Лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде Саясаттанудың объектісі. Саясаттанудың танымдык пәні. Жеке пән ретіндегі саясаттанудың жанжақтылығы

жүктеу 0,9 Mb.

Pdf просмотр

бет	95/124
Дата	15.11.2022
өлшемі	0,9 Mb.
	#40160
түрі	Лекция

1 ... 91 92 93 94 95 96 97 98 ... 124

Лекция. Саясаттану ылым ж не о у п ні ретінде Саясаттануды объ

Көптеген батыстық теоретик-саясаткерлер үшiн идеология дегенiмiз: • әлем туралы ғылыми емес бiлiм
«жалған сана»
Сонымен, идеология дегенiмiз адамдардың үлкен әлеуметтiк топтарының iс- әрекетiне бағдар берiп, олардың мақсат-мүдделерiн бiлдiретiн және қорғайтын

бағдарламалық-саяси,
әлеуметтiк-философиялық қағидалар мен идеалдар саяси
элита бағдарламасына, ұрандары мен талаптарына айналады, сөйтiп басқарушылық саяси
шешiм қабылдаудың қалыптық негiздерi және азаматтардың саяси iс-әрекетiнiң ниеттемесі
қалыптасады;
•
өзектендiрiлген,
яғни азаматтардың аталған идеологияның мақсаты мен
қағидаларын игеруiн, оны саяси iске және әрекетке айналдыру деңгейiн сипаттайды.
Көптеген батыстық теоретик-саясаткерлер үшiн идеология дегенiмiз:
•
әлем туралы ғылыми емес бiлiм,
ол адамдар санасын манипуляция-лаудың құралы
немесе саяси насихаттау саласындағы психологиялық әдістердің жиынтығы;
•
«жалған сана»,
қоғамның үстемдiк етушi күшiмен оған деген көзқарастардың
арасындағы қатынастың қоғамдық негiзiн жоққа шығару, үгіт-насихатпен табысу;
•
тұжырымдар, идеялар жиынтығы,
қандай да бiр саяси жүйедегi лидерлердің
басшылығын ақтау мақсатындағы жеке адамдар мен халықтың қолдаулары;
•
көптүрлілік,
белгiлi бiр әлеуметтiк топтардың әлеуметтiк бiлiмдерiнiң немесе
құндылықтық бағдарларының әртүрлiлiгi.
Батыс әдебиеттерiнде идеология проблемасына
екi көзқарас
қалыптасқан: 1)
идеологияны жалған сана, субъективтi ойлау деп түсiну; 2) идеологияның құралдық-
қолданбалы жағына үлкен мән беру.
Сонымен, идеология дегенiмiз адамдардың үлкен әлеуметтiк топтарының iс-
әрекетiне бағдар берiп, олардың мақсат-мүдделерiн бiлдiретiн және қорғайтын
идеялар мен көзқарастар жүйесi.
Саяси идеологияның негiзгi түрлері:
Либерализм мен неолиберализм.
Классикалық либерализм идеясы буржуазиялық
революция дәуiрiнде пайда болады. Либерализм (liberalis - ерiктi) идеологиялық ағым
ретiнде ХVІІ-ХVІІІ ғ.ғ. ағылшын-американ және т.б. батыстық ағартушылардың саяси
философиялары негiзiнде қалыптасты. Оның негiзгi өкiлдерi: Дж. Локк, Ш. Монтескье, А.
Смит, И. Кант, Т. Джефферсон, А. Токвиль. Бұл идеология феодалдық қоғам ыдырап,
буржуазиялық қоғамдық қатынастар пайда болуымен бiрге қалыптасты. Бұл кезеңде
буржуазияға саяси билiктi өз қолына алуы үшiн либералды саяси доктриналар керек болды.
Либерализм мына қағидаларға сүйенедi:

•
барлық адамдар табиғатынан дене және ақыл-ой қабiлетi жағынан тең. Қабiлеттер
теңдiгi олардың өз мақсаттарына жетудегi теңдiгiн ұсынады;
•
адамның жеке бостандығы, оның табиғи құқығы және жеке меншiкке құрмет, оның
өмiрiнiң негiзiн құрайды. Табиғи бостандық пен теңдiктi тану − адамның алғашқы бастама
жағдайын тану (Дж.Локк).
•
барлық адамдар тең ғана емес, сонымен бiрге дербес те болып жаратылған.
Сондықтан да ол өзiн-өзi басқару құқығына ие. Басқару формасының ең тиiмдiсi −
азаматтарының еркi кең болғаны.
Сонымен,

жүктеу 0,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 91 92 93 94 95 96 97 98 ... 124