, зҽрі мен ҥлкен дҽрет 
ҧстай алмай, қҧрысу, кома дамиды. Науқасты тек қарқынды, белсенді ем ғана қҧтқара 
алады. Бірнеше минут ішінде ҿліп кетуі мҥмкін.
Аллергенді жҧтқаннан соң шоктың клиникалық белгілері біршама уақыттан соң 
дамиды, ол тамақтың қорытылып, аллергеннің асқазан ішек жолына сіңуіне байланысты. 
Кей науқастарда АШ басқаннан кейін кешіккен ҽсер тҥрінде анафилаксияның қайталануы 
мҥмкін.
Физикалық жҥктемеден болған анафилаксиялық реакция шамадан тыс бҧлшықет 
қажуынан кейін теріде уртикарлы бҿртпелер мен ангоневротикалық ісік тҥрінде кҿрініп, 
лоқсу, қҧсу, іште толғақ тҽрізді ауырсыну, диарея, ауыр ағымында – кҿмей ісігі, 
бронхоспазм, коллапспен ҿтеді. Реакция физикалық жҥктемеден соң бірден дамуы мҥмкін. 
Толық механизмі анықталмаған. Жоғары физикалық жҥктемеде эндогенді опиодты 
пептидтердің босап шығуы сезімтал адамдарда анафилаксия медиаторларының кҿбеюуі
мен сарысулық лактаттың, креатинфосфокиназа артуына ҽкеледі деген пікір бар.
Диагнозы.
АШ диагнозын қоюда анамнез бен клиникалық белгілеріне арқа сҥйейді. 
Ажырату диагнозын басқа шоктармен жҥргізеді: жарақаттық, постгеморрагиялық, 
кардиогендік, септикалық; вазовагальді коллапспен; жайылған есекжеммен; бҿгде дене 
аспирациямен жҥргізеді. Вазовагальді коллапсқа брадикардия, лоқсу, аллергиялық 
респираторлық жҽне терілік кҿріністердің болмауы, тҧрақты артериальдық қысым тҽн.
Бҧл белгілер науқасты горизонтальді қалыпта жатқызғанда жойылады.
Емі.
Қҧсық аспирациясынан асфиксия болмауы, тілмен қақалмауы ҥшін баланы бір 
қырына жатқызады. Қҧсық болмаса арқасына жатқызып, бас жағын кҿтеріп қояды. 
Науқасты жылы жауып, тыныс жолдарын босатып, таза ауаға жол беріп, оттегі емін 
бастайды.
Бір уақытта жҽне тез қарқынмен келесі шараларды жҥргізеді: 

теріастына 0,1% адреналин ерітіндісін, 1% мезатон ерітіндісін, немесе 0,01мг/кг дозада 
норадреналин (адреналинді бҧлшықетке егуге болмайды, ол қаңқа бҧлшықеттерінің 
тамырларын кеңейтіп, қан айналымының децентризациясын кҥшейтеді.) 

0,1- ден 1,0 мл-ге дейін кофеин ерітіндісі немесе кордиамин 0,1- 1,0 мл жіберіледі. 
Бҧл препараттарды енгізуді 15-20 мин қайталауға болады.
Егер артериялық қан қысымы кҿтерілмесе, жалпы ҽлсіздік сақталса – келесідей ем 
жҥргізеді: 

0,01% адреналин ерітіндісі (1мл ампуладағы 0,1% адреналин ерітіндісін 9мл 
изотоникалық натрий хлориді ерітіндісіне ерітеді); алынған ерітіндінің 0,1 мл/кг 10-
20мл 5% глюкоза ерітірдісіне қосып, кҿктамырға жібереді (минутына 0,2мкг/кг-нан 
бастап, оны 1,5-2,0 мкг/кг минутына дейін кҿтереді); 

кҿктамырға тез арада каллоидты қаналмастырғыштар мен натрий хлоридінің 
изотоникалық ерітіндісін қҧяды.

олигурия, жҥрек ҽлсіздігі байқалса, оттегі емі фонында допамин қҧяды (200мг 250мл 
натрий хлоридтің изотоникалық ерітіндісіне, 1 мл алынған ерітіндіге 800 мкг сҽйкес),
5мкг/кг минутына, кейін 10-14-20 мкг/кг минутына кҿтереді. 

бҧлшықетке 3% преднизолон ерітіндісі (0,1-0,2мл/кг) немесе гидрокортизон (4-8мг/кг) 

бронхоспаз, басқа да тыныс жолдарының бҧзылыстарында кҿктамырға 2,4% эуфиллин 
ерітіндісі (5-4мг/кг 20 мл натрий хлоридтің изотоникалық ерітіндісіне) енгізіледі. 

жҥрек ҽлсіздігінде глюкогон жҽне жҥрек гликозидтер (строфантин) тағайындалады. 
Тыныс жолдарының ҿткізгіштігін ҥнемі тексеріп, қажет болғанда, ауаҿткізгіш енгізе-
ді. Интубациялық тҥтіктің ішкі диаметрін келесі формуламен есептеп шығаруға болады: 

315 

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: