Бұрандаларды шеңберлік бұрандакескіштермен және бұран-

69
Ішкі бұранданы бұрандаойғыштармен жасау
. Бұрандаойғыштар 
қолдық және машиналық болып бөлінеді. Машиналық бұрандаойғыш-
тармен бұранда жасау өтпелі және тұйық тесіктерде әртүрлі станоктар 
топтарында: бұрандакескіш, тескіш, токарлық автоматтар мен жарты-
лай автоматтарда жүргізіледі. Бұрандаойғыштармен бұранда жасаудың 
қажетті шарты ретінде керіқимыл жасайтын құрылғылардың (аспаптық 
жұмыстық жүрісінің айналуын керіге ауыстыру) болуын айтуға болады.
Массалы және ірісериялы өндірісте конструкциясы құрама бұран-
даойғыштар (бұрандакескіш бастиектер) кең тараған.
2.4. дайындамаларды фрезерлеу
Фрезерлеудің негізгі түрлері мен сұлбалары
. Жазық беттерді 
цилиндрлік немесе шетжақтық фрезарлармен өңдейді. Цилиндрлік 
фрезерлеу кезінде фреза осі өңделетін бетке параллель болады; жұмыс 
фрезаның цилиндрлік бетіне орналасқан тістері арқылы жүргізіледі. 
Ал шетжақтық фрезерлеу кезінде фреза осі өңделетін бетке перпенди-
куляр болады; жұмыс фрезаның цилиндрлік және шетжақтық бетіне 
орналасқан тістерімен орындалады. 
Цилиндрлік және шетжақтық фрезерлеу екі тәсілмен жүргізіледі: 
беріліске қарсы-қарсылай фрезерлеу – бұл беріліс бағыты фрезаның 
айналу бағытына қарама-қарсы болған жағдайда (2.15-сурет а) және 
жолай фрезерлеу (2.15-сурет ә) – бұл беріліс бағыты фрезаның айналу 
бағытына сәйкес болған жағдайда. 
2.15-суреттен қарсы фрезерлеу кезінде алынатын қабаттың ең үлкен 
қалыңдығы t фрезерлеу соңында болатындығын (нүкте 2) байқауға бо-
лады. Ал жолай фрезерлеу кезінде тіс жұмысты ең үлкен тереңдіктегі 
қалыңдықтан кесуден бастайды.
2.15-сурет. Фрезерлеу сұлбалары:
а – қарсы; ә – жолай; 1 – фрезерлеу басы; 2 – фрезерлеу аяғы;
 а
 улкен
 – кесілген қабаттың ең үлкен қалыңдығы; 
n
 – фрезерлеу жылдамдығы; 
s – беріс; t – фрезерлеу тереңдігі

70
Диаметрі 630 мм болатын стандартты шетжақтық фрезарлармен ені 
400 мм-ден асатын беттерді өңдеуге болады. Ал іс жүзінде диаметрі 
800...1200 мм аралығындағы фрезалар да кездеседі.
Бір мезгілде бірнеше фрезалармен (2.16-сурет) немесе көпайнал-
дырықты бастиектермен өңдеу кезінде, негізінен горизонтальді-
фрезерлеу станоктарында өнімділік өседі, фрезерлеу дәлдігі артады 
және станок қуаты тиімді пайдаланылады. 
2.16-сурет. Фрезалар жиынтығы:
а – цилиндрлік дискілі фрезалар; ә – бұрыштық фрезалар; б, в –цилиндрлік 
және дискілі фрезалар; г – цилиндрлік бұрыштық және фасонды фрезалар

жүктеу 5,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: