1 Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының



жүктеу 20,84 Mb.
Pdf просмотр
бет30/56
Дата14.08.2022
өлшемі20,84 Mb.
#39102
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   56
120 
ұпайдан
 
жоғары
.
Өзіңізге
өзіңіздің
көңіліңіз
əбден
тола
-
ды

Бірақ
өз
-
өзіңізге
сын
көзбен
қарау

нақты
өз
-
өзіңізді
бағалауға
қабілетіңіз
жетіспейді

Бұл
жағдайды
жақындарыңыз
бен
достарыңыздың
көмегімен
анықтауға
жəне
бағалауға
тырысыңыз
.
60 
тан
 120 
ұпайға
 
дейін
.
Сіз
өз
күшіңізге
жеткілікті
түрде
сенімдісіз

бірақ
шексіз
өз
-
өзіңізге
көңіліңіз
толу
мен
өз
-
өзіңізді
ұнатудан
аулақсыз
.
60 
ұпайдан
 
төмен
.
Сіз
өзіңізге
-
өзіңіз
ұнамайсыз

Өзіңізді
қолға
алыңыз
жəне
сенімді
болыңыз

Айналаңызға
қараңыз

өзіңізді
жете
бағаламайтыныңыз
мүмкін
екенін
ойланыңыз
.
Көпке
 
танымал
 
əдістер

минисотты
 
көп
 
факторлы
 
тұлғалық
 
сауалнама
 (
ММРІ

жəне
 
түрлі
 
түсті
 
Люшер
 
тестісі
Минисотты
көпфакторлы
тұлғалық
сұрақнама
(
ММРІ
). 
Бұл
əдістеме
психологиялық
дефектісі
бар
адамдарға

көбінесе

практи
-
ка
жүзінде
клиникалық
диагностикада
сəтті
пайдаланады

яғни
ме
-
дицина
тілімен
айтқанда
дұрыс
қоғамдық
ортаға
бейімделу
деңгейін
анықтайды

Профилдердің
 
басты
 
типтері
.
MMPI 
профилінде
базистік
шкалалардың
сандық
көрсеткішінің
ара

қатынасы
графиктік
түрде
бейнеленеді

олардың
əрқайсысы
сол


163
немесе
басқа
жеке
адамдық
тенденциялардың
көріну
дəрежесімен
анықталады

Егер
осы
тенденцияларды
қысқаша
атап
көрсететін
болсақ

əрбір
шкалаларға
төмендегідей
сипаттама
береміз
.
1-
шкала

Жоғары
қысымшылдық
көрсеткіш

жоғары
дəрежеде
бақылау
жеке
адамның
тұрақты
қасиетінің
сапасы
ретінде

дизадап
-
тация
кезінде
өз
ағзасының
дұрыс
қалыптасуының
ауытқушылығына
көп
зейін
аударатындығын
білідіреді

Төмен
көрсеткіштер
– 
бұл
қарама
-
қарсы
мағынаны
білдіреді

яғни
жоғарыда
көрсетілген
жеке
адамның
ерекшеліктері
мен
жағдайының
болмауын
айқындайды
.
3 - 
шкала

эмоциональды
лабилділік

оның
көрсеткішінің
нор
-
мадан
шығып
көтерілуі
ортадағы
əсерлерге
жоғары
сезімталдықты
жəне
эмоциональды
жағдайының
тұрақсыздығын
бейнелейді

Жоғары
болған
кезде
истероидтық

яғни
мазасыздық
күйі
жоғары
көрінеді
.
2 - 
шкала

пессимистік
шкаласы

бұл
сапа
қанағаттанбаушылық

уайымдауға
бейімділікті
көрсетеді

Бұл
адамның
депрессиялық
жағдайда
екендігін
білдіреді
.
4 - 
шкала

импульсивтік
шкаласы

Жоғары
болуы
астеникалық
типін
бейнелейді

Жоғары
импульсивті
психопатиялық
мінез
-
құлықтардың
нашарлығы
психопатиялық
синдромдардың
белгісін
көрсетеді
.
5 - 
шкала

жұмсақтық
шкаласы

Батылдық
жартылай
рөлдік
мінез

құлықтың
дəржесінің
сəйкес
келуін
жəне
сексуальды
бейімдеушілік
деңгейін
көрсетеді
.
6 - 
шкала
– 
Талапшылдық

Əрбір
істің
орындалуына
шектен
тыс
талап
қоюға
бейімділік

жағымсыз
уайымдауларға
тоқталу
жəне
бəсекелестікті
бейнелеу

Жоғары
көрсеткіштері
аффектке
бейімділігін
сипаттайды
.
7 - 
шкала

мазасыздық

Жоғары
үрейшілдікті

мазасыздық

өз

өзіне
сенбеушілік

конформдылықты
айқындайды
. 7 - 
шкала
бойынша
жоғары
көрсеткіштер
көрінген
психастеникалық
акцен
-
туация
проблемаларын

тежелгіштікті
игеру

жүйке
ауытқуларын
сипаттайды
.
8 - 
шкала

даралылық
шкаласы

Жеке
ойы
мен
жасаған
қылықтарының
тəуелсіздігі
соншалықты

тіпті
қоғам
талабына
сəйкес
келмейтін
пікірлерді
білдіреді

Жоғары
көрсеткіштер
кезінде
өзіндік
қызығушылықтар

айтып
болмайтын
қылықтар

шешуге
мүмкін
емес
мəселелерді
көтеруінен
көрінеді
.
9 - 
шкала
оптимистік
деңгейді
айқындайды
жəне
əсер
етеді



164
Төмен
жатса
жалпы
белсенділікті
жəне
өмірді
сүюшілік
деңгейін
төмендету
негізін
білдіреді
.
10 - 
шкала
қарым
– 
қатынасқа
бейімділік

Жеке
адамның
əлеуметтік
еліктеулерін

субъективті
уайымдарына
көңіл
бөлу

тұйықтыққа
дейін
барғандығын
көрсетеді

сонымен
бірге
жеке
адамның
шындық
əлемге
көңіл
бөлуі
немесе
өзін
-
өзі
бақылауы
төмен
деңгейін
айқындайды
.
М

Люшердің
 
түстерді
 
таңдау
 
əдісі
М

Люшердің
түстерді
таңдау
тесті
– 
түсті
субъективті
түрде
таңдауға
негізделген
проективті
əдістеме

Түстер
адамдар
бой
-
ында
физиологиялық
немесе
психологиялық
дамудың
тиімділігін
анықтауға
мүмкіндік
береді

Бұл
жағдай
мəдениет

эстетика

тазалық
өндірістерінде
бұрыннан
ескеріліп
келеді

Түстерге
деген
эмоцио
-
налды
қатынас
психодиагностикада
қабылдаудың
ерекшелігін
көрсетеді
.
Люшер
тесті
адамның
түсті
таңдау
барысында
оның
іс
-
əрекет

көңіл
-
күй

жеке
тұлғалық
ерекшеліктерін
айқындайды

Лю
-
шер
бойын
ша
түстер
сипаты
негізгі

жəне
қосымша

түстерге
негізделген
(
қазіргі
таңда
Люшер
əдістемесінің
8, 16, 32, 
сонымен
қатар

компьютерлік
бағыттары
белгілі
).
Негізгі
түстер
:
1) 
Көк
– 
тыныштықты

сабырлықты
білдіреді
.
2) 
Жасыл
– 
сенімділік
сезімін

қайсарлықты

кейде
қырсық
-
тықты
білдіреді
.
3) 
Қызғылт
сары

қызыл
– 
ерік
-
күш

жігерлікті

агрессивтілікті

қызбалықты
білдіреді
.
4) 
Ақшыл
сары
– 
белсенділікті

қарым
-
қатынасқа
талпынысты

ашықжүзділікті
білдіреді
.
Қосымша
түстер

5) 
күлгін
6) 
қоңыр
7) 
қара
8) 
сұр

Бұл
түстер
жағымсыз
түстер

стресс

мазасыздық

қорқыныш

ренжуді
білдіреді

Өзара
бірегей
орналасқан
жағдайда
олардың
позициясы
бойынша
реттелуі
жоғары
деңгейде
болады
.
Зерттеуді
жүргізіп
отырған
психолог
барлық
карточкаларды
араластырады
да

зерттелушінің
алдына
қояды

Зертттелуші
ал
-
дында
тұрған
карточкалардың
ішінен
ең
ұнамдысын
таңдап
алады



165
Зерттеуші
зерттелінушінің
түстерді
таңдау
барысында
бір
затқа
ұқсастырмауы
керектігін
ескерту
керек

Таңдалған
карточканы
ауда
-
рып
бөлек
қою
қажет

Осылайша
карточкаларды
таңдаған
соң

пси
-
холог
қойылған
ретте
карточка
номерлерін
жазып
алады
.
2-3 
минуттан
соң

зерттелуші
əдісті
қайталайды

бірақ
алғашқы
таңдауын
еске
түсірмеуі
қажет

түстерді
таңдау
барысы
алғашқы
рет
жасалғандай
орындалуы
тиіс
.
Алғашқы
таңдау
ықылас

күй

ал
екінші
шынайылылықты
сипат
-
тайды

Зерттеу
мақсатына
сəйкес

тесттің
нəтижесін
келесідегідей
талдаулар
жасаймыз
.
Тестілеу
нəтижесінде
келесі
позициялар
алынады
:

жəне

таңдау
– (++ 
белгіленеді
)

жəне

таңдау
– (
хх
белгіленеді
)

жəне

таңдау
– (= = 
белгіленеді
)

жəне

таңдау
– (- - 
белгіленеді
)
М

Люшер
зерттеулердің
36000 
нəтижелеріне
негізделіп

таңдалған
позицияларға
төмендегідей
талдау
жасады

Алғашқы
позиция
мақсатқа
жету
тəсілдерін
білдіреді
(
мысалы

көк
түс
іс
-
əрекетті
), 
екіншіден

байсалды

тапсырманы
қиналмай
орындай
-
ды

Екінші
позиция

зерттелушінің
бағытталған
мақсатылығын
көрсетеді

Үшінші
жəне
төртінші
позиция

түсті
қабылдау
мен
шынайы
жағдайды
түйсінуді
көрсетеді

Немесе
жағдайға
байланы
-
сты
іс
-
əрекет
бейнесін
айқындайды
. 5 
жəне

позиция
түске
деген
немқұрайлылықты
немесе
нейтралды
қатынасты
көрсетеді

Яғни

зерттелуші
өзінің
көңіл
-
күйін

мотивтерін
аталған
түспен
байланы
-
стырмайды

Таңдалған
түс
көңіл
-
күй
мен
мұқтаждықты

мотивті
те
-
жеуге
талпынады
.
Таңдалған
түстерді
жазу
барысында
олардың
реттік
номерімен
таңдалған
позициясы
ескеріледі

Мысалы

қызыл

сары

көк

сұры

жасыл

күлгін

қоңыр
түстер
таңдалды
.
+ + 
х
х
== - -
3 4 10 2 5 6 7
(++; 
хх
;==; --) 
зоналары

функционалды
топтарды
құрайды
.
Таңдау
барысында
келесі
аспектілер
ескеріледі
:
Алғашқы
жəне
2-
топтамада
түстерді
таңдау
реті
.
Негізгі
жəне
қосымша
түстердің
өзара
орналасуы
.
Алғашқы
жəне
соңғы
позицияда
түстердің
орналасу
реті
ескеріледі
.
Негізгі
түстердің
орналасуын
бағалау
барысында

оларды
бесінші


166
позициядан
кейін
орналастыру

мұқтаждықтың
қанағаттанбауынан

яғни
мазасыздық

жағымсыз
көңіл
-
күйдің
бар
екендігін
көрсетеді
.
Сонымен
қатар

негізгі
түстердің
өзара
орналасуы
қарастырылады

Мысалы
: 1 
мен
2 (
көк
пен
сары

қатар
тұрса

бұл
«
жеке
» 
субъективті
бағыттылықты
көрсетеді
. 2 
мен
3 (
жасыл
жəне
қызыл

шешімге
ке
-
луде
өзбеттілік
автономдылықты
көрсетеді
. 3 
пен
4 (
қызыл
жəне
сары
) «
сырттан
» 
бағытталғанды
көрсетеді
. 1 
мен
4 (
көк
пен
сары

зерттелінушінің
сыртқы
ортаға
тəуелділігін
көрсетеді
. 1 
мен
3 (
көк
пен
қызыл

жағымды
байланысты
білдіреді
.
М

Люшер
бойынша
негізгі
түстер
төмендегі
психологиялық
мұқтаждықтарды
білдіреді
.

1 (
көк
) – 
қанағаттануға
деген
мұқтаждық

тыныштық

тұрақты
жағымды
құштарлық
.

2 (
жасыл
) – 
өзін
-
өзі
танытуға
деген
мұқтаждық
.

3 (
қызыл
) – 
жетістікке
ұмтылу

іс
-
əрекетті
белсенді
орындауға
деген
мұқтаждық
.

4 (
сары
) – 
армандау

жақсылыққа
сену
.
Егер
негізгі
түстер
бірінші
-
бесінші
позицияда
орналасқан
бол
-
са

зерттелінушінің
мұқтаждығы
қанағаттандырылған
деуге
бо
-
лады

жақсы
деп
қабылданады

егер
алтыншы
-
сегізінші
пози
-
цияда
орналасқан
болса

жағымсыз
жағдайлардың
салдарынан
қанағаттандырылмаған
болып
есептеледі
немесе
мазасыздық

конфликттік
жағдайлар
болуы
мүмкін

Шеттелген
негізгі
түстер
стресс
ретінде
бағаланады

Мысалы

көк
түс

тыныштықтың
болма
-
уын
білдіреді
.
Люшер
түстерінің
таңдалуы
төмендегідей
жағдайда
талданады
.
Жасыл
түсте
күрделі
іс
-
əрекет
жағдайында
зерттелушінің
ерік
-
жігердің
икемділігі
байқалады
.
Қызыл
түс
мақсатқа
жетуге
деген
ұмтылыс
сезімі
мен
ерік
күшін
көрсетеді
.
Сары
түс
жетістікке
деген
үміт
сезімін
көрсетеді
.
Аталған
үш
түс
алғашқы
қатарда
бірге
тұрған
жағдайда

іс
-
əрекеттің
жоғары
өнімділігімен
жұмысқа
қабілеттілікті
көрсетеді

Егер
екінші
қатарда
жəне
бөлек
тұрса

нəтиже
жағымсыз
болады
.
Мазасыздық
көрсеткіштері

Егер
негізгі
түс
алтыншы
орын
-
да
тұрса
«-» 
деп
белгіленеді

бұдан
кейін
тұрған
7-8 
позицияларда
осылайша
белгіленеді

Жағымсыз
көңіл
күй

мазасыздық
ретінде
қарастырылады
.


167
Люшер
тестінде
мұндай
жағдайлар
позициялық
түс
номерімен
белгілесе

үстіне
А
əрпі
қойылады

Мысалы

А
/1 
А
/6 
А
/0
Компенсация
көрсеткіштері

Стресс

мазасыздық
жағдай

бірінші
тұрған
таңдау
түсінің
компенсациясы
деп
қабылданады

Мұндай
жағдайда
бірінші
орында
тұрған
санның
үстіне
С
əрпі
қойылады

Егер
алдыңғы
орынға
негізгі
түстердің
бірі
қойылса

жағымды
құбылыс
ретінде
қабылданады

Əрине

стресс
пен
компенсацияның
көрсеткіші
көңіл
күйдің
жетіспеушілігін
көрсетеді
.
Егер
компенсация
қосымша
түстер
арқылы
жүзеге
асырылса

тест
нəтижесі
жағымсыз
күйдің

мотивтердің
жəне
қоршаған
ортаға
де
-
ген
жағымсыз
қарым
-
қатынастың
көрсеткіші
ретінде
талқыланады

Интенсивті
мазасыздық
көрсеткіші
негізгі
түстердің
орналасу
по
-
зициясымен
сипатталады

Егер
негізгі
түс
алтыншы
орында
тұрса

мазасыздықты
қалыптастыратын
фактор
əлсіз
болып
саналады
(!- 
бұл
лепті
белгісімен
белгіленеді
); 
егер
негізгі
түс

позицияда
тұрса

оған
!!! 
үш
леп
белгісі
қойылады

Сонымен
қатар

стресс

мазасыздық
бастамасын
сипаттайтын
6-
ға
дейін
белгі
қойылуы
мүмкін
.
! !! !!!
А
/2 
А
/1 
А
/4
Жағымсыз
компенсация
жағдайы
да
осылай
бағаланады

Компен
-
сация
негізгі
түстер
мен
күлгін
түспен
белгіленеді
жəне
оған
белгі
қойылмайды

Егер
қоңыр

қара
түстер

сұр
түстер
үшінші
позиция
-
да
тұрса
, 1 
лепті
белгісі
қойылады

екінші
позицияда
болса
, 2 
лепті
белгісі
қойылады

Бірінші
позицияда
болса
, 3 
леп
белгісі
қойылады

Осылайша

алты
белгі
болуы
мүмкін
.
!!! !! !
С
С
С
+ + +
6 0 7
Егер
«!» 
белгісі
көп
болса

болжам
жағымсыз
болып
есептелінеді
.
Жинақталған
нəтижелерді
ескере
отырып

психикалық
күйді
реттеу
жəне
өзіндік
реттеуде
жүргізілетін
аутогенді
жаттығулар

іс
-
шаралар
ұйымдастырылады

Қайта
жүргізілген
тесттен
кейінгі
мазасыздықтың
төмендегендігін
көруге
болады

Тестілеу
нəтижелерін
талдау
барысында
соңғы
сегізінші
позициядағы
түсті
бағалауға
мəн
берген
жөн

Бірінші
жəне
сегізінші
позицияның
өзара
қатынасына
көңіл
аудару
керек
.
Люшер
тестінің
нəтижелерін
талдау
барысында
алынған
психодиагностикалық
мəліметті
анықтау

бақылау

құжаттарды


168
зерттеу
нəтижелерімен
сəйкестендіру
керек

Осындай
жан
-
жақты
тұлғалық
зерттеу

жеке
адамның
психологиялық
ерекшеліктері
тура
-
лы
қорытынды
жасауға
мүмкіндік
береді
.

жүктеу 20,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   56




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау