Н. С. Сейітов г-м.ғ. д., профессор Оқулықта «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау»

жүктеу 8,17 Mb. Pdf просмотр бет 21/168 Дата 08.12.2022 өлшемі 8,17 Mb. #40519 түрі Оқулық

Тау жыныстарының бөлінгіштігі Бөлінгіштік деп, тау жыныстарының минералдардың жалпы бағытталынуына  сәйкес белгілі жазықтықтардың бойымен бөлшектелінуін айтады. Мұндай  бөлшектелінулер жер қыртысының орташа және терең қабаттарындағы иілімді  деформациялардың салдарынан болады. Бөлгіш жазықтықтың ешқандай белгісі  жоқ, сағат тілі бағытымен немесе қабаттылықтық бағытымен сәйкес келеді. Тау  жыныстарының бөлінгіштігін, бөлгіш жазықтықтың бағытын оларды талқандау  әдістерін таңдағанда, талқандаушы күштің бағытын анықтағанда білу керек.  Өйткені, бөлгіш жазықтыққа перпендикуляр бағытта жыныстың беріктігі оның  бөлгіш жазықтықтың бойымен алған беріктігінен көп болады. Тау жыныстарының  бұл қасиеті бұрғылау процестерінің тағыда көптеген жағдайларына ықпал етеді:  колонкалы бұрғылауда керннің шығымына көп әсер етеді, бағдарлап бұрғылауда  ұңғының бағытының өзгеруіне себеп болады. Қабаттылық  Тау жыныстарының қабаттылығы дегеніміз – олардың әр түрлі құрамды және  структуралы қабаттарының қайталануы, немесе құрамы біркелкі жыныстар  қатқабатында бөлгіш жазықтықтардың кездесуі. Жыныстардың қабаттылығы жер  қыртысы құрылымының маңызды структуралық элементтерінің бірі болып  табылады.  Жекелеген қабаттардың қалыңдығына қарай қабатты жыныстар мынадай  болып бөлінеді: сом қабатты жыныстар /қабаттардың қалыңдығы 100см артық/; ірі  қабатты жыныстар /100-50см/; орта қабатты жыныстар /50-10см/; жұқа қабатты  жыныстар/10-2см/; парақ тәрізді қабатты жыныстар /2-0,2см/; микроқабатты  жыныстар /0,2см кіші/.  Қабаттардың қалпына қарай қабаттықтың үш түрі бар: параллель қабаттық,  линза тәрізді қабаттық және қиғаш қабаттық.  Қабатты тау жыныстарының пайда болуы шөгу процестеріне және жер  қыртысының қимылдарына байланысты болады.  Қабаттардың орналасуы горизонталь, көлбеу, тұтас немесе үзілісті /линза  тәріздес/, анық шекті ж.т.б. болып келуі мүмкін.  Осының бәрінің ұңғы бұрғылағанда өте үлкен маңызы бар, себебі олар  бұрғылау процестерінің тиімділігін шешеді.  жүктеу 8,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз