М. С. Кульгильдинов К. Ә. Жүсіпов Р. Ә. Қозбағаров Көлік техникасын өНдіру және жөНдеу техНоЛоГИясы негіздері оқулық

115
жетілдіру шараларын да қарастыра береді. Әрине, мұндай шаралардың 
бұйымның атқаратын қызметіне теріс әсер етпеуі мүмкіндігі болуы керек.
Типтік қиылысуларға бұрандалық бірігулер, цилиндрлік және 
конустық тісті бірігулер, кілтектік және оймакілтектіктік бірігулер, 
шайқалу мойынтіректі тораптар мен белдікті берілістер жатады.
Бірігулердің келесі түрлері болады:
– жылжымайтын ажыратылатын;
– жылжымайтын ажыратылмайтын;
– жылжитын ажыратылатын;
– жылжитын ажыратылмайтын
Жылжымайтын ажыратылатындарға біріктіретін және бекітетін де-
тальдарды зақымдамай бөліп алуға болатын бірігулер жатады. Бұлар 
– бұрандалық, кілтектік, кейбір оймакілтектік, конустық және ауысты-
рылып отырғызылатын бірігулер. 
Жылжымайтын ажыратылмайтындарға бірігуге кіретін детальдар-
ды зақымдап немесе толығымен бұзып алатын бірігулер жатады. 
Мұндай бірігулерді кепілдік қынақпен отырғызу, пісіру, дәнекерлеу, 
желімдеу, айналмасоғу арқылы алады.
Жылжитын ажыратылатындарға жылжымалы отырғызылуы бар 
бірігулер жатады.
Жылжитын ажырамайтындарға шайқалу мойынтіректері, втулка-
лық-аунақшалы шынжырлар, бекіту крандары және т.б. жатады. 
Жинақты тораптық және жалпы деп екіге бөледі. Тораптық 
жинақтың нысаны ретінде машинаның жинау элементтері алынса, 
ал жалпы жинау нысанына машинаның өзі алынады. Жинау процесі 
негізгі екі бөліктен тұрады: детальдарды жинауға дайындаудан және 
жинау операцияларының өзінен. 
Дайындау жұмыстарына жататындар:
– қажетті жағдайда орындалатын әртүрлі ұсталық-келтіру 
жұмыстары (аралап кесу, қыру және т.б.);
– жеке детальдарды бояу, мысалы, редуктор корпусын;
– детальдарды тазалау және жуу; 
– техникалық шарттар бойынша қажетті жағдайда біріккен деталь-
дарды майлау.
Жалпы жинау жұмыстарына жанасатын детальдар мен тораптардың 
белгіленген отырғызу бойынша өзара орналасу жағдайларын дұрыс 
қамтамасыз ету арқылы біріктіру процестері жатады.

жүктеу 5,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: