Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	28/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 ... 772

tusipkaliev pediatria

Ландаудың тӛменгі бейнелісі.

Ландаудың жоғары бейнелісі.
Етпетімен жатқызған бала, екі қолымен тіреп басын,
кеудесін жоғары кҿтереді. Бҧл бейнеліс 3-ші айдың аяғында, 4 айдың басында пайда бола
бастайды.
Ландаудың тӛменгі бейнелісі.
Етпетінен жатқан бала аяғын жазып, жоғары кҿтереді.
Бҧл бейнеліс 5 – 6 айдан бастап қалыптасады.
Қозғалыс қабілетін зерттей отырып кҿру, есту ҽрекеттерін (реакцияларын), сҿз
сҿйлеуінің дамуын, тҥйсігін, кҥн тҽртібіне байланысты ҽрекеттерді жҽне оларды игеруді
бағалай отырып, жҥйке-іс ҽрекетінің даму деңгейін бағалайды. Бір жасқа дейінгі балалар
(5) дамып, жетуін бағалағанда 15 кҥн аралығындағы ауытқулар қалыпты болып
есептелінеді. Егер бала тиісті дағдылар уақытынан бҧрын (15 кҥннен артық) игерсе, ерте
немесе жылдам даму деп аталады. Ал, тиісті мерзімінен кеш (15 кҥннен артық кем болса)
игерсе жҽй даму болып есептелінеді.
2–3 жастағы балалардың жҥйке-іс ҽрекеттерінің даму қабілетін келесі кҿрсеткіштер
(
6- кестелер)
бойынша анықтайды: Сҿзді тҥсіну (Ст), белсенді сҿйлеу (Сб), сенсорлы даму
(Сд), ойыншық жҽне заттармен ҽрекеті (О), қозғалу (Қ), икемділік қабілеті (И). Бҧл
кҿрсеткіштер жҥйеленіп берілген.
2
жастағы балалардың дамуының қалыптылығын бағалағанда, ауытқу деңгейі 3 айдан
аспауы керек. Ал, 3 жастағы балаларда ауытқу деңгей жарты жылдан артық болмауы керек.
3
жастан 7 жасқа дейінгі балалардың жҥйке-іс ҽрекеттерін бағалауды кҥн тҽртібіне
байланысты қимыл-қозғалыстар кезінде жҥргізеді. Мектепке дейінгі балалар мекемесінде
тҽрбиеленетін бала болса, ҧстаздардың мінездемесін пайдаланады.
Сонымен қатар, келесі маңызды кҿрсеткіштерді анықтайды: 1. Қимылдарының
(моторикасының) дамуы жҽне кҿру координациясы (жҥру кезіндегі тепе-теңдігі,
статикалық тепе-теңдігі, секіру жҽне т. б.). 2. Сҿз сҿйлеуінің дамуы (дыбыс, дауыс жҽне т.

б.). 3. Тану қабілеті (мҿлшер мен кҿлемді анықтау, уақыт пен ортаны тану, заттың тҥр-тҥсін
ажырату, бір затты жасау, қҧрастыру, қарым-қатынасты қалыптастыру). 4. Мҽдениетті
гигиеналық тҽртібі (ҿз еркінше істеуі, ойындары, туған-туысқандарымен жҽне
айналасындағы басқа адамдармен қарым-қатынасы). Мҽдени-ҽлеуметтік жетілуі.
Мектеп жасындағы балалардың жҥйке-іс ҽрекеттерін бағалауды жасына байланысты
мектептің (сыныптың) оқушыға қоятын талабына сҽйкес жҥргізеді. Жҥргізілген зерттеулер
бойынша баланың жҥйке-іс ҽрекеттерін бағалайды: 1. Жасына сҽйкес келеді. 2. Жасынан
кейін қалған (аймағы бойынша бҧл тҧжырымның дҽлелін келтіреді жҽне қанша мерзімге
қалыс қалғанын кҿрсетеді). 3. Жасынан артық дамыған (аймағы бойынша бҧл тҧжырымды
дҽлелдейді, дамуының қанша мерзімге артық екенін кҿрсетеді).
Кҿрсетілген шектерді (критерияларды) анықтау ҥшін тҿмендегідей тҽсілмен жҧмыс
жасау керек: ҽрбір жас (ай) сатыларына сҽйкес кҿрсеткіштерін анықтауға кҿмектесетін
жағдайлар ҧйымдастырып (қозғалуын, сезімін физиологиялық рефлекстер, ойыншықтар
қолданып арнайы тексерулер жҥргізу), жоғарыдағы кҿрсетілген тҽсілдерді қолдана отырып,
баланың жҥйке-іс ҽрекеттерінің жетілу деңгейін анықтайды. Егер баланың даму деңгей
барлық кҿрсеткіштер бойынша жасына сҽйкес келсе, оны келесі жас кезегінің
кҿрсеткіштері бойынша (жоғарғы шекара бойынша) тексеріп, артық даму мҿлшерін
анықтайды.
Егер бала жас деңгейіне тҽн бір дағды игермеген болса, онда оны тҿменгі жас
кезегінің кҿрсеткіштерімен тексеріп, қалыс қалу деңгейін анықтайды.

3 КЕСТЕ

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 ... 772