Абай атындағы республикалық мамандандырылға дарынды балаларға арналған қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын орта мектеп-интернаты

Құрсатырған: Орынбаева Д., Оспан Д. 
87028435334 
Махаббат тек адамзатқа ғана тән ғажайып, асыл қасиет екенін ақын зор 
шеберлікпен суреттейді: 
Екі жарық гауһарды әлем берген, 
Махаббат кешінін адамға берген. 
Көкте берген сұңқарға аққуды, 
Толған айдай қылар бір тамшы суды. 
Оның кемел өңінде мең жаратты, 
Бойы менен шашын тең жаратты. 
Діни мистикалық бағытта жазылған сол кездегі қисса-хикаяттар адамды бұл 
өмірдің қызығынан безуге шақырып, сүйіспеншіліктің өзін жұмақтың ісі етіп қоятыны 
мәлім. Мұндай шығармалар «о дүниенің» ләззаты үшін тіршіліктегі іс-әрекеттен, өмір 
үшін күрестен бас тартуға шақырады. Жұмақтағы хор қыздарын дәріптейді. 
Ал «Мұхаббат-наме» дастанында адамның осы өмірдегі адамға деген 
сүйіспеншілігі зор шабытпен жырланады. Ақын нақты өмірдің қадір-қасиетін жоғары 
бағалайды. Шығарманың бас қаһарманы өз сүйіктісі үшін ешқандай қауіп-қатерден 
тайсалмайды. 
«Мұхаббат-наме» – сюжеті қызықты, тілі көркем, көріктеу құралдары алуан түрлі, 
өлең құрылысы шебер жасалған дастан. Ақын Хорезми дастанда жыр жолдарына үстеме 
мағына беріп, оны ажарландырып жіберу үшін теңеу әдісін көбірек қолданады. Сөйтіп, ол 
өзі суреттеп отырған белгілі бір заттың яки құбылыстың ерекше белгілерін айқындай әрі 
ажарлай түседі, сол арқылы жырдың эстетикалық әсерін еселеп арттырып жібереді. 
Бұл дастан ертеректе жазылса да, қазақтың лиро-эпостық жырларымен сарындас, 
үндес, идеялас, тіпті түр жағынан да ұқсас болып келеді. 
Қорыта айтқанда, Хорезми сәтсіз махаббаттың трагедиясын жырлай отырып, өзі 
өмір сүрген дәуірдің қоғамдық-әлеуметтік мәселелерін сөз етеді. 

жүктеу 2,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: